Ένα χωριό που υπάγονταν στην επαρχία της Λιβαδειάς, σήμερα στο δήμο Φοινίκης.
Σύμφωνα τον Αποστόλ Πάγκο στην Εγκυκλοπαίδεια «Δέλβινο και Άγιοι Σαράντα», ονομάστηκε έτσι από μια σπηλιά «Γράνε» όπου βρίσκεται κοντά της.
Είναι παλιό κατοικήσιμο μέρος, υπολογίζεται από τον XII αιώνα. Κοντά στη Γράβα, στη νότια πλευρά του βουνού Αραβουνά, κοντά στο λάκκο της Λεσινίτσας, φυλάσσονται τα ερείπια μιας παλιάς εκκλησίας του XII-XIII αιώνα με διαστάσεις 11Χ9μ.
Το μέρος είναι ορεινό, εκτός από την κοιλάδα της Γράβας που βρίσκεται ανάμεσα στο βουνό Κουλουράτι (370μ. ύψους) δυτικά και του βουνού Αραβουνά (540μ) ανατολικά. Νοτιοδυτικά, μέχρι κοντά στο χωριό, η κοιλάδα ανοίγει και πλαταίνει. Πιο πέρα συνεχίζουν οι ράχες της Γράβας και του Καλτσατιού, που στενεύουν την κοιλάδα. Τα εδάφη είναι χρώματος σταχτή, κεραμιδί.
Αναφέρεται για πρώτη φορά μ’ αυτό το όνομα το 1664 στον κατάλογο του Μοναστηρίου του Θεολόγου. Το 1852 ήταν τσιφλίκι με 10 οικογένειες και το 1896 με 15 οικογένειες. Στον Στατιστικό Πίνακα Πληθυσμού Μουτεσσαριφλικίου (Υποδιοίκηση) Αργυροκάστρου (Βιλαετίου Ιωαννίνων), του έτους 1888, αριθμούνται 50 οικογένειες και 250 κάτοικοι. Το 1913 είχε 187 κατοίκους, 200 το 1927 και 45 οικογένειες το 1939. Το 1922 οι κάτοικοι του ξεσηκώθηκαν σε επανάσταση κατά του τσιφλικά Μουχαμέτ Κόκα του Δελβίνου.
Οι κάτοικοι είναι όλοι ελληνικής καταγωγής.
Άνοιξε Δημοτικό σχολείο το 1908. Έκλεισε το 1935. Το 1927 το σχολείο έχει δύο τάξεις, 25 μαθητές με διδάσκαλο τον Ευθύμιο Κούστη.
Στην επιθεώρηση του Απριλίου 1937, αναφέρεται πως το σχολείο είναι κλειστό, λόγω απουσίας δασκάλου. Το χωριό αριθμεί 42 οικογένειες με 293 κατοίκους και οι φόροι εις φράγκα χρυσά: οικοδομών 126, επί των ζώων 74.
Το 1912 κάηκε από τον Οθωμανικό στρατό σε συνεργασία με φανατικά μουσουλμανικά στοιχεία.
Οι κάτοικοι της Γράβας πήραν μέρος στον Αντιφασιστικό Αγώνα. Εκεί έγιναν πολεμικές συρράξεις με τις γερμανικές δυνάμεις, όπου χτυπήθηκαν από τα Τάγματα: «Θανάση Ζήκο» και «Θωμά Λιούλια».
Το 1956-57 αρπάζεται η αγροτική και κτηνοτροφική περιουσία και οι χωρικοί αναγκάζονται να μπουν στο γεωργικό συνεταιρισμό. Όσοι αντιστέκονταν φυλακίζονταν. Τότε συλλαμβάνονται τα δύο αδέλφια Γιώργος και Βασίλης Παππάς, γιοι του ιερέα Θανάση Παππά ο οποίος είχε δραπετεύσει στην Ελλάδα. Ο Γιώργος δικάζεται σε θάνατο, που μετατρέπεται σε 25 χρόνια κάθειρξη, και 20 χρόνια κάθειρξη ο Βασίλης.
Από δω κατάγεται ο ιατρός και συγγραφέας Θωμάς Στεριόπουλος.
Το 1962 άνοιξε Επτάχρονο σχολείο και το 1985 Μεσαία Σχολή. Έκλεισε το 1993.
Στα χρόνια της συνεταιριστικής ζωής λειτούργησε εμπορική μονάδα, υγειονομικό κέντρο και ο αριθμός των κατοίκων έφθασε τους 600.
Η κυριότερη κατεύθυνση της οικονομίας είναι τα σιτηρά, εσπεριδοειδή, ελιές, φρουτοκαλλιέργεια, οπωροφόρα και η λιανή κτηνοτροφία.
Σήμερα ο αριθμός των κατοίκων μειώθηκε αισθητά.
(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)
sfeva.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών