Η Πλάκα

Η Πλάκα είναι ένα χωριό που υπάγονταν στην επαρχία του Αλύκου, σήμερα στο δήμο Φοινίκης.

Τοποθετημένο το χωριό πάνω σ’ έναν λόφο σε υψόμετρο 60 μ., γύρω στα 10χλμ νότια των Αγ. Σαράντα. Κοντά στο χωριό περνά ο αυτοκινητόδρομος Τσούκα-Μουρσί –Σκάλα.

Πήρε το όνομα Μεμούσμπεη από τον ιδιοκτήτη Μέμο μπέη που το είχε τσιφλίκι. Το ελληνικό όνομα «Πλάκα» το πήρε την δεκαετία του 60 όταν έγινε η αλλαγή των ονομάτων  των μπέηδων που είχαν τα χωριά. Παράγεται από το ουσιαστικό πλάκα (λιθάρι), γιατί ο τόπος έχει καλή σχιστογενή πέτρα.

Οι κάτοικοί του είναι ελληνικής καταγωγής.

Διάφορα ευρήματα και ερείπια μαρτυρούν για ένα αρχαίο κατοικήσιμο μέρος. Ανατολικά του χωριού βρίσκονται τα ερείπια ενός βυζαντινού φρουρίου  που ανήκει στον V-VI αιώνα.

Σύμφωνα με τα τουρκικά έγγραφα το 1852 το χωριό ήταν τσιφλίκι με 16 σπίτια, το 1913 είχε 82 κατοίκους, το 1923 με 138, το 1927 έφθασε τους 148 κατοίκους και το 1937 είχε 25 οικογένειες με 185 κατοίκους.

Κατά τα έτη 1935-36 το σχολείο του Μεμούσμπεη είχε έδρα το Καινούργιο: «Εις το σχολείον φοιτούν 14 μαθηταί εκ του χωρίου Καινούργιο, 12 μαθηταί εκ του χωρίου Καραλήμπεη και 20 μαθηταί εκ του σχολείου Μεμούσμπεη».

Οι κάτοικοί του έλαβαν μέρος στον Αντιφασιστικό Αγώνα, ενταγμένοι στο Τάγμα «Λευτέρη Τάλλιο».
Το 1956 έγινε γεωργικός συνεταιρισμός. Αργότεραενώθηκε με τα γύρω χωριά στον Ενωμένο Συνεταιρισμό του Αλύκου, ενώ το 1972 με άλλα 17 χωριά στον Συνεταιρισμό Ανώτερου Τύπου της Φοινίκης.

Στα χρόνια της συνεταιριστικής ζωής άνοιξε Οχτάχρονο σχολείο,υγειονομικό κέντρο και ο πληθυσμός έφτασε τους 489 κατοίκους.

Και το χωριό αυτό έχει τη δική του ιστορία με πολλά θύματα της ταξικής πάλης. Τα πρώτα θύματα είναι τα αδέλφια Παναγιώτης και Βαγγέλης Π. Παππάς. Αργότερα δικάζεται σε 12 χρόνια κάθειρξης ο Γεράσης Σπύρος, ενώ ο Ηλίας Γκιζέλης καταδικάζεται εις θάνατον και εκτελείται.

Ο παπα-Παναγιώτης κηρύχτηκε «εχθρός του λαού», ενώ οι: Βασίλης Θ. Παππάς, Γρηγόρης Π. Παππάς,  Σωτήρης Β. Θωμάς, Λάμπης Γκιζέλης,  Βαγγέλης Σ. Παππάς,  Ηλίας Σπύρος, Γιάννης Γκιζέλης και Θοδωρής Γκιζέλης δραπέτευσαν προς την ελευθερία.

Η κυριότερη κατεύθυνση της οικονομίας είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία.

(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)