Το Φανάρι

Είναι ένα χωριό στην επαρχία Αλύκου, σήμερα ανήκει στο δήμο Φοινίκης.

Εκτείνεται πάνω σε μια ράχη σε υψόμετρο 85 μ., γύρω στα  8 χλμ νότια των Αγ. Σαράντα. Κατοικείται από ελληνικής καταγωγής πολίτες.

Το παλιό του  όνομα Καραλίμπεη. Το όνομα δόθηκε από τον πρώτο ιδιοκτήτη του χωριού Αλί μπέη ο οποίος ήταν πολύ σκληρός και άγριος. Για πρώτη φορά αναφέρεται με το όνομα αυτό το 1769. Αργότερα, ως τσιφλίκι, το 1852 αναφέρεται με 17 σπίτια και το 1878 με 4 οικογένειες. Το ελληνικό όνομα «Φανάρι» δόθηκε κατά τη δεκαετία του 1960.

Τα ευρήματα ενός παλιού φρουρίου μιλούν για έναν αρχαίο οικισμό.
Υπάρχει κι ένα φρούριο με το όνομα αυτό που βρίσκεται μεταξύ Μηλιάς και λίμνης του Βουθρωτού, 7 χλμ. Νοτιοανατολικά των Αγ. Σαράντα, με μήκος 30μ. και πλάτος 3,5 μ., με ογκόλιθους σε σχήμα παραλληλεπιπέδου με διαστάσεις 1,46 Χ1,07 και 2,30 Χ0,46 που ανήκει στο IV με ΙΙΙ αιώνα π. Χ
.
Το 1878 έγινε μια σκληρή αντίδραση  κατά των ξένων εισβολέων. Το 1913 εμφαίνεται με 85 κατοίκους, το 1923 είχε 34 σπίτια με 177 κατοίκους και το 1927  είχε 129 κατοίκους.

Μέχρι τα τέλη του πολέμου οι μαθητές φοιτούσαν στο σχολείο του Καινούργιου. Έτσι το 1937 γύρω στους 12 μαθητές από το Καραλίμπεη φοιτούσαν στο Καινούργιο.

Οι κάτοικοί του έλαβαν μέρος στον Αντιφασιστικό Αγώνα.

Στα χρόνια της συνεταιριστικής ζωής έγινε γεωργικός συνεταιρισμός, αργότερα ενώθηκε με τα άλλα γύρω χωριά σχηματίζοντας τον Ενωμένο Συνεταιρισμό του Αλύκου και το 1972 με 17 άλλους συνεταιρισμούς στον Συνεταιρισμό Ανώτερου Τύπου της Φοινίκης.

Στα χρόνια της δικτατορίας και το χωριό αυτό υπέστη τα δεινά του ταξικού αγώνα.

Χτυπιέται, αλυσοδένεται και φυλακίζεται ο παπα-Νικόλας στον καλιά του Αργυροκάστρου. Αποφυλακίζεται αλλά μετά από κάμποσο καιρό τον βρήκαν κρεμασμένο. Όλα έδειχναν πως ήταν δουλειά της Σιγκουρίμη. Ο Φίλιππος Σούλας  και ο Βαγγέλης Παπάς ανακηρύχτηκαν κουλάκοι.

Από το χωριό αυτό κατάγεται ο ποιητής Βασίλης Μπαριαμπάς που έκανε 5 μελέτες και πολλές εκδόσεις για τις παραδόσεις της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας.

Η κυριότερη κατεύθυνση είναι η παραγωγή του σιταριού, καλαμποκιού, βιομηχανικά φυτά και η κτηνοτροφία κυρίως τα βοειοδή.

Στα χρόνια της συνεταιριστικής ζωής άνοιξε Δημοτικό σχολείο, εμπορική μονάδα και έφθασε τους 312 κατοίκους.

Σήμερα έκλεισε το σχολείο και ο αριθμός των κατοίκων, λόγω μετανάστευσης, μειώθηκε σημαντικά.


(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)