Οι Βοδινιώτες θα μνημονεύσουν το ΟΧΙ του 1940 στις 28 του Νοέμβρη

Του Τηλέμαχου Λαχανά

Όχι ότι δεν συμμετάσχουν στο μνημόσυνο που τελείται στους Βουλιαράτες στις 28 του Οκτώβρη, όπως όλοι οι Έλληνες! Η μνημόνευση στον τάφο των πεσόντων στο χωριό τους όμως έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς την ημέρα αυτή μνημονεύουν τους τρεις πεσόντες φαντάρους, οι οποίοι από εκείνο τον Νοέμβρη αναπαύονται εν ειρήνη δίπλα στην Αγία Παρασκευή, την προστάτιδα εκκλησία του χωριού τους. Μνημονεύουν τους Ι. Μπουραντά από το Κομπότι Άρτας, του Χ. Στάμου από τα Άγναντα και του Σ. Γραβιά από τον Καταρράχτη, οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι σε απρόσμενη και αιφνίδια επίθεση από τους Ιταλούς, πάνω στον προσήλιο λόφο του χωριού τους, αντίκρυ στον λόφο της εκκλησίας.

Για το πώς σκοτώθηκαν και τον ηρωισμό τους έχει γίνει αναφορά τα προηγούμενα χρόνια, επίσης και στο βιβλίο μου «Το Βοδίνο της Πάνω Δρόπολης», δωρεά του αδελφού μου άλλοτε θεωρούμενου δραπέτη, του Μιχάλη, το οποίο διανεμήθηκε στους χωριανούς δωρεάν.

Το μόνο που επαναλαμβάνω είναι ότι οι χωριανοί μου τους είχαν τιμήσει με λιθόκτιστο τάφο και σκαλιστό σταυρό με τα ονόματά τους, τους μνημόνευαν ως ήρωες όχι μόνο σe επετείους μνήμης αλλά σε κάθε τελετή θανόντων χωριανών. Μέχρι την απαγόρευση της θρησκείας δεν τους έλειψε η παράδοση των γηραιών μανάδων μας, δεν τους έλειψε το μνημόσυνο εκ μέρους του ιερέα, η μνημόνευση του δάσκαλου και των μαθητών του σχολείου, τιμές που δεν θα είχαν ούτε και στις ιδιαίτερες πατρίδες τους.

Ακόμα και όταν καταργήθηκε η θρησκεία, αν και υπό την «δαμόκλειο σπάθη», στα κρυφά μεν, ποτέ δεν τους έλειψε η ευλογία του ιερέα και το αναμένω κερί. Το γνωρίζω αυτό καθώς γεννηθείς το 1940, αλλά και από τον πατέρα μου ιερέα ο οποίος, σαν να γνώριζε ότι θα έρχονταν η μέρα που θα άνοιγαν τα σύνορα, πριν αφήσει τα εγκόσμια μου άφησε αμανάτι να ενδιαφερόμουνα για να βρεθούν οι συγγενείς τους.

Και καθώς κατάφερε να έρθει ως επισκέπτης ο αδερφός μου από την Αθήνα του εμπιστεύτηκα το αμανάτι του αείμνηστου πατέρα, διαπιστώνοντας ότι όχι μόνο δεν ήταν αδιάφορος, ήταν τόσο αφοσιωμένος που, αν και στο Βοδίνο λόγω του πολέμου των τάξεων είχαμε απομακρυνθεί όλα τα μέλη της οικογένειας, μόλις επέστρεψε στην Ελλάδα άρχισε να ενδιαφέρεται για την καταγωγή τους, άλλο αν στου «κουφού την πόρτα». Όταν ήρθε ξανά μετά το 1990 πέραν του ενδιαφέρουν του για την καλλώπιση της εκκλησίας του χωριού πλήρωσε δυο χωριανούς και ξανάκτισαν τον μισογκρεμισμένο τάφο, την επόμενη φορά τον καλλώπισε με μπρούτζινο σταυρό πάνω στην πλάκα, με μαρμάρινη πλάκα με σταυρό στην κεφαλή του και εκ νέου χαραγμένα τα ονόματα των πεσόντων, μπρούτζινη καντήλα και κεροθήκη, επίσης έφερε ιερέα από το Δελβινάκι της Ελλάδας, ο οποίος μαζί με το τρισάγιο τους απέδωσε και τιμές πεσόντα. Όλα αυτά ως αρχή καθώς όταν επέστρεψε στην Αθήνα πήγε ξανά στο Υπουργείο Άμυνας όπου βρήκε το ενδιαφέρον του να είχε νομιμοποιηθεί.

Το 1993 ο Μιχάλης, ο οποίος μόλις διακρίνεται δεξιά, έφερε ιερέα από το Δελβινάκι και τέλεσε μνημόσυνο στον τάφο που κτίστηκε με τη συνδρομή του

Tο 2008 μετά από κηδεία ο παπά Νικόλας ενώπιον των χωριανών τελεί τρισάγιο (πριν αντικατασταθεί ο τάφος).

Οι τρεις συνομήλικοι Ηλίας Σιούγκρος, Μιχάλης Λαχανάς και Βασίλης Μήτσης.

Ο νεόκτιστος τάφος των πεσόντων, επιμέλεια του κ. Ιωάννη Μπουραντά.

Και εγώ όμως δεν έμεινα αδιάφορος! Αν και αποκομμένος από το χωριό, όπως πιο πάνω, μόλις το 2003 μετοίκησα στην Αθήνα, διαμέσου της εφημερίδας «Σελλαλίτικα Νέα», εφημερίδα Σελλαδιτών του Δήμου Κομποτίου που κατοικούν στην Αθήνα, άρχισα από το 2006 και κάθε χρόνο δημοσίευα άρθρα για την πραγματική καταγωγή των πεσόντων, μήπως ευαισθητοποιήσω κάποιον συγγενή να θέσει υπό ευθύνη το κράτος, το οποίο για την εύρεση των πεσόντων κωλυσιεργούσε. Ένα από τα άρθρα που δημοσιεύτηκε π.χ. τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο του 2007 είναι το παρακάτω:

«ΣΕΛΛΑΔΙΤΙΚΑ ΝΕΑ» Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2007.
«ΑΝ ΕΙΧΑΝ ΣΤΟΜΑ ΟΙ ΨΥΧΕΣ»
Του Τηλέμαχου Λαχανά

Άραγε τι θα ψιθύριζαν στους άρχοντες του Κομποτίου, των Αγνάντων και του Καταρράχτη της Άρτας; Το ίδιο σε ιθύνοντες της Ελλάδας;

Ήμαστε εδώ, ανάμεσα σας. Σας βλέπουμε, εσείς δεν μας βλέπετε. Σας παρακολουθούμε, εσείς δεν υποψιάζεστε. Σας προστατεύουμε, εσείς δεν το αισθάνεστε. Χαιρόμαστε όταν χαίρεστε, ήμαστε δίπλα σας όταν το χρειάζεστε.

Έστω και αν μας ξεχάσατε, έστω και αν πιστεύετε ότι όταν οι ψυχές απελευθερώνονται από την σάρκα τους, όλες παίρνουν το δρόμο να απαντήσουν το θείο! Όχι ! Μόνο οι κουρασμένες ψυχές βιάζονται να απαλλαγούν από την κακία αυτών των ανισόρροπων κοινωνιών. Οι ψυχές μας, οι ψυχές των γενναίων, δεν αναζητούν την γαλήνη. Μένουν εδώ, μάχονται και θα μάχονται ώσπου ο κόσμος θα πάψει να είναι μια ζούγκλα. Οι ψυχές των γενναίων του 40ο Συντάγματος Ευζώνων…Του Ιωάννη Ευαγγέλου Μπουραντά από το Κομπότι, του Χρήστου Γεωργίου Στάμου από τα Άγναντα, και του Στέφανου Χρήστου Γραβιά από τον Καταρράχτη, των παιδιών που έφυγαν μια για πάντα από αυτή τη γη που σήμερα έτυχε να είσαστε εσείς άρχοντες. Εμείς φύγαμε, μαζί με πολλούς άλλους γενναίους, όχι γιατί ακούσαμε το ΟΧΙ του Μεταξά, όχι γιατί κάποιος μας ανάγκασε.

Το κάλεσμα της πατρίδας ακούσαμε, την φωνή των προγόνων που και αυτοί είχαν πέσει σε ατέλειωτες μάχες, και τρέξαμε για να σώσουμε την πατρίδα μας, όπως μας την παράδωσαν έτσι να λέγεται ανά τους αιώνες, Ε λ λ ά δ α !

Φύγαμε αλλά οι ψυχές μας είναι εδώ ανάμεσα σας. Τα οστά μας, οι λιωμένες σάρκες μας όμως αναπαύονται πέρα από τα σύνορα. Εκεί που υπάρχει και άλλη πατρίδα, πατρίδα δικιά μας, πατρίδα που μας δέχτηκε στην αγκάλη της γης της, που μας έκλαψε και μας τίμησε σαν δικά της παιδιά και πιο πέρα…σαν να ήταν η δικιά μας μητέρα.

Εμείς ήμαστε διχασμένες ψυχές. Συμπονέστε μας που ανήκομε και εδώ και εκεί. Γιατί γεννηθήκαμε εδώ, γιατί τα οστά μας, η ύλη από τη σάρκα μας, αναπαύονται εν ειρήνη εκεί. Αν πέρασαν κάποια χρόνια, αν μας ξεχάσατε, εμείς πρέπει να ζούμε και στις δύο πατρίδες αιώνια. Αυτή η άλλη πατρίδα λέγεται Βοδινό της Δρόπολης και βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το τελωνείο της Κακαβιάς.

Αργήσατε να έρθετε να μας απαντήσετε εκεί, να φέρνατε μια χούφτα χώμα από το χώμα μας, να μας ανάβατε ένα κερί από τις εκκλησίες μας, ένα μνημόσυνο στην Αγία Παρασκευή τους από τους ιερείς μας, μια μαρμάρινη πλάκα που να σας δένει αιώνια με τις μνήμες μας, να προλάβετε τους γέροντες για να μάθετε πως σκοτωθήκαμε πολεμώντας σαν «Έλληνες». Πάρτε μαζί σας αν ζουν συγγενείς μας, κανένα συμπολεμιστή μας, κάντε δικιά σας την ιστορία μας, γιατί γράψαμε ιστορία πέφτοντας σαν θεριά πάνω στα πολυβόλα αυτών που, ίσως χωρίς να το ήθελαν, τους έστειλαν να μας καταχτήσουν εξοντώνοντας μας. Ίσως χωρίς να το ήθελαν, καθώς σήμερα ζείτε ως μια οικογένεια.

Εμείς, οι ψυχές των παιδιών απ’ τη γη που εσείς ήσαστε σήμερα άρχοντες, ένα σας λέμε: Πηγαίνετε ! Τα οστά μας, οι σάρκες που καταστάλαξαν σε εκείνη τη γη περιμένουν…

(Ακολούθησε και άλλο άρθρο το 2008 μέχρι που το 2009 ευαισθητοποιήθηκε ο Ι. Μπουραντάς, ανεψιός και φέρων το όνομα του πεσόντα Μπουραντά, ο οποίος εύγε του καθώς εκτός του ότι επιμελήθηκε τον τάφο, στις 28 του Νοέμβρη του 2009 ανέβασε στο χωριό μας όλους τους ανώτερους άρχοντες της «ηρωικής Άρτας»).

Οι συχωριανοί μου ας το έχουν υπόψη αυτό. Αν και όλη η οικογένεια απομακρυσμένη από το χωριό, όπως ανέφερα πιο πάνω, ποτέ δεν έκοψα τον ομφάλιο λώρο από το χωριό. Και εγώ το ίδιο και ο δραπέτης αδερφός μου, εκτός των ιδιαίτερων σχέσεων, με αυτή την επίμονη προσπάθεια βγάλαμε και το χωριό μας από την αφάνεια. Το αν συγγενείς ενός εκ των πεσόντων, καθώς χωρίς να γνώριζα είχε προβλήματα με την εφημερίδα, οικειοποίησε το ενδιαφέρον μας και στην εγκαινίαση του νέου τάφου παρουσίασε άλλη εκδοχή, μέχρι σημείο να μην έχουμε και πρόσκληση για την τελετή, δεν έχει σημασία, καθώς εμείς, όπως θα έπραττε κάθε πατριώτης, πράξαμε το καθήκον μας.

Σημασία έχει το ότι πίσω από την εκκλησία βρίσκονται τα οστά ακόμα ενός πεσόντα, πιθανών από την Πάτρα, του Δημήτρη Τσίχλα ο οποίος πληγωμένος βαριά σε άλλο πεδίο μαχών, μεταφέρθηκε και ξεψύχησε στο χωριό μας. Τα ίχνη του τάφου χάθηκαν όταν μετά την κατάργηση της θρησκείας το νεκροταφείο μεταφέρθηκε στο διπλανό παρεκκλήσι, οπότε για κάποιους ανεύθυνους μαστόρους οι πέτρες πάνω από τον τάφο χρησίμευσαν για περίφραξη. Αν και είχα τηλεφωνική επαφή με τον ακούραστο κ. Σούρλα, αν και μου υποσχέθηκε ότι θα ταξίδευε και θα ανέβαινε στο χωριό, δυστυχώς ήρθαν δύσκολοι καιροί, οπότε υπερήλικας πια δεν έχω και ενημέρωση.

Οι Συγχωριανοί μου, όσοι απέμειναν στο χωριό, καθώς είμαι σίγουρος ότι θα βρεθούν για να μνημονεύσουν την επέτειο, ας το έχουν και αυτό υπόψη.

👉Κάντε εγγραφή στο κανάλι apenadi blogspot στο youtube για να βλέπετε πρώτοι τα βίντεο μας.

👉Ακολουθήστε μας στο facebook, κάνοντας like στη σελίδα Αγναντεύοντας για να βλέπετε πρώτοι τις δημοσιεύσεις μας