Στο βιβλίο «Ο Άλλος χάρτης» του Ανδρέα Ζαρμπαλα διαβάζουμε ότι στο μέρος αυτό τοποθετείται η αρχαία ελληνική πόλη Οµφάλιο.
Χωρίζεται σε δύο συνοικίες, που αναφέρονται ως πάνω και κάτω Λάµποβο. Κάτοικοι του χωριού αναφέρουν ότι το χωριό τους ήταν παλιά πολύ μεγάλο γιατί υπάρχουν πολλά ερείπια σπιτιών ανάμεσά τους και πηγάδια νερού.
Κατά τον Σπύρο Δήµα στο « Το Κάτω Λάµποβον Βορείου Ηπείρου» το έτος 1103 µ.Χ., και μετά την καταστροφή µάλλον από τους σταυροφόρους, οι κάτοικοι αφού παρέλαβαν τα ιερά σκεύη, έφυγαν και συνέστησαν νέα κώμη υπό το όνομα Νέο Λάµποβο στη θέση Λαµποβίθρα, εγγύς της πόλεως Παραµυθιά και από εκεί έφυγαν και εγκαταστάθηκαν ξανά στο Λάµποβο κατά το 1630. Την άποψη αυτή επιβεβαιώνει και μια εκκλησούλα στο χωριό Γραμμένο, που είναι αφιερωμένη στην Παναγιά Λαµποβίτρια και γιορτάζει στις 8 Σεπτέµβρη και την Παρασκευή του Πάσχα, όπως διαβάζουμε στο βιβλίο του Γιάννη Σαράφη «Παναγιά η Λαµποβίτρια».
Το χωριό κατοικούνταν ανέκαθεν από Έλληνες χριστιανούς. Στα τέλη του 19ου αι. και όλον τον 20ον αι. οι κάτοικοι διαχωρίστηκαν μεταξύ τους σε δύο μερίδες. Η µία είναι η μερίδα των Ελλήνων που είναι δίγλωσσοι και η άλλη μερίδα που αποκαλούν τον εαυτόν τους, µόνο ως χριστιανούς που ομιλούν την αλβανική γλώσσα.
Το Λάµποβο είναι γνωστό για την βυζαντινή εκκλησία που είναι αφιερωμένη στη Γέννηση της Θεοτόκου, η οποία βρίσκεται στην κάτω συνοικία. Κατά την παράδοση ο ναός ιδρύθηκε από τον Ιουστινιανό το 555 µ.Χ., επί θεμελίων παλαιότερης εκκλησίας. Όμως η σημερινή του μορφή ανήκει στον 12ον ή 13ον αι. - σύμφωνα με τον Λέανδρο Βρανούση στα «Χρονικά της Μεσαιωνικής και Τουρκοκρατούµενης Ηπείρου» - και εσωτερικά ο ναός απογυμνώθηκε από τους αρχαιοκάπηλους. Την παράδοση επιβεβαιώνει η επιγραφή στον κύκλο του Παντοκράτορα που αναφέρει: «Έτος ςςΑ Ιουστινιανού του Μεγάλου Βασιλέως…υπό συνδρομής επιτρόπου Κωνσταντίνου της χώρας ταύτης εκτίσθη ο πάνσεπτος και Θείος ναός» . Ο πρωτοκτίστης του ναού τούτου καταγόταν από την Πυρσόγιαννη.
Σύμφωνα με τον Σπυρίδων Δήμα στο «Το Κάτω Λάµποβον Βορείου Ηπείρου», ο Ιουστινιανός εκτός από την συμβολή του στην ανέγερση του ναού, την προίκισε µε χίλια φλωριά, το ετήσιο έσοδο των δύο υδρόµυλων και 500 ελιές ευρισκομένων στη Σούχα, και όρισε όπως κάθε έτος συγκεκριμένα στις 8 Σεπτεμβρίου να οργανώνεται εμποροπανήγυρη στο Λάµποβο για να συντηρούνται οι 12 ιερείς της κωµόπολης. Επίσης, δώρισε περίπου εξήντα δράμια από το Ξύλο του Τίμιου Σταυρού εντός χρυσού Σταυρού - σύμφωνα με τους κατοίκους ο χρυσός Σταυρός πουλήθηκε στην Ελλάδα - και Ευαγγέλιο του ευαγγελιστή Λουκά, τα οποία στάλθηκαν µε τον Πρωτοσπαθάριο Κωνσταντίνο και συνοδεία τεσσάρων ιερέων το 559 µ.Χ. Στην Μονή Παλιουρής σώζεται σε έγγραφο μεγάλη σφραγίδα µε τις λέξεις: «Κτητορική σφραγίς του Μοναστηρίου, Η Γέννησις της Θεοτόκου Λάµποβο», όπως διαβάζουμε στο βιβλίο του Στέφανου Μπέττη «Περί της εν Ήπειρω Μονής Παλιουρής».
Το Άνω Λάμποβο αναφέρεται στο κατάστιχο του 1431. Σύμφωνα με τα «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» στην απογραφή του 1880 είχε χριστιανούς 480, σύμφωνα με την «Εθνολογική Στατιστική της Β. Ηπείρου το 1913» είχε 700 και το 1927 είχε 732, σύμφωνα με το «Shqiperia me 1927» του Teki Selenica.
Διαβάστε ακόμη:
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών