Η αντιπαλότητα ΗΠΑ - Ρωσίας ευκαιρία για πολιτική χειραφέτηση της Ευρώπης εντός του ΝΑΤΟ

Οι ΗΠΑ με όχημα το ΝΑΤΟ εδώ και δεκαετίες πιέζουν την Ρωσία σε απομονωτισμό. Η Ρωσία αντιδρά αυξάνοντας τις προσπάθειές της να ελέγξει την περιφερειακή της ζώνη άμεσου ενδιαφέροντος και η γεωπολιτική κρίση πλέον έχει μεταφερθεί με περιφερειακές στη Ρωσία συγκρούσεις, στην Υπερκαυκασία, στην Μαύρη Θάλασσα, και στην Βορειοανατολική Ευρώπη.

Ταυτόχρονα η Ρωσία στην προσπάθειά της να διατηρήσει τα ερείσματά της στην Μεσόγειο, και να μην χάσει τον έλεγχο της Μαύρης Θάλασσας, έδρασε δυναμικά στρατιωτικά στην Γεωργία, βελτίωσε τις σχέσεις της με την Τουρκία, αντέδρασε δυναμικά με τετελεσμένα και προσάρτηση της Κριμαίας, με απειλές στρατιωτικής επέμβασης στην Ουκρανία, με απόλυτο έλεγχο της Αζοφικής, με αξιώσεις κυριαρχίας στην Συρία, ενώ με τις παραστρατιωτικές οργανώσεις της προσπαθεί να επιδράσει στις εξελίξεις σε χώρες της Υπερκαυκασίας αλλά και της Αφρικής (Λιβύη, Σουδάν Μοζαμβίκη, Μαδαγασκάρη κλπ).


Όμως και οι ΗΠΑ δεν είναι άμοιρες ευθυνών.

Με τις δικές τους στρατιωτικές παρεμβάσεις, με παρακίνηση των χωρών στην περιφέρεια της Ρωσίας να αποστασιοποιηθούν της επιρροής της και με προσπάθεια διείσδυσής της εκεί, με παραστρατιωτικές οργανώσεις να δρουν σε πολλές χώρες, με ακύρωση της συμφωνίας πυρηνικών όπλων μέσου βεληνεκούς (η κάθε χώρα κατηγορεί την άλλη γι’ αυτό, και ενώ ο Μπάϊντεν εμφανίσθηκε ως περιστερά που ήθελε να βρεθεί λύση, ξαφνικά εμφανίζεται ως Ιέραξ), με ανάπτυξη του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας στην Ανατολική Ευρώπη, με προσπάθεια περικύκλωσης (και μέσω του ΝΑΤΟ) της Ρωσίας και με συνεχείς προσπάθειες να δημιουργήσει αμυντικές δυνατότητες ελεγχόμενες από τις ΗΠΑ σε χώρες της Μαύρης θάλασσας, με παρότρυνση της Ουκρανίας να αποστασιοποιηθεί από την Ρωσική επιρροή, εντασσόμενη μάλιστα στο ΝΑΤΟ και με πολλές άλλες κινήσεις και ρητορικές με στόχο την Ρωσία.
Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι η Ρωσία διοικείται αυταρχικά, ότι εμφανίζει αξιώσεις ισχύος σε όλη της την περιφέρεια, ότι βλέπει ανταγωνιστικά το γεωπολιτικό περιβάλλον και ότι επιδιώκει να αποτελεί κυρίαρχο πόλο στο διεθνές περιβάλλον. Στην προσπάθειά της αυτή έκανε πολλές παρεμβατικές ενέργειες και με πολλούς τρόπους (με δολοφονίες/ εξοντώσεις πολιτικών αντιπάλων, με κατασκόπους, με επανεκκίνηση προγραμμάτων βελτίωσης πυρηνικών όπλων, με παρεμβατικές δράσεις στο πεδίο με στρατιωτικές και παραστρατιωτικές οργανώσεις και με κυβερνοπόλεμο και εμπλοκή στα εσωτερικά ζητήματα πολλών χωρών, ακόμη και των ΗΠΑ και της Γαλλίας).

Και στην μέση αυτής της σύγκρουσης βρίσκεται η Ευρώπη. Τα ανατολικά κράτη της Ευρώπης, που ανήκαν παλιά στην ΕΣΣΔ, βλέπουν την Ρωσία ως συνεχή απειλή και πιέζουν για στρατιωτική ενίσχυσή τους και για αντίμετρα κατά της Ρωσίας, αυξάνοντας έτσι την αντιπαλότητα. Και η Ρωσία συχνά – πυκνά συντηρεί και κάποτε ενισχύει με την συμπεριφορά της τους φόβους τους (πτήσεις αεροσκαφών, κρυφές παρεμβάσεις στο εσωτερικό τους, συνοριακά προβλήματα, παραβιάσεις χώρων κυριαρχίας των χωρών αυτών κλπ).
Η δε Γερμανία συνεχίζει τον προβοκατόρικο ρόλο της, αποκλείοντας συνεχώς την Ρωσία σε διακρατικές σχέσεις με τις χώρες της ΕΕ αν και η ίδια εκμεταλλεύεται τις ενεργειακές δυνατότητες που παρέχονται από την Ρωσία. Ταυτόχρονα βλέπει ως πρώτη ζώνη αμύνης και ανάχωμα προς αυτήν, όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής περιφέρειας της Ρωσίας, αδυνατώντας να αποδεσμευθεί από την λογική του Β’ΠΠ και την ψυχροπολεμική περίοδο.

Η Γαλλία με τον Μακρόν, αν και θέτει ευθέως τα προβλήματα που υπάρχουν με την Ρωσία, εν τούτοις δεν βλέπει την Ρωσία ως “a rpiori” αντίπαλο, ούτε βλέπει με στατικότητα τις σχέσεις ΕΕ και Ρωσίας, και έχει δηλώσει πολλές φορές ότι θα πρέπει να βρεθεί τρόπος συνεννόησης με την Ρωσία.
Από την άλλη όμως οι ΗΠΑ και ο ΓΓ/ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ δεν φαίνεται να θέλουν να κυριαρχήσει η Γαλλική αντίληψη και προσπαθούν να εκμεταλλευθούν τους πάντες, προκειμένου να διατηρηθεί η αντιπαλότητα με την Ρωσία, σε μία προσπάθεια διαρκούς περιορισμού της Ρωσίας. Και σε αυτήν την προσπάθεια θέλουν να δεσμεύσουν και την Ευρωπαϊκή Ένωση επιτείνοντας τα προβλήματα δημιουργίας αντιπαλότητας.

Πολλές όμως χώρες της ΕΕ δεν συμφωνούν οπωσδήποτε με την αύξηση της αντιπαλότητας και με απειλή δυναμικών ενεργειών, όπως και δεν συμφωνούν με την στρατιωτικοποίηση των σχέσεων με την Ρωσία, γεγονός που θα τις ανάγκαζε να αυξήσουν τις εξοπλιστικές δαπάνες, όχι μόνο για να καλύψουν τις αυξανόμενες έτσι απαιτήσεις του ΝΑΤΟ αλλά και τις απαιτήσεις δημιουργίας κάποιου βαθμού κοινής στρατιωτικής δυνατότητας στην ΕΕ.
Σε όλη αυτήν την πολύπλοκη εξίσωση, τα προβλήματα επιτείνονται και από αφελείς πολιτικούς που πυροβολούν το πόδι τους μιλώντας για στρατιωτική αυτοδυναμία της ΕΕ, μη απαντώντας κατ’ αρχάς πως θα γίνει αυτό, τόσο από πλευράς της Νατοϊκής δέσμευσης όσο και από πλευράς αδυναμίας αύξησης των αμυντικών δαπανών κάθε μίας χώρας ξεχωριστά και συλλογικά για την ΕΕ.

Αντί λοιπόν να μιλάνε αφελώς για κοσμογονικές δομικές αλλαγές, που απαιτούν πολύ χρόνο και χρήμα, γιατί δεν βλέπουν την άμεση και βέλτιστη λύση στην βελτίωση των πολιτικών που ακολουθούνται αλλά και των προσώπων που τις διαμορφώνουν.

ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
1. Ναι η ΕΕ πρέπει να έχει λόγο στις εξελίξεις με την Ρωσία, διατηρώντας μία κοινή πολιτική εντός του ΝΑΤΟ. Αυτό θα είναι το εξισορροπητικό στοιχείο στις οιεσδήποτε υπερβολές της επιθετικής πολιτικής των γερακιών στο ΝΑΤΟ.
2. Ναι η ΕΕ μπορεί να το κάνει, αλλά γι’ αυτό χρειάζεται νέα πολιτική προσέγγιση εντός των κόλπων της ΕΕ, ώστε να μην παρουσιάζονται αντιφάσεις από μεμονωμένες χώρες στις τοποθετήσεις τους (ως κοινή ΕΕ θέση), έναντι αυτών που εκφράζονται ατομικά στο ΝΑΤΟ.
3. Η Γαλλική πρόταση είναι εξόχως σημαντική και θα πρέπει να αποτελέσει την βάση της πολιτικής ατζέντας για τις σχέσεις της Ρωσίας με την ΕΕ. Η ΕΕ έχει ωριμάσει αρκετά ώστε να μπορεί να εφαρμόζει στην πράξη αλλά και να εκφράζει συλλογικά καθοριστικές πολιτικές και εντός του ΝΑΤΟ.
4. Οι σχέσεις της ΕΕ με την Ρωσία, αλλά και με τις χώρες της περιφέρειάς της που είναι εκτός ΕΕ, είναι συμβιωτικές και όχι ανταγωνιστικές, με απειλές δυναμικής εκμηδενιστικής αντιπαλότητας. Ζούμε και θα ζήσουμε με αυτούς και οπωσδήποτε η αναγνώριση της αναγκαιότητας, η βελτίωση της επικοινωνίας με θεσμικό τρόπο (ενίσχυση των οργάνων συνεννόησης που υπάρχουν και βελτίωσή τους ώστε να λειτουργούν αποτελεσματικά) και των σχέσεων αλληλεξάρτησης, θα βελτιώσουν τις μεταξύ μας σχέσεις συνολικά.
5. Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να αντιληφθούν ότι ναι μεν είμαστε σύμμαχοι με τις ΗΠΑ, αλλά δεν μπορεί η ΕΕ να αποτελεί εναλλακτικό πεδίο (κουμπί πίεσης) των ΗΠΑ, για να ελέγξουν τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Αυτή δεν είναι σχέση ισότητας αλλά χειραγώγησης και υποτέλειας.
6. Ούτε φυσικά η ΕΕ μπορεί να χειραγωγείται από μία χώρα όπως η Γερμανία.
Ναι μεν υπάρχει ηγετική συνεισφορά της Γερμανίας στην ΕΕ και από πολλές χώρες επιθυμητή, αλλά αυτό νοείται και είναι αποδεκτό σε επίπεδο ηγετικής διαμεσολάβησης για βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των χωρών, για προώθηση και διασφάλιση της δημοκρατικής συμμετοχής και συν-διαμόρφωσης των καθοριστικών αποφάσεων κοινής πολιτικής, ασφάλειας και άμυνας.
Γι’ αυτό ακριβώς είναι αναγκαία η ενίσχυση των Γαλλικών πρωτοβουλιών εντός της ΕΕ επί Μακρόν, ώστε να υπάρξει εξισορροπητική τάση στην Γερμανική κυριαρχία (πόσο μάλλον μετά το BREXIT).
7. Πέραν των εθνικών πολιτικών που λειτουργούν στο επίπεδο της εξισορρόπησης και της συν-ανταγωνιστικής διαμόρφωσης των πολιτικών, τα πρόσωπα που επιλέγονται για να ηγηθούν είναι σημαντικά.
Οι χώρες οφείλουν να ψηφίζουν υπέρ αυτών που μπορούν να κάνουν την δουλειά με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο και να μην ανέχονται αχυράνθρωπους, με προσωπική ατζέντα και χειραγωγούμενους από κάθε λογής εξωθεσμικά συμφέροντα.
8. Στην πολύπλοκη αυτή εξίσωση, εμφανίζεται να είναι προκλητική η στάση του ΓΓ/ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ, που ακόμη μία φορά υπερβαίνει τις αρμοδιότητές του, και εκφράζει συλλογικά με προσωπικό ύφος το ΝΑΤΟ, με υπερβολικές και άκαιρες δηλώσεις οι οποίες αυξάνουν αχρείαστα την αντιπαλότητα και δεν ευνοούν την συνεννόηση.
Πότε επιτέλους θα μπει φρένο στην προσωπική έκφραση της κοινής πολιτικής των χωρών του ΝΑΤΟ, χωρίς να έχει την έγκριση από το κατ’ εξοχή θεσμικό όργανο, το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο (NAC). Γι΄ αυτό υπάρχουν τα κοινά ανακοινωθέντα μετά από κάθε σύσκεψη του οργάνου. Ποίος τον εξουσιοδότησε να κάνει εμπρηστικές δηλώσεις περί απάντησης και ετοιμότητας σύγκρουσης του ΝΑΤΟ με την Ρωσία; Δεν επιτελεί τον βασικό του ρόλο αλλά λειτουργεί ως “agent provocateur”.
Και απορώ με τις χώρες που δεν του βάζουν φρένο.
9. Καμία χώρα της ΕΕ θα ήθελε να μεταφερθεί η γεωπολιτική αναταραχή που έχει δημιουργηθεί (λόγω των πολλών αστοχιών των ΗΠΑ και της Ρωσίας τις τελευταίες δεκαετίες) εντός της ΕΕ, επειδή οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν το ΝΑΤΟ εργαλειακά.
Ναι εργαλειακά, προσωπικά έχω ακούσει σε κάθε επίπεδο και από επίσημα όργανα των ΗΠΑ να παρουσιάζουν το ΝΑΤΟ ως εργαλείο προβολής ισχύος των ΗΠΑ.
10. Οφείλουν λοιπόν οι χώρες της ΕΕ και οι εχέφρονες και γνώστες πολιτικοί, (πριν αρχίσουν να λένε παραπλανητικές ανερμάτιστες φανφάρες περί απαίτησης για μία δαπανηρή δόμηση της αμυντικής αυτοδυναμίας της ΕΕ), να μιλήσουν για την απαίτηση πολιτικής χειραφέτησης της ΕΕ εντός των κόλπων του ΝΑΤΟ.
Αυτό θα ήταν το πιο έξυπνο, γρήγορο, αποτελεσματικό και ενισχυτικό των Δυτικών Συμμαχιών, μέσω της εξισορρόπησης των μονόπλευρων τάσεων που κυριαρχούν εντός της συμμαχίας και που προωθούν ανεύθυνα μία αχρείαστη αντιπαράθεση με την Ρωσία στο έδαφος της Ευρώπης.

Στέλιος Φενέκος
Πρόεδρος της Κοινωνίας Αξιών και Υποναύαρχος ε.α

Διαβάστε ακόμη:

Σχόλια