Το επίκεντρο της παρέμβασης της Καρυστιανού είναι το περιβόητο Άρθρο 86 του Συντάγματος — η συνταγματική πρόβλεψη για την ποινική ευθύνη υπουργών. Εδώ και δεκαετίες, το άρθρο αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, καθώς δίνει την εντύπωση ότι πολιτικά πρόσωπα μπορεί να απολαμβάνουν προνόμια τα οποία για οποιονδήποτε άλλο πολίτη θα θεωρούνταν αδιανόητα.
Ακόμη και αν το νομικό πλαίσιο έχει τροποποιηθεί στο παρελθόν, η συλλογική μνήμη και η πραγματικότητα των υποθέσεων που δεν διερευνήθηκαν ποτέ πλήρως έχουν αφήσει ένα βαθύ τραύμα. Και αυτό το τραύμα είναι που κινητοποιεί σήμερα μια μερίδα πολιτών –ανάμεσά τους και τη Μαρία Καρυστιανού– να ζητούν όχι απλώς αλλαγές, αλλά πραγματική κατάργηση της κουλτούρας ατιμωρησίας.
Το κείμενο της Καρυστιανού συνδέει τις θεσμικές παθογένειες με τις κοινωνικές: από τις διαμαρτυρίες των αγροτών μέχρι τα μεγάλα σκάνδαλα των τελευταίων ετών. Δεν έχει σημασία αν ο καθένας συμφωνεί με όλες τις αναφορές που κάνει· σημασία έχει ότι καταγράφει μια ευρεία κοινωνική απογοήτευση.
Όταν η κοινωνία βιώνει:
- οικονομική εξάντληση,
- ανεπαρκείς απαντήσεις σε τραγωδίες,
- καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη,
- έλλειψη διαφάνειας στη διαχείριση δημόσιου χρήματος,
Ένα δεύτερο σημαντικό σημείο της ανάρτησης αφορά τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Η κριτική αυτή δεν αφορά μόνο την Ελλάδα. Σε ολόκληρη την Ευρώπη βλέπουμε ότι η διαφάνεια στη χρήση κοινοτικών πόρων εξελίσσεται σε κομβικό ζήτημα δημοκρατικής αξιοπιστίας.
Αν η Ευρώπη θέλει να διατηρήσει τη θέση της ως θεσμικός εγγυητής του κράτους δικαίου, οφείλει να διασφαλίζει ότι οι μηχανισμοί ελέγχου λειτουργούν το ίδιο αυστηρά σε όλα τα κράτη-μέλη — όχι μόνο στους αδύναμους κρίκους.
Η συζήτηση στο Ευρωκοινοβούλιο με αφορμή το Άρθρο 86 αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία να τεθεί στο επίκεντρο ένα θέμα που στην Ελλάδα συχνά υποβαθμίζεται. Είναι μια ευκαιρία όχι μόνο για πολιτική αντιπαράθεση, αλλά για:
- θεσμικό αναστοχασμό,
- επαναπροσδιορισμό της σχέσης πολιτών–πολιτικών,
- απαίτηση για διαφάνεια και ίση μεταχείριση απέναντι στη δικαιοσύνη.
Είτε κάποιος συμφωνεί είτε διαφωνεί με την ένταση του λόγου της Καρυστιανού, δεν μπορεί να αγνοήσει το βασικό της επιχείρημα: χωρίς λογοδοσία, η δημοκρατία φθείρεται.
Όχι από τους «εχθρούς της δημοκρατίας», αλλά από την καθημερινή διάβρωση της εμπιστοσύνης. Όταν οι πολίτες πιστεύουν ότι οι ισχυροί δεν λογοδοτούν, τότε η κοινωνική συνοχή υπονομεύεται και ο λαϊκισμός βρίσκει πρόσφορο έδαφος.
Το μήνυμα που πρέπει να κρατήσουμε δεν είναι η αγανάκτηση — είναι η ανάγκη για θεσμικές αλλαγές που δεν θα εξαρτώνται από την εκάστοτε πολιτική συγκυρία.
Η Ελλάδα έχει ωριμάσει αρκετά ώστε να μπορεί να συζητήσει σοβαρά και θαρραλέα:
- τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου περί ευθύνης υπουργών,
- την ενίσχυση της ανεξαρτησίας των ελεγκτικών θεσμών,
- την επιτάχυνση της δικαιοσύνης,
- και τη δημιουργία πραγματικών μηχανισμών διαφάνειας και ελέγχου.
Διαβάστε ακόμη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών