ΑΛΛΗΛΟΕΞΟΝΤΩΣΗ

(Συνέντευξη του Αντώνη Βασίλη, πρώην Υφυπουργού Υγείας, στο δημοσιογράφο, Γιώργο ΜΥΤΙΛΗ. 25/11/2006)

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ»

Στις δύσκολες μέρες του ‘97, διευθυντής τράπεζας των Αγίων Σαράντα έκανε μια ξεχωριστή πράξη. Πράξη που πράγματι ξεπερνάει τα όρια της θυσίας. Πήρε τα λεφτά από το χρηματοκιβώτιο της καταστραμμένης τράπεζας και για να τα γλιτώσει, να τα πάει στον προορισμό, διέσχισε δύσκολα μονοπάτια. Άλλος στη θέση του ίσως να κατάθετε τα λεφτά σε προσωπικό λογαριασμό κι ούτε ζημιά ούτε γάτα.
 

Μετά από την ξεχωριστή πράξη έμαθα κι άλλα πράγματα για τον άνθρωπο της θυσίας: το όνομά του, Αντώνης Βασίλης. Την καταγωγή του, ελληνική. Την ηλικία του, 40 ετών. Ότι ήταν άστεγος και παντρεμένος. Κι έχει δύο κορίτσια. Προικισμένος με δύο ευρωπαϊκά πτυχία οικονομολόγου. Ένα φεγγάρι εκτέλεσε χρέη Υφυπουργού Υγείας. Και βάλε...Ο Χαράλαμπος Αθανασίου που τον γνωρίζει από κοντά λέει:
- Είναι φοβερός. Πολύ καθαρό παιδί. Με ηλιόλουστη ψυχή. Χωρίς σκιά. Είναι χαρακτήρας.
Από όσα άκουσα τον συμπάθησα. Μέσα μου χάραξα κιόλας το πορτρέτο του. Χωρίς καν να τον ξέρω. Πάντως το ξεκίνημα έγινε με τους χαρακτηρισμούς των άλλων Όμως, κοίτα να δεις πως τα φέρνει ο τροχός. Σε σύσκεψη του Φόρουμ, πήρε το λόγο κι ένας ψηλός, ξανθός με μάτια γεμάτα λάμψη:
- Στο νέο φορέα να προσέξομε δύο βασικά πράγματα: Την ποιότητα του θεσμού και, πάνω από όλα, τη δημοκρατική λειτουργία.
Μόνον αυτά είπε. Ούτε λέξη παραπάνω.
Βλέποντας την ασυνεννοησία και την ασυναρτησία, με την κάθετη τοποθέτησή του προκαλούσε στο Φόρουμ αλλαγή στρατηγικής. Ήμουν την ίδιας λογικής. Ρώτησα να μάθω το όνομά του.
- Αντώνης Βασίλης λέγετε, - μου τον σύστηνε ο διπλανός.
- ...Κι εγώ τον έψαχνα.
Η συνέχεια; Γίναμε φίλοι.
Σάλεψα, πραγματικά, όταν μου αφηγήθηκε λεπτομερής όλη την ιστορία του. Ιστορία για ταινία. Το σενάριο κι ένα πρόχειρο ντοκιμαντέρ είναι έτοιμα. Αν δεν ήταν πολυέξοδη η παραγωγή της, τώρα θα τη βλέπαμε σε σινεμά.

Τη συνέντευξη, που ακολουθεί, την ετοιμάσαμε στο μεταφραστικό γραφείο μου. Στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου. Στην καρδιά της Ομόνοιας.

Το όνομά σας έγινε περισσότερο γνωστό κατά την περίοδο της εμπόλεμης κατάστασης στην Αλβανία. Πώς ερμηνεύεται το γεγονός;

Εγώ είμαι ένας από τους απλούς πολίτες, που ζουν έντονα τα προβλήματα του τόπου τους. Το 1997, όταν μεσολάβησε η εμπόλεμη κατάσταση στην Αλβανία, που αφορμή έγινε η χρεοκοπία των παρατραπεζών, εγώ σαν διευθυντής των συγχωνευμένων τραπεζών Νομών Δελβίνου και Αγίων Σαράντα έκανα το καθήκον μου. Όταν οι συμμορίες έβαλαν φωτιά, καταστρέψανε τα γραφεία μας, σε συνθήκες πλέριας ακυβερνησίας του τόπου, ήμουν αναγκασμένος, μαζί με τους συνεργάτες μου, να σώσουμε τα λεφτά του κόσμου. Τα καταφέραμε, όμως, μετά από μεγάλη προσπάθεια. Ευτυχώς χωρίς να θυσιάσομε ζωές. Τα σακιά με τα λεφτά τα περάσαμε σε δύσκολα μονοπάτια. Αποφύγαμε τα καρτέρια που μας έστησαν οι οπλισμένοι μασκοφόροι, τα κυνηγητά, τις ανοιχτές προκλήσεις... ώσπου φτάσαμε στον προορισμό, στην Τράπεζα των Γιαννίνων. Όπου και τα καταθέσαμε στο όνομα της δικής μας Τράπεζας.

Οι πληροφορίες μας λένε ότι μεσολαβούν κι άλλα γεγονότα, που μαρτυρούν για τη θυσία σας και όλης της οικογένειάς σας. Ποια είναι η ερμηνεία σας;

Όταν αγωνίζεσαι για τον τόπο σου, τη μητρική σου γλώσσα, τα δικαιώματά σου ως μειονοτικός κι ο αγώνας αυτός πάει πακέτο με τα συμφέροντα του συνόλου, η πράξη αυτή δεν ονομάζετε θυσία, μα καθήκον. Κι όταν κάνεις το καθήκον, που αφορά ταυτόχρονα εσένα και το σύνολο αισθάνεσαι και μεγαλύτερη ευθύνη. Με γνωρίζει πολύς κόσμος από κοντά, με εμπιστεύεται. Με σέβεται. Γι’ αυτό και με ψήφισε στα διοικητικά όργανα της Ομόνοιας. Με ανάδειξε γραμματέα της οργάνωσης στο Δέλβινο από τις πρώτες μέρες της ίδρυσής της. Έπειτα πέρασα δημοτικός σύμβουλος του Κ.Ε.Α.Δ. στο δημαρχείο της πόλης. Ανέβαινα πολιτικά χωρίς τη θέλησή μου. Ταυτόχρονα ανέβαινα και επαγγελματικά. Από υπάλληλος σε τράπεζα, έγινα προϊστάμενός της. Κάποια στιγμή διορίστηκα διευθυντής για να αντιμετωπίσω την πιο δύσκολη κατάσταση. Να με κυνηγούν οι μασκοφόροι για να αποσπάσουν τα λεφτά. Να μπαίνουν στο σπίτι μου και να το κάνουν άνω - κάτω. Να μην αφήνουν τίποτε όρθιο. Να πυροβολούν από έξω κι οι γονείς μου, που ήταν μέσα, να απαντούν στους πυροβολισμούς με κομμένη την ανάσα. Το δυσάρεστο είναι ότι αργότερα, με την αλλαγή του συστήματος τον «σωτήρα», αφού είδαν που δεν ήταν του πολιτικού τους στρατοπέδου, τον έβαλαν στο στόχαστρο. Τον εξόντωσαν. Ας συγκυβερνούσε κιόλας τότε το Σ.Κ. με το Κ.Ε.Α.Δ.

Συγκυριακά πιάσατε θέση Υφυπουργού Υγείας ή σας άξιζε;

Ποτέ δεν φιλοδόξησα να πιάσω θέση σε απλό φορέα, όχι και υψηλή θέση σε κυβέρνηση της χώρας. Δεν ενδιαφέρθηκα ποτέ, δεν κίνησα ποτέ μοχλό για να πετύχω κάποιο αξίωμα. Ήταν η περίοδος που μόλις είχα τελειώσει τα Μεταπτυχιακά για Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, (Οικονομικές και Κοινωνικές Επιστήμες) όταν ξαφνικά μου τηλεφωνούν από το πρωθυπουργικό γραφείο του κυρίου Ιλίρ Μέτα και μου αναγγέλλουν την απόφαση της διόρισής μου σε θέση Υφυπουργού Υγείας. Με παρακαλούν κιόλας να παρουσιαστώ το συντομότερο στα Τίρανα. Αργότερα έμαθα ότι με είχε προτείνει ο τότε πρόεδρος του Κ.Ε.Α.Δ, κύριος Μέλιος. Με γνώριζε από πριν, από το ‘91. Η υπουργοποίησή μου έγινε μετά από δέκα χρόνια σκληρού ομονοιακού αγώνα. Δυναμικής συμμετοχής, δυναμικής παρουσίας στην οργάνωσή μας στο Δέλβινο.

Κάτω από ποιες συνθήκες απομακρυνθήκατε από τον τόπο σας και γιατί;

Ούτε που μου το χωρούσε ο νους ότι κάποια στιγμή θα φύγω από τον τόπο μου κι εγώ. Εγώ, που πάλεψα σκληρά για να εμποδίσω τον ξεριζωμό των άλλων. Η φυγή μου δεν είναι τυχαία, όπως ενός απλού πολίτη, που επιλέγει και πηγαίνει όπου του γίνεται καλύτερα. Εγώ δεν έφυγα. Εμένα με έδιωξαν. Για να είμαι πιο σαφής: με ανάγκασαν να φύγω. Με ανάγκασε μια μικρή ομάδα, που παίρνει μεγάλες αποφάσεις. Όταν σε αισθάνεται ξένο σώμα μέσα της, εμπόδιο, σε πετάει έξω. Όχι μια και πέρα. Σιγά - σιγά. Εφαρμόζοντας καλομελετημένη τακτική. Με χτύπησαν στα αδύνατα σημεία. Για να μη σηκώσω κεφάλι. (Χαμηλή οικονομική κατάσταση μέχρι και άστεγος με 4μελή οικογένεια).
Γιατί με έσπρωξαν στη φυγή;! Επειδή τίμιο άνθρωπο, με μοναδικό στόχο τη δουλειά και την επιτυχία, δεν μπορούν να τον έχουν κοντά τους. Μέσα στα πόδια. Η δουλειά με στόχο το μέλλον τους χαλούσε τα σχέδια. Τους προκαλούσε πανικό. Τους έφραζε το δρόμο για να πετύχουν άνετα τα προσωπικά τους συμφέροντα. Ασφαλώς μέσω διαχείρισης κυβερνητικών καρεκλών.

Ποια πολιτική και οικονομική φόρμουλα πιστεύετε ότι θα μπορούσε να βγάλει τον τόπο μας από την κρίση;

Αναφέρατε πρώτα την πολιτική φόρμουλα και κάνατε καλά. Αυτή είναι και η βασική. Για να πετύχεις στόχους χρειάζεται η πολιτική βούληση, η πολιτική απόφαση. Έπειτα η δυνατή πυγμή. Δηλαδή η συσπείρωση. Και για να έχεις συσπείρωση πρέπει να έχεις εκλεγμένη ηγεσία με δημοκρατική διαδικασία. Είναι απαραίτητη η δική μας φωνή. Όχι να είμαστε φερέφωνα. Δηλαδή να κυβερνάμε τον τόπο μας με το τηλέφωνο στο αφτί.
Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος σαν οικονομολόγος με τις ανάλογες γνώσεις για το θέμα, θεωρώ ότι χρειάζεται μια σωστά αναπροσαρμοσμένη και πλήρης στρατηγική για το χώρο μας. (Πολιτική, οικονομική και κοινωνική). Περιλαμβάνοντας τις μεγάλες αλλαγές στον πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και δημογραφικό τομέα. Πραγματοποιώντας την υπέρβαση, θα αλλάξομε, θα ανατρέψομε, την σημερινή κατάσταση απογοήτευσης. Θα δημιουργήσομε βιώσιμες συνθήκες για τον κόσμο μας. Για να μείνει στον τόπο του. Στο σπίτι του.
Επιμένω ότι είναι απαραίτητη η διαφάνεια. Τη στρατηγική να την γνωρίζει καλά ο κόσμος για να την ελέγχει. Μέχρι στιγμής δεν ξέρει καθόλου τι του γίνεται.

Η κατάντια του τόπου μας πιστεύετε να είναι αποτέλεσμα των κακών χειρισμών; Ποια είναι τα λάθη του εαυτού μας;

Η σημερινή κατάσταση στον τόπου μας είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Άρα δίνω βαρύτητα σε παράγοντες. Κι όχι απλά σε κακούς χειρισμούς. Και τους αναφέρω:
Πρώτος: Οι αλλαγές, με την πτώση του κομμουνιστικού συστήματος στο ανατολικό μπλοκ, ανάγκασαν, όπως όλους τους Αλβανούς και τους Έλληνες αυτής της χώρας, να εγκαταλείψουν τα πάτρια εδάφη. Δεν έφυγαν από τον τόπο τους από μόνοι τους, όπως θέλουν να χειρίζονται το πρόβλημα μερικοί. Τους ανάγκασε η οικονομική δυσχέρεια. Έτσι περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό η οικονομική, πολιτική και κοινωνική δραστηριότητα.
Δεύτερος: Και πιο σημαντικός παράγοντας. Η εκπροσώπηση του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού έπεσε σε χέρια ατόμων χαμηλού επιπέδου. Οπότε δεν μπορέσαμε να εκφράσομε τα συμφέροντα του κόσμου και του τόπου στο βαθμό που χρειάζονταν. Μάλλον παίχτηκε βρώμικο παιχνίδι πάνω στα γνήσια συναισθήματα του κόσμου μας που τρέφει μεγάλη αγάπη για την Ελλάδα.
Τρίτος: Το απαραίτητο πολιτικό ήθος δεν ήταν ποτέ στο απαιτούμενο ύψος.
Τέταρτος: Ο έλεγχος και η εποπτεία από τα ανάλογα αντιπροσωπευτικά όργανα του λαού δεν λειτούργησαν σωστά. Για να μη πούμε ότι δεν λειτούργησαν καθόλου.

Δέχεστε και την άλλη φωνή στην Εθνική Ελληνική Μειονότητα; Δηλαδή να λειτουργεί και σε μας ο πλουραλισμός;

Γιατί όχι. Όπως σε όλο τον κόσμο. Σέβομαι την ελευθερία και τη δημοκρατία. Τον ελεύθερο πολίτη να πραγματοποιεί τους στόχους του. Να αναδείχνει με την ελεύθερη ψήφο του ηγεσίες, εξουσίες, που να τον εξυπηρετούν. Το πρόβλημα στη δημοκρατία είναι ως ποιο βαθμό υπάρχει γνήσια αντιπροσώπευση της λαϊκής βούλησης από την πλευρά των εκλεγμένων κομμάτων, είτε οργανώσεων. Αν συγκρίνουμε τη δεδομένη θεωρία με τη σημερινή μας πράξη, θα διαπιστώσουμε ότι εμείς κάνουμε το αντίθετο. Η ηγετική ομάδα σχεδόν αυτοεκλέγετε. Σαν συνέπεια και συνέχεια, δεν της πέφτει λόγος να λογοδοτήσει. Ακόμα περισσότερο να αναλάβει ευθύνες, να λύσει προβλήματα.
Έπειτα τα πολιτικά προβλήματα δεν είναι προνόμιο να τα διαχειριστεί μόνον μια ομάδα ανθρώπων, μα και άλλες. Με διαφορετική πολιτική φιλοσοφία και ιδεολογία. Να βρίσκονται σε άμιλλα μάλιστα ποια θα τα διαχειριστεί καλύτερα. Ο πλουραλισμός των πολιτικών απόψεων είναι μια δημοκρατική διαδικασία, απαραίτητη και για το χώρο μας.
Μονάχα όταν θα καταφέρουμε να λειτουργήσουμε δημοκρατικά, τότε θα πετύχουμε στόχους.

Και στην Αθήνα ενταχτήκατε στον αγώνα. Τι σας ώθησε να μετέχετε στον «Άγιο Κοσμά» και μετά στο «Βορειοηπειρωτικό Φόρουμ Εθνικής Δικαίωσης»;

Όπου ακούω ότι γίνεται αγώνας για τα δικά μας δικαιώματα, πηγαίνω. Συσκέπτομαι ταχτικά για να περάσω στους ανθρώπους μας το μήνυμα της ενότητας, της ομοψυχίας και της ποιότητας στον τρόπο λήψης αποφάσεων. Μάλλον, θέλω να δώσω στους συμπατριώτες μου να καταλάβουν ότι, χωρίς θυσία δεν πετυχαίνεις τίποτε. Κι ότι σε οποιαδήποτε θέση κι αν βρίσκεσαι καθήκον σου είναι να δώσεις κι όχι να πάρεις.
Πράγματι, είμαι απογοητευμένος από την Ομοσπονδία του «Αγίου Κοσμά». Έκαμε ένα σωρό λάθη η ηγεσία του. Του Φόρουμ, σαν κορυφαία προσπάθεια, παλεύουμε όλοι μαζί, να το κρατήσομε στο ύψος των περιστάσεων. Επιθυμώ να έχει καλή συνέχεια. Να μη γνωρίσει ήττα για το καλό όλων μας.

Παρουσιάζομε δύο τίτλους συνεντεύξεων σε αλβανικές εφημερίδες ως απήχηση της ηρωικής πράξης του συμπατριώτη μας Αντώνη Βασίλη: «Το θησαυρό της Τράπεζας τον κρύψαμε μέσα στα ρούχα το ‘97”, “Πως μετέφερα σε σακί το ‘97 τα λεφτά της Τράπεζας στην Ελλάδα» και τον τίτλο ενός άρθρου: «Ο πρώην διευθυντής, οικοδόμος στην Ελλάδα».
 

Η αλβανική δημόσια τηλεόραση ακόμα και σήμερα παίζει επανειλημμένα το ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Σαϊμίρ Κουμπάρο με τίτλο: «Οι Ήρωες της Αλβανίας».
Ο Αλβανός ποιητής, Τίμο Μερκούρι στη συλλογή του «Το δάκρυ της θάλασσας», αφιερώνει εμπνευσμένους στίχους στην ηρωική πράξη του Έλληνα Μειονοτικού, Αντώνη Βασίλη.

Γράφει:

«Με τ’ όνομά σου
καυχιόμαστε εμείς,
οι οικονομολόγοι,
όπως οι οροσειρές
με την ψηλότερη κορφή».

Εμείς, οι Έλληνες της Αλβανίας, με τι καυχιόμαστε τάχα!;
Δυστυχώς με τη σιωπή τάφου της ηγεσίας της Ομόνοιας γι’ αυτή την κορυφαία ηρωική πράξη από έναν Έλληνα;!

Γιώργος ΜΥΤΙΛΗΣ

http://www.youtube.com/watch?v=H1A1TvghMNs&feature=share