Η ιστορική αναδρομή της αρχαίας πόλης Σωρείας και μονής Θεοτόκου Σωρωνίας

Η ζωή του καθένα είναι σαν ένα βιβλίο , γεμάτο από τις μοναδικές μας ιστορίες, οι οποίες αντικατοπτρίζουν το βάθος και το χρώμα της ύπαρξης μας, γεφυρώνουν το παρελθόν, με το μέλλον και απεικονίζουν τις εμπειρίες και την αποκτηθείσα σοφία της ζωής.

Συνήθως, οι ιστορίες αυτές αναβιώνουν προφορικά, κατά τη διάρκεια οικογενειακών συγκεντρώσεων.

Μιλώντας με τον παππού μου Γιάννη, περί της Μονής Θεοτόκου Σωρωνιάς , μου κέντρισε το ενδιαφέρον να ψάξω εκ βαθέων το ‘’μύθο’’ της αρχαίας πόλης Σωρείας, θέλοντας να αποδείξω μέσα από τις ιστορίες του παππού, κατά πόσο αγγίζει την πραγματικότητα και κατά πόσο τη μυθοπλασία των προγόνων.

Το πρώτο μου βήμα για την αναζήτηση της αλήθειας ήταν, να μεταβώ στην ιστορική περιοχή και να αποθανατίσω μέσω του ‘’φακού της αθανασίας’’ , την ομορφιά που αντίκρισα.

Επόμενη κίνηση ήταν, να συλλέξω βάσιμα στοιχεία που να αποδεικνύουν την εγκυρότητα ‘’υπο το βλέμμα των βιωμάτων των ανώνυμων μαχητών της ζωής’’.

Μέτα από πολλές προσπάθειες ,απευθύνθηκα στην εκκλησιαστική Αρχή, εκείνη με μεγάλη χαρά , προσκόμισαν από την εκκλησιαστική βιβλιοθήκη επίσημα στοιχεία βοηθώντας στην αναβίωση της ιστορίας.

Τι λέτε ξεκινάμε.....
H ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΑΝΑΔΡΟΜΉ ΤΗΣ ΑΡΧΑΊΑΣ ΠΌΛΗΣ ΣΩΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΝΗΣ ΘΕΟΤΌΚΟΥ ΣΩΡΩΝΙΑΣ.

Στη θέση Μονής Σωρωνιάς σήμερα, εκείτο η αρχαία πόλη Σωρεία, η ύπαρξη της ιστορείται από τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες , η αρχαία πόλη αποτυπώθηκε για αρκετούς αιώνες ως σύμβολο πολιτισμού ,συνδεδεμένο με ‘’τις αδελφές Αγάπη ,Πίστη , Σοφία’’ υπέρ της Ελληνορθόδοξης εκκλησίας .

Μέχρι τα μέσα του 16ου αιώνα, η αρχαία Σωρεία βρισκόταν ‘’εν ζωή’’, το 1522 η επιδημία σε ρόλο καταλύτη αφάνισε κάθε ζωντανό οργανισμό, κλείνοντας αιώνια την πύλη της αρχαίας πόλης Σωρείας. (σύμφωνα με το βιβλίο του Σωζομενού, βιβλ.Β΄,κεφ. Κε, εκδ. Παρισίων, σελ. 105 ) .

Μεγάλες ήτο και η λεηλασίες, επί Αλί Πασά αποκολλήθηκαν από ένα αρχαίο μνημείο δυο ογκώδεις πλάκες, καταγραφές από αρχαίες επιγραφές, τις οποίες μετέφερε στο Βουθρωτό και στο Λονδίνο μέσω ιστιοπλο’ί’κου από τον τότε αρμοστή της Κέρκυρας Μαιτλάνδ. (Στοιχεία από Βιβλ. Αθαν. Πετριδη: Κριτικαι Επιστασίαι, Πατραι 1866, σελ. 21).

Δυστυχώς ,δεν ήταν η μόνη ανθρώπινη παρέμβαση ,με το πέρας των αιώνων ,η ιστορική αυτή πόλη ακολούθησε την τεθλιμμένη οδό των διαφόρων κατακτητών , με άμεσο αποτέλεσμα , σήμερα , να μην υπάρχει διαθέσιμο κάποιο ιστορικό κομμάτι που να μαρτυρά την ύπαρξη αυτής.

Ιερά Μονή Θεοτόκου Σωρωνιάς
Το Μοναστήρι της Θεοτόκου ανήκει διοικητικά στις κοινότητες Πλάκας-Καινούριου της Επαρχίας Αλύκου , πλησίον του Βουθρωτού και Αγχιασμού.

Πληροφορίες θέλουν το Ναό να ανεγέρθηκε από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο το Μέγα ,το έτος 1841 ανοικοδομηθεί ο Νάρθηκας και ένα κελί επιπλέον.

Ο βυζαντινός αυτός Ναός, στολισμένος με τρούλο και άλλα κομψοτεχνήματα της βυζαντινής τέχνης, διασώζεται μέχρι το 1900. ,

Το 1900 αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα, έτσι, ανακαινισθεί εκ βαθέων με την επίβλεψη του Ηγούμενου της Μονής Θεολόγου Φιλόθεου Γεωργιάδη, δαπανήθηκε κυρίως με τις εισφορές των πιστών των γύρω χωριών.

Επίσης, η Μονή Θεολόγου κατέβαλε το ποσό των 3.206 γρόσια.

Η δυσάρεστη έκβαση της κατάργησης της θρησκείας το 1967 , έφερε αντιμέτωπη την Μονή με τους βανδαλισμούς και τις λεηλασίες,σύμφωνα με μαρτυρίες ‘’το χέρι του Ιούδα’’, ήταν αυτό που απογύμνωσε ,ερήμωσε , την μεγάλη ιερή περιουσία της ιστορικής Μονής.

Η λατρεία και η πίστη στα θεία ενδυνάμωσαν και διατήρησαν ακλόνητη τη θρησκευτική συνείδηση των κατοίκων. Η ημέρα ελευθερίας της Ορθοδοξίας το 1990 είναι πλέον γεγονός, οι πιστοί της περιοχής συγκέντρωσαν το απαραίτητο ποσό χρημάτων για την αναπαλαίωση της Ιεράς Μονής Θεοτόκου .
Την παραμονή της εορτής της Θεοτόκου , 14 Αυγούστου , τελείται η δέουσα ιεροτελεστία στο Μοναστήρι ,γιορτάζεται με ιδιαίτερη ευλάβεια και λαμπρότητα απ τους κατοίκους των γειτονικών χωριών, οι οποίοι διανυκτερεύουν στον Ναό . Η γιορτή αυτή ήταν και παραμένει σημαντικό θρησκευτικό και κοινωνικό γεγονός ,το έθιμο αυτό δεν διεκόπη ούτε κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας .Πιστοί με κίνδυνο της ζωής τους, παρευρίσκονται κάθε χρόνο στο πιστό ραντεβού τους.....!

Κρυμμένα μυστήρια του αόρατου Πνευματικού κόσμου.

Πλησίον της Μονής Θεοτόκου Σωρωνιάς συναντάμε τον παλιό θρύλο του 4 αιώνα μ.χ, του επισκόπου της περιοχής Ευροίας Αγίου Δονάτου. Ο οποίος φόνευσε τον πελώριο δράκο που κατασπάραζε ότι κινούνταν στο πέρασμα του. Ο Άγιος, συγκερασμένος ανέκαθεν με μια άπειρη θρησκευτική τρυφερότητα ψυχής ,θέλοντας να προστατέψει το ποίμνιον του, καθοδηγούμενος από Τον Άγιο Πατέρα μας, σχημάτισε έναν σταυρό στον ουρανό και έπειτα με το σάλιο του , δίνει στο δράκο τη χαριστική ‘’βολή’’.

Εν συνεχεία, χρειάστηκαν 8 ζεύγη βοδιών για να τον μεταφέρουν σε χώρο καύσεις αυτού, για τυχόν εξάπλωσης επιδημίας .(επίσημη πηγή, ‘’Εκκλησιαστική Ιστορία’’,σελ. 324-439 ).


Το έτος 1779, στην τελευταία διαδρομή του Αγίου Κοσμά στην περιοχή, περνώντας από την Μονή , στο άκουσμα της έλευσις του οι πιστοί των υποδέχτηκαν εγκάρδια, στρώνοντας του βασιλικό να καθίσει κοντά στη βρύση της Μονής. Από εκείνη την ημέρα, ο βασιλικός έμεινε αναλλοίωτος για αρκετό καιρό, αντικρίζοντας αυτό το ‘’θαύμα’’ οι πιστοί ονόμασαν τη βρύση, ‘’Βρύση του Βασιλικού’’.( η ιστορική βρύση αναπαλαιώθηκε με δωρεά του κ.Θεόδωρου Κίτου το 2007)

Οι εικόνες που υπήρχαν στο τέμπλο του Ναού της Μονής ήταν:
· Κοιμήσεως της Θεοτόκου ( 1610)
· Αγίου Δονάτου (1620)
· Ιωάννη του Προδρόμου (1699)
· Της Θεοτόκου ( αγιογραφία δια χειρός Αθανασίου ‘Δ και επιτρόπου Ιωάννου Τάλλιου 19η Φεβρουαρίου 1878).

Η Μονή διατηρούσε Μοναστηριακό ιεροσπουδαστήριο στο οποίο φοιτούσαν μαθητές απ’ τις γύρω περιοχές.

Διδάσκαλοι της Σχολής την εποχή εκείνη ήταν :
Ο Στέφανος Αναγνώστου από την Δρόβιανη το έτος 1812, τα στοιχεία αναφέρουν και έναν ιερέα με καταγωγή από την Κέρκυρα μη γνωρίζοντας το όνομα του, εκτελούσε χρέη εφημέριου τα έτη 1820-1824.

Μνημονεύονται οι Ηγούμενοι της Μονής:
· 1700. Ηγούμενος Παπαχρήστος
· 1838. Ηγούμενος Παπά-Νικόλας και Επίτροπος Ιωάννης Τάλλιος, να αναφέρουμε ότι, ο τάφος του Ηγούμενου βρίσκονταν εντός του κατεδαφισθέντος Ναού, ενώ του Τάλλιου στον Νάρθηκα.
· 1876-1898. Επίτροπος Ιωάννης Τάλλιος
· 1898........ Επίτροπος Γεώργιος Ντενέκο

Άγια Λείψανα : Στη Μονή Σωρωνιάς υπήρχε μια λειψανοθήκη που άνηκε άλλοτε στην ιστορική Μονή Σελτσιου,είχε σκαλισμένη μια επιγραφή ‘’Άγια Λείψανα της Μονής Σέλτσιου, πλησίον του χωριού Βρεστενίτσα’’ .Το ιερό αυτό κειμήλιο είχε φυγαδευτεί εκεί κατά τη λεηλασία της Μονής από τους Τουρκοαλβανούς του Αλί Πασά το 1803. Τα Άγια αυτά Λείψανα θεωρούντο θαυματουργά ,κατά καιρούς οι πιστοί τα χρησιμοποιούσαν για την ίαση των αρρώστων , οι πρόγονοι μας συνάντησαν εκεί, και μια πραγματικά ενδιαφέρουσα παρουσία εκείνη, ενός αλλόθρησκου του οποίου η κόρη είχε ασθενήσει , απελπισμένος βρέθηκε στο κατώφλι της Μονής, η πίστη του έσωσε το παιδί και έτσι εμείς σήμερα έχουμε να διηγούμαστε αληθινές ιστορίες θαυμάτων .

Κλείνοντας , θα ήθελα εκ’ βάθους καρδίας να υποβάλλω τα σέβη και τις ευχαριστίες μου, στον σεβάσμιο Γενικό Επίτροπο Αρχιεπισκοπής ,Πρωτοπρεσβύτερο Παντελεήμων Μήτρου. Για την πολύτιμη βοήθεια του, στην ιστορική αναδρομή , εν μέσω των πληροφοριών που μου προσκόμισε από την Εκκλησιαστική Βιβλιοθήκη.

Β. Μητσιούλη- Γιάννη