ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΝΥΦΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Η νύφη είναι πλέον έτοιμη. Όλοι σηκώνονται από τα τραπέζια, μαζεύονται στην αυλή για να πάνε στην εκκλησιά, όπου θα τελεστεί το Μυστήριο του Γάμου. Πρώτη φεύγουν οι συγγενείς του γαμπρού και πηγαίνουν στην εκκλησιά περιμένοντας τη νύφη.
Οι γονείς της νύφης νοιώθουν σαν να κόβεται ένα κομμάτι από τα σπλάχνα τους. Αυτήν την στιγμή συνήθως κλαίει πρώτη η μάνα και έπειτα παίρνει το παράπωνο και την κόρη (νύφη). Δάκρυα χαράς και συγκίνησης, “αναμεμειγμένα” με αναμνήσεις. Τα αδέρφια κρατούν την νύφη απ’ τους ώμους και βγαίνουν στην εξώπορτα του σπιτιού. Μόλις έβγαινε η νύφη από το σπίτι της τραγουδούσαν:
Δερβιτσιώτισσα νύφη το 1981
“Έβγα κόρη μου έβγα,
έβγα απ΄τις αυλές σου,
έβγα από την αυλή μου
σύρε στην δική σου.
Και στο σπιτικό σου,
στο καλύτερο σου.
Ήρθαν να σε πάρουν
όλο παλικάρια,όλο παλικάρια
με σπαθιά ζωσμένα
όλο αρματωμένα.[1] “
Και σαν απάντηση από τη νύφη συνεχίζουν:
“Ευχήσου με πατέρα μου,
τώρα στο κίνημά μου
και στο ξεχώρισμά μου.
Ευχήσου με, πατέρα μου
στο δρόμο τον καινούργιο
και σύντροφο δικό μου
Ευχήσου με αδέρφια μου…
ευχήσου με ξαδερφούλες μου…”
(όπως πιο πάνω)
“-Για άντε κόρη μου άντε
και την ευχή μας να έχεις
ο Θεός να σε προκόψει
και η Παναγιά η γραμμένη.
-Αφήνω γεια μανούλα μου
αφήνω γεια πατέρα
έχετε γεια αδερφάκια μου
και εσείς δικοί και ξένοι
εγώ πάω στο σπίτι μου
και στα πεθερικά μου”
Μέτα απ’ τους χαιρετισμούς και τα τραγούδια, ξεκινούν και οι συγγενείς της νύφης για την εκκλησιά. Σε όλο τον δρόμο τραγουδάνε και χορεύουνε. Την νύφη την συνόδευε, ο πατέρας και ο θείος ή ο αδερφός της. Μόλις έφθαναν στην πόρτα της εκκλησιάς άρχιζαν να κάνουν παζάρια για την νύφη. ( το λεγόμενο παζάρεμα). Οι συγγενείς απ’ την πλευρά του γαμπρού δίνουν χρήματα, κάνοντας διαλόγους παζαρέματος. Απ’ την άλλη οι συγγενείς απ’ την πλευρά της νύφης, προσπαθούν να ανεβάσουν το ποσό και όταν έμεναν ικανοποιημένοι τότε έδιναν την νύφη.
ΤΟ ΣΤΕΦΑΝΩΜΑ
Πριν να μπουν στην εκκλησία τραγουδούν:
Εκκλησία μου κουκλωτή, κουκλωτή, καμαρωτή,
όπως δέχεσαι κεριά τη Μεγάλη Πασχαλιά,
δέξου και τα νιόγαμπρα και τα πρωτοστέφανα.
Βλόγησε τα να προκόψουν, χάρη δώσε και ευχή
για να ανθίσουν να καρπίσουν, πέντε γιους νααποχτήσουν,
πέντε γιους μια θυγατέρα, που να μοιάζει τον πατέρα.”
Το στεφάνωμα που γινόταν εκείνο τον καιρό, δεν έχει καμιά διαφορά με εκείνο που γίνεται στις μέρες μας.Το μόνο που διαφέρει είναι η μπουγκάτσια που τη δίνουν στο τέλος.
Μόλις βγαίνουν από την εκκλησία τα νιόπαντρα τραγουδάνε στην νύφη:
“Το άκουσες κυρά νύφη,
τι λέει το Ευαγγέλιο,
και τι μολογάει το γράμμα
Να τιμάς τον πεθερό σου,
να τιμάς την πεθερά σου,
για να σε φωνάζουν νύφη,
νύφη και κυρά νύφη.
Για να είσαι τιμημένη
και στον κόσμο ξακουσμένη…”
Μετά από την εκκλησιά όλοι μαζί ξεκινούν για την πλατεία (την πιάτσα όπως ονομάζεται στο χωριό μας). Εκεί τους περιμένουν όλοι οι συγχωριανοί, μικροί και μεγάλη για να δουν το χορό του γαμπρού και της νύφης. Πρώτη η νύφη στο χορό μετά ο γαμπρός και με τη σειρά όλοι οι άλλοι. Και το γλέντι του γάμου τώρα αρχίζει. Έχουμε σαν έθιμο να παίρνουν όλοι με τη σειρά χορό ανάλογα με το πόσο κοντινοί συγγενείς είναι με την οικογένεια του γαμπρού. Στους υπόλοιπους χορούς, πρώτος μπαίνει ο βλάμης, μετά ο κουμπάρος και έπειτα η οικογένεια του γαμπρού. Μέτα το γλέντι στην “πιάτσα” έπαιρναν το δρόμο για το σπίτι.
ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥ
Πριν να μπει η νύφη στο σπίτι του γαμπρού, η πεθερά της έχει στα χέρια της ρύζι (για να ριζώσουν) και μέλι (για να μελόσουν). Η νύφη δεν μπαίνει μέσα στο σπίτι αν δεν της τάξει (όπως έλεγαν) ο πεθερός κάτι (κάποιο δώρο). Επίσης κρατά στα χέρια της την μπογκάτσια (τον γλυκό άρτο), η οποία προηγουμένως έχει ευλογηθεί απ’ τον παπά.
Και όλοι μαζί τραγουδάν:
“Έβγα πεθερά στη σκάλα με το μέλι με το γάλα.
Ρίξε νύφη την κουλούρα και η πεθερά το ρύζι,
ρίξε ρύζι να ριζώσει και η νύφη να προκόψει.
Μέτρα νύφη σκάλες και χαρές μεγάλες. “
Η νύφη είχε στα χέρια της την μπουγκάτσια και μετά από το τραγούδι που της έλεγαν, έκανε το σταυρό με την μπουγκάτσια και την πετούσε στον βλάμη. Αυτός την έκοβε σε μικρά κομμάτια και την έδινε σε όλους τους καλεσμένους. Η πεθερά έριχνε το ρύζι και μετά πέταγε το πιάτο μακριά για να σπάσει. Το πιάτο έσπαγε, γινόταν κομμάτια, έτσι «να γίνει κομμάτια και το κακό το μάτι».
Στη συνέχεια σε άλλο πιάτο, της έδιναν το μέλι, έκανε ένα σταυρό με το δάχτυλο της νύφης και έδινε λίγο μέλι στη νύφη για να ήταν γλυκόστομη και καλοσυνάτη, όπως έλεγαν, με τα πεθερικά της και όλους τους συγγενείς του γαμπρού.
Μέτα η νύφη έμπαινε μέσα στο σπίτι με σκεπασμένο το πρόσωπό της και καμάρωνε μπροστά από το εικονοστάσι και μία συγγενής του γαμπρού ή ένα μικρό παιδί με το καλαμίδι[2] ξετύλιγε το πέπλο και όλοι φώναζαν: «Φέρτε το καλαμίδι, φέρτε το καλαμίδι να ξεσκεπάσουμε τη νύφη».
Μέτα η πεθερά πηγαίνει την νύφη στον οντά[3] (ή νοντά) και της τραγουδούσε:
“Μέσα σε τούτον τον οντά
φύτρωσε τριανταφυλλιά.
Κι αν ανθίσει, κι αν καρπίσει
πέντε γιους να αποκτήσει
πέντε γιους μια θυγατέρα
για το σύρε για το έλα. “
Το γλέντι συνεχιζόταν στο σπίτι του γαμπρού. Αφού τελείωναν όλα, είναι ώρα πλέον για τον επίσημο χορό. Πρώτοι θα μπουν στο χορό οι νιόπαντροι:
“Το έχω μάρα και καημό,
να δω τη νύφη στο χορό.
Στο χορό που να χορέψει
κι όλος ο χορός να πρέψει…”
Μπαίνει η νύφη στην κορφή και σέρνει το χορό, ενώ τραγουδιστές συνεχίζουν:
“Το έχω μάρα και καημό,
να δω τον κουμπάρο στο χορό…”
Μπαίνει και ο κουμπάρος στο χορό.
“Το έχω μάρα και καημό,
να δω το γαμπρό στον χορό…”
Αφού μπουν όλοι στο χορό και τελειώσουν τα τραγούδια, ακολουθεί άλλο τραγούδι.
Ο λόγος τώρα είναι για το γαμπρό:
“Αυτό το χέρι που έπιασες
ματάκια, ματάκια
για μη το παρασφίγγεις
ματάκια λιγωμένα.
Τι το πονούν τα δάχτυλα,
από τα δαχτυλίδια… “
Συνεχίζεται το ξεφάντωμα του χορού. Σε κάθε χορό η νύφη βρίσκεται πάντοτε στην κορφή. Και τα μεσάνυχτα έρχονται οι συμπέθεροι (κρούσκοι).
“Στο καλό, καλοί μας κρούσκοι,
στο καλό και τιμημένοι
και στους Άγιους δοξασμένοι.”
Κάθονται για λίγη ώρα και μετά φεύγουν. Και η χαρά συνεχίζεται… Συνεχίζεται μέχρι την επόμενη μέρα.
ΤΗ ΔΕΥΤΈΡΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ
Στην Δερβητσάνη τα πιό παλιά χρόνια, αλλά κάποιες περιπτώσεις και σήμερα, ο γάμος συνέχιζε μέχρι την Δευτέρα το πρωί. Και στο τραπέζι βρισκόταν ένα πιάτο με τηγανίτες και ένα άλλο με μέλι.
Δερβιτσιώτισσα νύφη παίρνοντας νερό στη βρύση του χωριού
“Φέρτε τις τηγανίτες,
τηγανίτες με το μέλι,
και κρασί με το λαγένι[6].”
Τη Δευτέρα η νύφη πήγαινε στο πηγάδι για να φέρει νερό στο σπίτι. Τη συνόδευε ένα αγόρι. Η νύφη στο πηγάδι έβρεχε ένα κομμάτι ψωμί τρεις φορές και το άφηνε στη βρύση. Επίσης άφηνε και διάφορα νομίσματα. Μετά γύριζε στο σπίτι με γεμάτη τη στάμνα. Μετά απ’ τη βρύση, στο σπίτι ετοιμάζονταν, φορούσε την επίσημη στολή της και πήγαινε μαζί με τον άντρα της για επίσκεψη στο σπίτι του κουμπάρου και μετά του βλάμη. Ενώ το βράδυ της Δευτέρας ξεκουράζονταν όλοι απ’ το συνεχή χορό και την αϋπνία.
ΤΑ ΠΙΣΤΡΌΦΙΑ Ή ΤΑ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ
Ύστερα από το μεγάλο γαμήλιο γλέντι, η νύφη, απαραίτητα έπρεπε να πάει στο πατρικό σπίτι, στη μάνα της. Ήταν ανάγκη ψυχική για τη μάνα να δει την κόρη της νυφούλα, να τη χαρεί και η κόρη να μην χωριστεί απότομα απ’ τη μάνα, κάποια συμβουλή θα πάρει για τη νέα της έγγαμη ζωή.
Η νύφη με όλα τα στολίδια της, τα νυφικά της, τώρα πιο ελεύθερη, ξεμπούλωτη[4] με τη σκούφια και την τραχηλιά της, σιώντας και λυγιώντας[5] δεν στέκεται σε μια μεριά. Με όλους χαμογελαστή και χαρούμενη. Μετά από τα γυρίσματα της νύφης άρχιζαν οι προσκλήσεις για δείπνο. Έτσι θα γνώριζε η νύφη τους συγγενείς του γαμπρού και ο γαμπρός της νύφης. Κι όλα αυτά γίνονται προτού «σαραντίσει» ο γάμος. Για σαράντα μέρες θα φορούσε τα νυφικά της, θα πήγαινε στην εκκλησιά, στο πηγάδι για νερό και για καμιά μικροδουλειά μέσα στο σπίτι.
Την πρώτη Κυριακή μετά το γάμο, η νύφη πήγαινε στην εκκλησιά καθισμένη μπροστά – μπροστά. Μετά τη Θεία Λειτουργία, συνοδευόμενη από μία συγγενή της, μοίραζε στους γνωστούς αλλά και τους υπόλοιπους συγγενείς του γαμπρού διάφορα δώρα, τα οποία έφερνε μαζί με την προίκα της. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας οι νεόνυμφοι επισκέπτονταν το πατρικό της νύφης.
Δερβιτσιώτισσα νύφη συνοδευόμενη από τους θείους και τους συγγενείς της
[1]ΑΡΜΑΤΩΜΕΝΑ: ΛΕΞΗ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΗ ΑΠ’ ΤΟΥΣ ΑΡΜΑΤΩΛΟΥΣ ΠΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥΣΑΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ. ΕΔΩ ΕΝΝΟΕΙ ΤΗΝ ΑΡΜΑΤΑ ΣΕ ΩΡΑΙΑ ΚΑΙ ΟΜΟΡΦΑ ΡΟΥΧΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΕ ΟΠΛΑ.
[2]ΚΑΛΑΜΙΔΙ: ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ, ΚΑΛΑΜΙΔΙ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ Ο ΠΛΑΣΤΗΣ ΠΟΥ ΑΝΟΙΓΑΝ ΦΥΛΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΤΑ.
[3]ΟΝΤΑΣ Ή ΝΟΝΤΑΣ: ΛΕΞΗ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ, ΤΟ ΠΙΟ ΚΑΛΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ.
[4]ΞΕΜΠΟΥΛΩΤΗ Ή ΞΕΜΠΟΥΛΩΜΕΝΗ: ΞΕΣΚΕΠΑΣΤΗ.
[5]ΣΙΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΛΙΓΙΩΝΤΑΣ: ΕΔΩ ΠΕΡΗΦΑΝΗ, ΜΕ ΧΑΡΗ.
[6]ΛΑΓΕΝΙ: ΧΑΛΚΙΝΟ ΔΟΧΕΙΟ ΜΕ ΣΤΟΜΙΟ, ΧΡΗΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ.
παράθεση από: dervitsani.gr
Διαβάστε ακόμη
Τα έθιμα του γάμου (Ι)
Τα έθιμα του γάμου (ΙΙ)
Η νύφη είναι πλέον έτοιμη. Όλοι σηκώνονται από τα τραπέζια, μαζεύονται στην αυλή για να πάνε στην εκκλησιά, όπου θα τελεστεί το Μυστήριο του Γάμου. Πρώτη φεύγουν οι συγγενείς του γαμπρού και πηγαίνουν στην εκκλησιά περιμένοντας τη νύφη.
Οι γονείς της νύφης νοιώθουν σαν να κόβεται ένα κομμάτι από τα σπλάχνα τους. Αυτήν την στιγμή συνήθως κλαίει πρώτη η μάνα και έπειτα παίρνει το παράπωνο και την κόρη (νύφη). Δάκρυα χαράς και συγκίνησης, “αναμεμειγμένα” με αναμνήσεις. Τα αδέρφια κρατούν την νύφη απ’ τους ώμους και βγαίνουν στην εξώπορτα του σπιτιού. Μόλις έβγαινε η νύφη από το σπίτι της τραγουδούσαν:
Δερβιτσιώτισσα νύφη το 1981
“Έβγα κόρη μου έβγα,
έβγα απ΄τις αυλές σου,
έβγα από την αυλή μου
σύρε στην δική σου.
Και στο σπιτικό σου,
στο καλύτερο σου.
Ήρθαν να σε πάρουν
όλο παλικάρια,όλο παλικάρια
με σπαθιά ζωσμένα
όλο αρματωμένα.[1] “
Και σαν απάντηση από τη νύφη συνεχίζουν:
“Ευχήσου με πατέρα μου,
τώρα στο κίνημά μου
και στο ξεχώρισμά μου.
Ευχήσου με, πατέρα μου
στο δρόμο τον καινούργιο
και σύντροφο δικό μου
Ευχήσου με αδέρφια μου…
ευχήσου με ξαδερφούλες μου…”
(όπως πιο πάνω)
“-Για άντε κόρη μου άντε
και την ευχή μας να έχεις
ο Θεός να σε προκόψει
και η Παναγιά η γραμμένη.
-Αφήνω γεια μανούλα μου
αφήνω γεια πατέρα
έχετε γεια αδερφάκια μου
και εσείς δικοί και ξένοι
εγώ πάω στο σπίτι μου
και στα πεθερικά μου”
Μέτα απ’ τους χαιρετισμούς και τα τραγούδια, ξεκινούν και οι συγγενείς της νύφης για την εκκλησιά. Σε όλο τον δρόμο τραγουδάνε και χορεύουνε. Την νύφη την συνόδευε, ο πατέρας και ο θείος ή ο αδερφός της. Μόλις έφθαναν στην πόρτα της εκκλησιάς άρχιζαν να κάνουν παζάρια για την νύφη. ( το λεγόμενο παζάρεμα). Οι συγγενείς απ’ την πλευρά του γαμπρού δίνουν χρήματα, κάνοντας διαλόγους παζαρέματος. Απ’ την άλλη οι συγγενείς απ’ την πλευρά της νύφης, προσπαθούν να ανεβάσουν το ποσό και όταν έμεναν ικανοποιημένοι τότε έδιναν την νύφη.
ΤΟ ΣΤΕΦΑΝΩΜΑ
Πριν να μπουν στην εκκλησία τραγουδούν:
Εκκλησία μου κουκλωτή, κουκλωτή, καμαρωτή,
όπως δέχεσαι κεριά τη Μεγάλη Πασχαλιά,
δέξου και τα νιόγαμπρα και τα πρωτοστέφανα.
Βλόγησε τα να προκόψουν, χάρη δώσε και ευχή
για να ανθίσουν να καρπίσουν, πέντε γιους νααποχτήσουν,
πέντε γιους μια θυγατέρα, που να μοιάζει τον πατέρα.”
Το στεφάνωμα που γινόταν εκείνο τον καιρό, δεν έχει καμιά διαφορά με εκείνο που γίνεται στις μέρες μας.Το μόνο που διαφέρει είναι η μπουγκάτσια που τη δίνουν στο τέλος.
Μόλις βγαίνουν από την εκκλησία τα νιόπαντρα τραγουδάνε στην νύφη:
“Το άκουσες κυρά νύφη,
τι λέει το Ευαγγέλιο,
και τι μολογάει το γράμμα
Να τιμάς τον πεθερό σου,
να τιμάς την πεθερά σου,
για να σε φωνάζουν νύφη,
νύφη και κυρά νύφη.
Για να είσαι τιμημένη
και στον κόσμο ξακουσμένη…”
Μετά από την εκκλησιά όλοι μαζί ξεκινούν για την πλατεία (την πιάτσα όπως ονομάζεται στο χωριό μας). Εκεί τους περιμένουν όλοι οι συγχωριανοί, μικροί και μεγάλη για να δουν το χορό του γαμπρού και της νύφης. Πρώτη η νύφη στο χορό μετά ο γαμπρός και με τη σειρά όλοι οι άλλοι. Και το γλέντι του γάμου τώρα αρχίζει. Έχουμε σαν έθιμο να παίρνουν όλοι με τη σειρά χορό ανάλογα με το πόσο κοντινοί συγγενείς είναι με την οικογένεια του γαμπρού. Στους υπόλοιπους χορούς, πρώτος μπαίνει ο βλάμης, μετά ο κουμπάρος και έπειτα η οικογένεια του γαμπρού. Μέτα το γλέντι στην “πιάτσα” έπαιρναν το δρόμο για το σπίτι.
ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥ
Πριν να μπει η νύφη στο σπίτι του γαμπρού, η πεθερά της έχει στα χέρια της ρύζι (για να ριζώσουν) και μέλι (για να μελόσουν). Η νύφη δεν μπαίνει μέσα στο σπίτι αν δεν της τάξει (όπως έλεγαν) ο πεθερός κάτι (κάποιο δώρο). Επίσης κρατά στα χέρια της την μπογκάτσια (τον γλυκό άρτο), η οποία προηγουμένως έχει ευλογηθεί απ’ τον παπά.
Και όλοι μαζί τραγουδάν:
“Έβγα πεθερά στη σκάλα με το μέλι με το γάλα.
Ρίξε νύφη την κουλούρα και η πεθερά το ρύζι,
ρίξε ρύζι να ριζώσει και η νύφη να προκόψει.
Μέτρα νύφη σκάλες και χαρές μεγάλες. “
Η νύφη είχε στα χέρια της την μπουγκάτσια και μετά από το τραγούδι που της έλεγαν, έκανε το σταυρό με την μπουγκάτσια και την πετούσε στον βλάμη. Αυτός την έκοβε σε μικρά κομμάτια και την έδινε σε όλους τους καλεσμένους. Η πεθερά έριχνε το ρύζι και μετά πέταγε το πιάτο μακριά για να σπάσει. Το πιάτο έσπαγε, γινόταν κομμάτια, έτσι «να γίνει κομμάτια και το κακό το μάτι».
Στη συνέχεια σε άλλο πιάτο, της έδιναν το μέλι, έκανε ένα σταυρό με το δάχτυλο της νύφης και έδινε λίγο μέλι στη νύφη για να ήταν γλυκόστομη και καλοσυνάτη, όπως έλεγαν, με τα πεθερικά της και όλους τους συγγενείς του γαμπρού.
Μέτα η νύφη έμπαινε μέσα στο σπίτι με σκεπασμένο το πρόσωπό της και καμάρωνε μπροστά από το εικονοστάσι και μία συγγενής του γαμπρού ή ένα μικρό παιδί με το καλαμίδι[2] ξετύλιγε το πέπλο και όλοι φώναζαν: «Φέρτε το καλαμίδι, φέρτε το καλαμίδι να ξεσκεπάσουμε τη νύφη».
Μέτα η πεθερά πηγαίνει την νύφη στον οντά[3] (ή νοντά) και της τραγουδούσε:
“Μέσα σε τούτον τον οντά
φύτρωσε τριανταφυλλιά.
Κι αν ανθίσει, κι αν καρπίσει
πέντε γιους να αποκτήσει
πέντε γιους μια θυγατέρα
για το σύρε για το έλα. “
Το γλέντι συνεχιζόταν στο σπίτι του γαμπρού. Αφού τελείωναν όλα, είναι ώρα πλέον για τον επίσημο χορό. Πρώτοι θα μπουν στο χορό οι νιόπαντροι:
“Το έχω μάρα και καημό,
να δω τη νύφη στο χορό.
Στο χορό που να χορέψει
κι όλος ο χορός να πρέψει…”
Μπαίνει η νύφη στην κορφή και σέρνει το χορό, ενώ τραγουδιστές συνεχίζουν:
“Το έχω μάρα και καημό,
να δω τον κουμπάρο στο χορό…”
Μπαίνει και ο κουμπάρος στο χορό.
“Το έχω μάρα και καημό,
να δω το γαμπρό στον χορό…”
Αφού μπουν όλοι στο χορό και τελειώσουν τα τραγούδια, ακολουθεί άλλο τραγούδι.
Ο λόγος τώρα είναι για το γαμπρό:
“Αυτό το χέρι που έπιασες
ματάκια, ματάκια
για μη το παρασφίγγεις
ματάκια λιγωμένα.
Τι το πονούν τα δάχτυλα,
από τα δαχτυλίδια… “
Συνεχίζεται το ξεφάντωμα του χορού. Σε κάθε χορό η νύφη βρίσκεται πάντοτε στην κορφή. Και τα μεσάνυχτα έρχονται οι συμπέθεροι (κρούσκοι).
“Στο καλό, καλοί μας κρούσκοι,
στο καλό και τιμημένοι
και στους Άγιους δοξασμένοι.”
Κάθονται για λίγη ώρα και μετά φεύγουν. Και η χαρά συνεχίζεται… Συνεχίζεται μέχρι την επόμενη μέρα.
ΤΗ ΔΕΥΤΈΡΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ
Στην Δερβητσάνη τα πιό παλιά χρόνια, αλλά κάποιες περιπτώσεις και σήμερα, ο γάμος συνέχιζε μέχρι την Δευτέρα το πρωί. Και στο τραπέζι βρισκόταν ένα πιάτο με τηγανίτες και ένα άλλο με μέλι.
Δερβιτσιώτισσα νύφη παίρνοντας νερό στη βρύση του χωριού
“Φέρτε τις τηγανίτες,
τηγανίτες με το μέλι,
και κρασί με το λαγένι[6].”
Τη Δευτέρα η νύφη πήγαινε στο πηγάδι για να φέρει νερό στο σπίτι. Τη συνόδευε ένα αγόρι. Η νύφη στο πηγάδι έβρεχε ένα κομμάτι ψωμί τρεις φορές και το άφηνε στη βρύση. Επίσης άφηνε και διάφορα νομίσματα. Μετά γύριζε στο σπίτι με γεμάτη τη στάμνα. Μετά απ’ τη βρύση, στο σπίτι ετοιμάζονταν, φορούσε την επίσημη στολή της και πήγαινε μαζί με τον άντρα της για επίσκεψη στο σπίτι του κουμπάρου και μετά του βλάμη. Ενώ το βράδυ της Δευτέρας ξεκουράζονταν όλοι απ’ το συνεχή χορό και την αϋπνία.
ΤΑ ΠΙΣΤΡΌΦΙΑ Ή ΤΑ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ
Ύστερα από το μεγάλο γαμήλιο γλέντι, η νύφη, απαραίτητα έπρεπε να πάει στο πατρικό σπίτι, στη μάνα της. Ήταν ανάγκη ψυχική για τη μάνα να δει την κόρη της νυφούλα, να τη χαρεί και η κόρη να μην χωριστεί απότομα απ’ τη μάνα, κάποια συμβουλή θα πάρει για τη νέα της έγγαμη ζωή.
Η νύφη με όλα τα στολίδια της, τα νυφικά της, τώρα πιο ελεύθερη, ξεμπούλωτη[4] με τη σκούφια και την τραχηλιά της, σιώντας και λυγιώντας[5] δεν στέκεται σε μια μεριά. Με όλους χαμογελαστή και χαρούμενη. Μετά από τα γυρίσματα της νύφης άρχιζαν οι προσκλήσεις για δείπνο. Έτσι θα γνώριζε η νύφη τους συγγενείς του γαμπρού και ο γαμπρός της νύφης. Κι όλα αυτά γίνονται προτού «σαραντίσει» ο γάμος. Για σαράντα μέρες θα φορούσε τα νυφικά της, θα πήγαινε στην εκκλησιά, στο πηγάδι για νερό και για καμιά μικροδουλειά μέσα στο σπίτι.
Την πρώτη Κυριακή μετά το γάμο, η νύφη πήγαινε στην εκκλησιά καθισμένη μπροστά – μπροστά. Μετά τη Θεία Λειτουργία, συνοδευόμενη από μία συγγενή της, μοίραζε στους γνωστούς αλλά και τους υπόλοιπους συγγενείς του γαμπρού διάφορα δώρα, τα οποία έφερνε μαζί με την προίκα της. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας οι νεόνυμφοι επισκέπτονταν το πατρικό της νύφης.
Δερβιτσιώτισσα νύφη συνοδευόμενη από τους θείους και τους συγγενείς της
[1]ΑΡΜΑΤΩΜΕΝΑ: ΛΕΞΗ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΗ ΑΠ’ ΤΟΥΣ ΑΡΜΑΤΩΛΟΥΣ ΠΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥΣΑΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ. ΕΔΩ ΕΝΝΟΕΙ ΤΗΝ ΑΡΜΑΤΑ ΣΕ ΩΡΑΙΑ ΚΑΙ ΟΜΟΡΦΑ ΡΟΥΧΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΕ ΟΠΛΑ.
[2]ΚΑΛΑΜΙΔΙ: ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ, ΚΑΛΑΜΙΔΙ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ Ο ΠΛΑΣΤΗΣ ΠΟΥ ΑΝΟΙΓΑΝ ΦΥΛΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΤΑ.
[3]ΟΝΤΑΣ Ή ΝΟΝΤΑΣ: ΛΕΞΗ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ, ΤΟ ΠΙΟ ΚΑΛΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ.
[4]ΞΕΜΠΟΥΛΩΤΗ Ή ΞΕΜΠΟΥΛΩΜΕΝΗ: ΞΕΣΚΕΠΑΣΤΗ.
[5]ΣΙΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΛΙΓΙΩΝΤΑΣ: ΕΔΩ ΠΕΡΗΦΑΝΗ, ΜΕ ΧΑΡΗ.
[6]ΛΑΓΕΝΙ: ΧΑΛΚΙΝΟ ΔΟΧΕΙΟ ΜΕ ΣΤΟΜΙΟ, ΧΡΗΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΡΒΙΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ.
παράθεση από: dervitsani.gr
Διαβάστε ακόμη
Τα έθιμα του γάμου (Ι)
Τα έθιμα του γάμου (ΙΙ)
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών