Το όνομα «Λεσινίτσα» είναι όνομα δύο γειτονικών χωριών: Κάτω και Άνω Λεσινίτσα. Είναι λέξη σλάβικη που σημαίνει λεφτοκαρυά, γιατί ο τόπος είχε πολλές λεφτοκαρυές. Γνωρίζεται με το όνομα αυτό από τον Μεσαίωνα. Γι’ απύρωτη φορά αναφέρεται στις καταγραφές του Οθωμανικού καταλόγου του 1432 με 6 οικογένειες, το 1852 με 60 οικογένειες. Το 1913 είχε 642 κατοίκους και το 1927 είχε 120 σπίτια με 663 κατοίκους.
Η παράδοση αναφέρει ότι στη θέση «Σιάδια» υπήρξε χωριό που ερημώθηκε και λέγονταν «Θεοτόκιο», όπου οι κάτοικοι μετακόμισαν και εγκαταστάθηκαν στην σημερινή θέση του χωριού.
Οι κάτοικοί της είναι όλοι ελληνικής καταγωγής.
Στην Άνω Λεσινίτσα βρίσκεται η εκκλησιά του Άγιου Γεωργίου, χτισμένη το 1525 και φυλάσσεται ως μνημείο κουλτούρας. Βρίσκονται ακόμα και άλλες έξι καταστραμμένες εκκλησίες.
Εδώ, το 1779, ο πάτρο Κοσμάς άνοιξε το πρώτο σχολείο του Νάρθηκα στον Αϊ Νικόλα όπου έγινε αργότερα το πρώτο διδακτήριο. Πρώτος δάσκαλος αναφέρεται ο Αθανάσιος Δροβιανίτης, αργότερα ιερέας.
Στην Άνω Λεσινίτσα λειτούργησε και «ανώτερο σχολείο» στη Μονή Αγελάστου, που δινόταν κάποια γενικότερη μόρφωση (1828). Επίσης το 1868 ιδρύθηκε αξιόλογο διδακτήριο για 40-50 μαθητές. Απ’ αυτή τη σχολή βγήκαν οι δάσκαλοι:
Σταύρος Παρτάλης, Σπύρος Ίσαρης, Στέφανος Μπάχος, Αναστάσιος Μπάχος, Βασίλειος Μπαράς (γνωστός για το αθάνατο βιβλίο «Το Δέλβινο της Βορείου Ηπείρου και οι γειτονικές του περιοχές»), Ηλίας Παπάς, Νικόλαος Κατσαλίδας, Ευάγγελος Μαστακούλης, Γεώργιος Παπάς (Τάτσης) και Φώτος Παρτάλης (Κάτω Λεσινίτσα). Στη Μονή Γερμανού ιδρύθηκε το 1890 κεντρική σχολή που εξυπηρετούσε τα χωριά Άνω και Κάτω Λεσινίτσα. Είχε πόρους 2000 γρόσια ετησίως, προερχόμενα από προσόδους των 2 Μονών: Γερμανού και Αγελάστου. Η σχολή αυτή αποτέλεσε έναν πνευματικό φάρο, η ακτινοβολία του οποίου απλωνόταν σε όλα τα χωριά του Βούρκου, από τα οποία πολλοί μαθητές φοιτούσαν σε αυτή. Από την σχολή αυτή βγήκαν 46 δάσκαλοι, οι οποίοι επάνδρωσαν τα γύρω σχολεία. Πλαισιωνόταν από 2 δημοτικά σχολεία, εκ των οποίων το ένα λειτουργούσε στην Άνω Λεσινίτσα και το άλλο στην Κάτω Λεσινίτσα.
Διδάσκαλοι της Σχολής: Φώτιος Παρτάλης, Βασίλειος Μικέλης (έγινε Αρχιμανδρίτης), Σταύρος Τάτσης, Βασίλειος Νεσύρης, Ιωάννης Λιάσκας, Βασίλειος Ντελέκος, Κωνσταντίνος Μουλάς, Κωνσταντίνος Σούλιος, Βασίλειος Λέζος και Μίχος Παρτάλης. Στα 1890 εκτός από τα δημοτικά σχολεία, που λειτουργούσαν με σύστημα «αλληλοδιδακτικό», (οι μεγαλύτεροι σε τάξη έξυπνοι μαθητές δίδασκαν καθοδηγούμενοι από τον δάσκαλο μαθητές των κατώτερων τάξεων), υπήρξαν και τα ελληνικά σχολεία ή σχολαρχεία. Αυτά τα σχολεία το 1890 ενοποιήθηκαν στην Κεντρική ή Αστική Σχολή στη Μονή Γερμανού (η οποία αναφέρεται παραπάνω). Τα σχολεία λειτουργούν ως το 1912, οπότε κλείνουν λόγω Βαλκανικών Πολέμων και στη συνέχεια του Αυτονομιακού Αγώνα των Βορειοηπειρωτών.
Οι δύο Λεσινίτσες αντιστάθηκαν στον Αλή Πασά και τους Κοκκάτες του Δελβίνου στην περίοδο 1773-1785.
Πολύ πρώιμα οι Λεσιτσινοί άρχισαν να μεταναστεύουν σε διάφορα μέρη του κόσμου.
Μετά το 1878, το ταξίδι έγινε ομαδικό. (Πόλη, Βλαχία, Αίγυπτο, Ρωσία, Ελλάδα, Αμερική, Αργεντινή, Αυστραλία) Από τις Λεσινίτσες υπολογίζονται γύρω στους 500 ξενιτεμένους. Εποχιακοί κοντακινοί ταξιδευτές ήταν οι τεχνίτες (Βούρκος, Τσαμουριά, Δρόπολη, Πωγώνι, Λιουτζιουριά, Ζαγόρια, Λιαπουριά, Κλεισούρα, Μαλέσοβο)
Πρώτη ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη η οικογένεια του Θωμά Ρέσσου. Πρώτος που ταξιδέψε στην Αμερική ήταν ο Γιάννης Πουλογιάννης και ο Φώτης Παρτάλης, δάσκαλος στην Αίγυπτο, ενώ τα παδια του στην Αμερική προτού το 1900. Άλλοι ταξιδεμένοι ήταν: οι Μπαμπουλαίοι, οι Μουλαίοι, οι Παπαγιάννηδες, ο Κατσαλίδας, ο Μικέλης, ο Λίτος, ο Μπάχος κ. ά.
Όλοι αυτοί οι ταξιδεμένοι πρόκοψαν στην ξενιτιά, μα και τα σπίτια τους στην πατρίδα έγιναν περικαλλή και μύριζαν αρχοντιά. Γι’ αυτό οι Λεσινίτσες φημίζονται για τα καλοδιατηρημένα σπίτια τους, για την φιλοξενία τους, την καθαριότητα και το υψηλό επίπεδο ζωής.
Πολλοί Λεσινιτσιώτες αναπαύονται στην Αμερική. Από την Πάνω Λεσινίτσα 46 άτομα και από την Κάτω Λεσινίτσα 49 άτομα.
Το 1909 στην Άνω Λεσινίτσα ιδρύθηκε η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης Άνω Λεσινίτσας, «Η Κοίμησις της Θεοτόκου». Σκοπός: Η βελτίωση και προαγωγή των υπαρχόντων σχολείων. Πρώτος πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου αυτής εξελέγη ο Τέλης Παπάς, Γενικός Γραμματέας ο Βασίλειος Μπαράς.
Ήταν μια από τις βάσεις του Αντιφασιστικού Αγώνα όπου έχουν γίνει πολλές μάχες και επιχειρήσεις. Εδώ στήθηκε το πρώτο παρτιζάνικο νοσοκομείο.
Μετά την απελευθέρωση και σ’ αυτό το χωριό φάνηκε η κομμουνιστική θηριωδία: Εκτέλεσαν τον Θωμά Παπά, φυλακίστηκαν 19 άτομα, εξορίστηκαν 26, 3 ανακηρύχτηκαν κουλάκοι, 2 ντεμασκαρίστηκαν, 15 θιγμένες οικογένειες και 34 φυγάδες
Η οπωροκαλιέργια και η κτηνοτροφία είναι η κυριότερη κατεύθυνση της οικονομίας. Το περιβάλλον είναι γεμάτο φαρμακευτικά φυτά.
Λειτούργησε 8χρονο σχολείο, εμπορικό κατάστημα και το 1990 ο αριθμός των κατοίκων έφθασε τους 920, με 115 σπίτια.
Σήμερα, λόγω της μετανάστευσης, έκλεισαν τα σχολεία, ο αριθμός των κατοίκων μειώθηκε αισθητά.
ΠΗΓΗ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών