Ποιοι δικαιούνται το Επίδομα Ανασφάλιστων Υπερήλικων με το νέο ασφαλιστικό;

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο νόμος 4387/2016(Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας − Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού −  συνταξιοδοτικού συστήματος − Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων και άλλες διατάξεις)που περιλαμβάνει το νέο ασφαλιστικό, με το οποίο επέρχονται ριζικές αλλαγές σε εισφορές και συντάξεις. Στο άρθρο 93 του νόμου καθορίζονται τα κριτήρια για τη λήψη του Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερήλικων, και απαριθμούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις για τους δικαιούχους.

Εν αντιθέσει με τον προηγούμενο νόμο 4093/2012, ο νέος νόμος καινοτομεί καιορίζει ότι σε περίπτωση σύνταξης ή παροχής από άλλο φορέα στην Ελλάδα ή το εξωτερικό (κατώτερη των 360€) καταβάλλεται η διαφορά,επίσης απαιτεί τουλάχιστον 15 έτη συνεχούς νόμιμης και μόνιμης διαμονής στη χώρα για τη θεμελίωση δικαιώματος στο επίδομα, ενώ με τον 4093/2012 τα έτη ανέρχονταν σε 20.

Η διάρκεια διαμονής στη χώρα είναι σημαντική για τον καθορισμό του ύψους του επιδόματος,έτσι το πλήρες επίδομα ανέρχεται στα 360€ για κάποιον που έχει 35 συνεχόμενα έτη διαμονής (και δεν λαμβάνει άλλη σύνταξη/επίδομα) και μειώνεται κατά 1/35 για κάθε ένα έτος που υπολείπεται των 35 ετών. Όπως και με τον προηγούμενο νόμο, η διαμονή εντός της ελληνικής επικράτειας αποτελεί προϋπόθεση για την καταβολή του επιδόματος.

Περαιτέρω,διατηρούνταιτα εισοδηματικά κριτήρια για τη λήψη, καθώς το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα των αιτούντων δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 4.320 ευρώ,ενώ αντίστοιχα το συνολικό ετήσιο οικογενειακότο ποσό των 8.640 ευρώ (σε αυτά δεν υπολογίζονται επιδόματα αναπηρίας, ανεργίας κλπ.), ενώ εισάγονται και περιουσιακά κριτήρια, έτσιη ακίνητη περιουσία του αιτούντος δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 90.000€ (φορολογητέα αξία) και η κινητή τις 6.000€ (τεκμήριο αντικειμενικής δαπάνης της κινητής περιουσίας).

Συγκεκριμένα ο νόμος 4387/2016 αναφέρει ότι στους ανασφάλιστους υπερήλικες και σε αυτούς που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης,καταβάλλεται από τον ΟΓΑ, επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφαλίστων Υπερηλίκων,εφόσον πληρούν τις εξής προϋποθέσεις(παρ. 1 αρ. 93):

α. Έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.

β. Δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται να λάβουν σύνταξη από το εξωτερικό ή οποιαδήποτε ασφαλιστική ή προνοιακή παροχή από την Ελλάδα, μεγαλύτερη από το κατωτέρω στην παράγραφο 3 πλήρες ποσό του επιδόματος.

Σε περίπτωση που η κατά τα ανωτέρω σύνταξη ή παροχή από δημόσιο φορέα που λαμβάνουν είναι μικρότερη από το επίδομα, δικαιούνται το ποσό της διαφοράς που προκύπτει μετά την αφαίρεση του ποσού της σύνταξης ή παροχής που λαμβάνουν από το επίδομα. Αν το ποσό που προκύπτει είναι μικρότερο από είκοσι (20) ευρώ δεν καταβάλλεται το επίδομα.

Σε περίπτωση μεταβολής του ποσού της σύνταξης ή της παροχής που λαμβάνουν από το εξωτερικό ή την Ελλάδα, αντίστοιχα, οι δικαιούχοι υποχρεούνται να το δηλώσουν αμέσως, προκειμένου να τροποποιηθεί αναλόγως το ποσό του επιδόματος.

Για όσους λαμβάνουν σύνταξη ή άλλη παροχή από οποιοδήποτε φορέα του εξωτερικού, η νομισματική ισοτιμία λαμβάνεται υπόψη την 1 η εργάσιμη ημέρα του έτους κατά τη χορήγηση, την επαναχορήγηση ή την τροποποίηση του ποσού της παροχής που λαμβάνουν από τον αρμόδιο για την καταβολή αυτής φορέα, λόγω αλλαγής του ποσού της σύνταξης που λαμβάνουν από τον φορέα του εξωτερικού.

γ. Διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα δεκαπέντε (15) συνεχόμενα έτη πριν από την υποβολή της αίτησης για τη λήψη του επιδόματος ή δεκαπέντε (15) έτη μεταξύ του 17ου και του 67ου έτους της ηλικίας τους, εκ των οποίων τα δέκα (10) συνεχόμενα πριν από την υποβολή της αίτησης και εξακολουθούν να διαμένουν στην Ελλάδα και μετά τη λήψη της παροχής.
δ. Το ποσό του επιδόματος καταβάλλεται πλήρες ή, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην περίπτωση β’ της παρ. 1 για όσους πληρούν αθροιστικά τα ανωτέρω κριτήρια και έχουν συμπληρώσει στη χώρα τουλάχιστον τριάντα πέντε (35) πλήρη έτη διαμονής και μειώνεται κατά 1/35 για κάθε ένα (1) έτος που υπολείπεται των τριάντα πέντε (35) ετών διαμονής στη χώρα.

ε. Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημά τους, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των τεσσάρων χιλιάδων τριακοσίων είκοσι (4.320) ευρώ ή, στη περίπτωση εγγάμων, το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των οκτώ χιλιάδων εξακοσίων σαράντα (8.640) ευρώ.

στ. Εξαιρούνται της παροχής οι μοναχοί/ες, οι οποίοι διαμένουν σε Ιερές Μονές και συντηρούνται από αυτές και όσοι εκτίουν ποινή στερητική της ελευθερίας.
ζ. Εξαιρούνται επίσης οι ανασφάλιστοι υπερήλικες και αυτοί που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, εφόσον ο/η σύζυγος λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή μεγαλύτερη από την παροχή.



Στο εισόδημα δεν υπολογίζονται (παρ. 2 αρ. 93):

α. Οι οικονομικές ενισχύσεις που χορηγούνται σε άτομα με αναπηρίες λόγω της αναπηρίας τους.
β. Το διατροφικό επίδομα που χορηγείται στους πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και στους μεταμοσχευμένους.

γ. Το επίδομα ανεργίας.

δ. Η διατροφή που καταβάλλεται σε ανήλικο τέκνο με δικαστική απόφαση ή με συμβολαιογραφική πράξη ή με ιδιωτικό έγγραφο.



Περιουσιακά κριτήρια για τη λήψη του επιδόματος(παρ. 3 αρ. 93).

α. Ακίνητη περιουσία:Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του αιτούντος, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των ενενήντα χιλιάδων (90.000) ευρώ.

β. Κινητή περιουσία:Το τεκμήριο αντικειμενικής δαπάνης της κινητής περιουσίας του αιτούντος (επιβατικά ΙΧ, ΜΧ αυτοκίνητα ή και δίκυκλα) δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της, το ποσό των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ



Ύψος επιδόματος – Καταβολή – Εκκρεμείς αιτήσεις(παρ. 4 & 5 αρ. 93).

Το πλήρες ποσό του μηνιαίου επιδόματος ανέρχεται σε τριακόσια εξήντα (360) ευρώ και αναπροσαρμόζεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 3 του άρθρου 14 του νέου νόμου.Η παροχή καταβάλλεται σε μηνιαία βάση για όσους δικαιούχους κάνουν αίτηση από την 1η του επόμενου της υποβολής της αίτησης μήνα. Εκκρεμείς αιτήσεις σε οποιοδήποτε στάδιο διοικητικής διαδικασίας, εξετάζονται με τις προϋποθέσεις του νέου νόμου.



Δικαίωμα ένστασης: Κατά της απόφασης περί απονομής ή μη του επιδόματος επιτρέπεται ένσταση ενώπιον του οργάνου εξέτασης ενστάσεων του άρθρου 40 του π.δ. 78/1998 (Α’ 72), εντός προθεσμίας τριών μηνών, που αρχίζει από την κοινοποίηση της απόφασης στον αιτούντα. Το ως άνω όργανο εξετάζει την ένσταση και κατά νόμο και κατ’ ουσίαν και υποχρεούται να αποφανθεί μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή της.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, θα καθοριστούν τα δικαιολογητικά, η διαδικασία καταβολής της παροχής, καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα για την εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερήλικων.

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, ο νέος νόμος “μετατρέπει” τη σύνταξη σε επίδομα, ενώ εντάσσει σε αυτό κάθε ανασφάλιστο υπερήλικα, όχι μόνο Έλληνες πολίτες και ομογενείς, αρκεί κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης να έχουν συμπληρώσει τα απαραίτητα έτη νόμιμης και μόνιμης διαμονής στη χώρα.

Με τις νέες ρυθμίσεις δημιουργούνται δικαιούχοι πολλών ταχυτήτων, έτσι αν για παράδειγμα ο αιτών έχει 35 έτη νόμιμης και μόνιμης διαμονής στη χώρα και δεν δικαιούται σύνταξη από άλλο φορέα εντός και εκτός χώρας, δικαιούται πλήρες επίδομα 360€, αν όμως έχει 15 έτη νόμιμης και μόνιμης διαμονής στη χώρα και λαμβάνει και σύνταξη ύψους 100€ από το εξωτερικό, αρχικά θα αφαιρεθεί από το επίδομα το ποσό της σύνταξης εξωτερικού, δηλαδή 360€-100€=260€, μετά από το ποσό αυτό θα αφαιρεθούν τα 20/35 αυτού (δηλαδή 20 έτη που υπολείπονται στον αιτούντα για την συμπλήρωση 35-ετίας νόμιμης διαμονής)έτσι ο δικαιούχος θα λάβει επίδομα μόλις111€ περίπου (260€-149€). Σημειούται ότι ο προηγούμενος νόμος  4093/2012 απέκλειε από το βοήθημα όσους λάμβαναν ή δικαιούνταν σύνταξη από φορέα στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ανεξαρτήτως ποσού.



Άρης Κατσαλίδας,
Δικηγόρος Αθηνών

tachydromos