Η Βόδριστα

Η Βόδριστα είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Άνω Δρόπολης, που πλέον ανήκει στο Δήμο Δρόπολης. Απέχει 29 χλμ από το Αργυρόκαστρο και 5 χλμ από τη συνοριακή διάβαση Κακαβιάς. Βρίσκεται σε υψόμετρο 344 μέτρων και εκτείνεται σε πέντε μικρούς λοφίσκους, αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Κόζιακα.

Συνορεύει με την Κακαβια, το Βοδίνο, και το Βουλιαράτι . Απέναντι βρίσκονται τα χωριά του νομού Ιωαννίνων Αργυροχώρι, Χρυσοδούλη, Μαυρόπουλο και Ζάβραχο. Μπροστά προβάλει η κοιλάδα της Δρόπολης, η οποία στο σημείο αυτό έχει το μεγαλύτερο πλάτος – περίπου 7 χλμ. Την πεδιάδα του χωριού, διασχίζει ο ξεροπόταμος Δρίνος που έρχεται από τα Ελληνικά εδάφη και ενισχύεται από παραποτάμους της άνω Δρόπολης.

Ο πιο παλιός ναός είναι αυτός του Αγίου Αθανασίου, όπως φαίνεται από τον τύπο των Αγιογραφιών(νωπογραφίες). Οι ειδικοί υπολογίζουν πως κτίσθηκε τον 11-ο αιώνα. Η κεντρική εκκλησιά είναι η εκκλησία των Ταξιαρχών ενώ υπάρχουν και επτά παρεκκλήσια (του Αγίου Αθανασίου, της Μεταμόρφωσης Σωτήρως Χριστού, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Δημητρίου, του Προφήτη Ηλία και του Αγίου Γεωργίου).

ο 1990, πριν τη μεταπολίτευση στην Αλβανία το χωριό αριθμούσε 260 οικογένειες με 997 κατοίκους, οι οποίοι είναι αμιγώς Ελληνικής καταγωγής, στο θρήσκευμα χριστιανοί ορθόδοξοι και η μητρική τους γλώσσα είναι η ελληνική. Μετά τη μεταπολίτευση, μεγάλο μέρος των κατοίκων του χωριού έφυγαν προς αναζήτηση εργασίας και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, κυρίως στον Ελλαδικό χώρο. Παρ’όλα αυτά επιστρέφουν συχνά στα σπίτια τους και οι περισσότεροι εξ’αυτών είτε έχουν κάνει ανακαινίσεις στα σπίτια τους είτε έφτιαξαν καινούρια. Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού είναι περίπου 300

Δεν υπάρχει ασφαλής προσδιορισμός της ετυμολογίας του ονόματος και υπάρχουν διάφορες εκδοχές περί αυτού. Από τους μελετητές λέγεται πως στους αρχαίους χρόνους το χωριό λέγονταν Βότρυστα, που προέρχεται από το τσαμπί, το σταφύλι, το Βότρυς και κατέληξε Βότρυστα – Βόδρυστα και τελικά Βόδριστα. Πράγματι, κάτω από το χωριό ήταν για αιώνιες μια ολόκληρη ζώνη με αμπέλια που ακόμα φέρνει αυτό το όνομα, στην οποία ήταν τα αμπέλια των κατοίκων του χωριού με φημισμένα κρασιά καθώς και άλλα οπωροφόρα δέντρα σε αυτά. Μέχρι σήμερα, το χωριό εξακολουθεί να λέγεται και να γράφεται από όλους με αυτό το όνομα. Όταν ήρθαν οι Σλάβοι, όμως, άλλαξαν σχεδόν όλα τα ονόματα. Οπότε το Βόδριστα μετατράπηκε σε Μπόντριστα, που προέρχεται από το Σλαβικό Μποντρϊι που σημαίνει γενναίος, ανδρείος, ρωμαλέος, όνομα που είχε κάποια ομοιότητα με το παλιό. Μια άλλη θεωρία λέει πως σημαίνει καλή τοποθεσία. Και πράγματι, έχει καλή θέση και για χωριό και για βοσκοτόπια, κατά τους Σλάβους. Σήμερα, στην καθομιλουμένη, το χωριό αποκαλείται Μπόντριστα και οι κάτοικοι του Μποντριστινοί.

Η Βόδριστα έχει κατοικηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων αλλά δεν μπορεί ακόμη να προσδιοριστεί η ακριβής χρονολογία. Οι αρχαιολόγοι συμπεραίνουν πως το χωριό κατοικούνταν από τον 14ο αιώνα π.Χ.

Για την ιστορικότητα του χωριού αναφέρονται τα παρακάτω:
Τα εργαστήρια κεραμικής στο ανατολικό τμήμα των λόφων του Προφήτη Ηλία
Το παλιό νεκροταφείο που ανακαλύφθηκε το 1968 στα “Αμπέλια τα Μπαρκάτικα” και
Οι τύμβοι στον κάμπο του χωριού, που μαζί με αυτούς της Κακαβιάς και του Βοδίνου, βγήκαν στο φως από τις αρχαιολογικές ανασκαφές που έγιναν τα έτη 1955 και 1956 και που έριξαν φως στην ιστορία της περιοχής από τον 11ο αιώνα π.Χ. και ως τους πρώτους αιώνες της εποχής μας.

Η Βόδριστα είναι χτισμένη σε πλαγιά με στέρεο έδαφος – σε πέτρα καλής ποιότητας, αλλά και με αρκετά γόνιμη γη. Είναι κυρίως αγροτικό χωριό και δευτερευόντως κτηνοτροφικό. Η καλλιεργήσιμη γη στον κάμπο ανέρχεται σε περίπου 4.000 στρέμματα, η οποία είναι μέτριας ποιότητος. Παράγει σιτάρι, καλαμπόκι, καπνό καλής ποιότητας και λιγότερο κριθάρι, βρώμη, βρίζα, ηλιοτρόπια, βαμβάκι κ.α.