Το χωριό μου, το Κλεισάρι, βρίσκεται στην Πάνω Δρόπολη. Οπότε ευχαριστώ τον Εκδότη της Εφημερίδας, τον Γιώργο Στέργιο, ο οποίος, αν και από άλλη επαρχία, μου έδωσε βήμα να γράψω τα παρακάτω. Πεπεισμένος ότι η εφημερίδα του δεν κάνει διάκριση επαρχιών, αν και, ενώ «μεροκαματιάρης», με δικά του έξοδα η έκδοση της εφημερίδας είναι μεγάλη προσφορά για την ιδιαίτερη πατρίδα μας, ως απλός ομογενής τον ευχαριστώ ιδιαιτέρως Οι επίσημοι φορείς του τόπου μας, ακόμα και αυτοί που μετά το 1990, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, έγιναν πάμπλουτοι, δυστυχώς, δεν έχουν κανένα χρέος έναντι των συμπατριωτών τους.
Το Κλεισάρι, λοιπόν, στο προηγούμενο καθεστώς, ήταν το πιο κακόφημο, το πιο αντιδραστικό και το ποιο κυνηγημένο χωριό της Δρόπολης. Λες και όλα τα κακά της Δρόπολης, όπως η φτώχεια, η οπισθοδρομικότητα και η απομόνωση από την μητέρα Ελλάδα, προέρχονταν από το Κλεισάρι. Πολλοί οι καταδικασμένοι εις θάνατο, επίσης οι φυλακισμένοι και οι εξόριστοι. Σχεδόν οι περισσότερες οικογένειες υπό την συνεχή «δαμόκλειο σπάθη» της ασφάλειας.
Χωριό που μεταβιάς είχε συνδεθεί με τον δημόσιο, περίπου 2 χμ. ο χωματόδρομος, όχι όμως προς εξυπηρέτηση του χωριού, προς εξυπηρέτηση του φημισμένου «τζιπ» της ασφάλειας το οποίο, σχεδόν, κάθε μέρα θα βρίσκονταν στο χωριό προς τρομοκράτηση. Χωριό που αν και δίπλα σε υδάτινες πηγές κουβαλούσε το νερό με τις βαρέλες, χωριό με την εκκλησία του μετατρεπομένη σε στάβλο για γιδοπρόβατα, με δυο ώρες ποδαρόδρομο για μεροκάματο στα χωράφια του συνεταιρισμού, με την φτώχεια συγκάτοικο και συνοδοιπόρο. Αυτό ήταν το Κλεισάρι, κυρίως μετά την κρατικοποίηση των πάντων από το κράτος, οπότε ο κάθε αναγνώστης μπορεί να συμπεράνει ποια η ζωή στο χωριό μου. Αν και πέραν της κακής του φήμης, ως αντιδραστικό, η ζωή και στα υπόλοιπα χωριά δεν ήταν καλύτερη.
Η μεγάλη φυγή μετά το 1990. Κάποιοι λέγουν ότι φύγαμε μόνοι μας, εγώ πιστεύω ότι η φυγή μας είχε στρατηγηθεί από τον άλλοτε Πρόεδρο, τον Ρ. Αλία, κατά τρόπο που να φαίνεται ότι φύγαμε μόνοι μας. Πάντως το χωριό άδειασε από την νέα γενιά, και καλός έκανε γιατί σε πολλούς δόθηκε η ευκαιρία να φοιτήσουν στα ελληνικά πανεπιστήμια. Που τέτοια όνειρα για τα παιδιά των άλλοτε κακόφημων Κλεισαριτών! Στα δάχτυλα μετριούνται αυτοί που είχαν τελειώσει αλβανικά πανεπιστήμια.
Μαζί με την νέα γενιά έφυγαν και πιο ηλικιωμένοι, όσοι μπορούσαν να δουλέψουν για τα προς το ζην, καθώς η στρατηγική του καθεστώτος ήταν η καταστροφή όλων των υποδομών του συνεταιρισμού, το ίδιο οι περιουσίες και οι ιδιοκτησίες, ότι θα ανάγκαζε τους χωριάτες για να φύγουν. Άλλο το αν πήραμε τις τύχες στα χέρια μας.
Φυσικά τα πρώτα χρόνια στην Ελλάδα, για εύρεση δουλειάς και για στέγαση, ήταν δύσκολα, καθώς από το κράτος καμιά στρατηγική για να διευκολύνει το δράμα του ξεριζωμού μας. Από το κράτος! Ενώ οι απλοί Έλληνες μας αγκάλιασαν από αρχής, οπότε πέραν των ευχαριστιών μας ο Παντοδύναμος ας τους ανταμείβει. Η σκέψη μας όμως, ο πόνος που νοιώθαμε για την ιδιαίτερη πατρίδα μας, για το χωριό μας, δεν περιγράφεται. Χρέος μας να επιστρέφαμε αλλά πού; Ερώτηση που μας ώθησε να οργανωθούμε σε αδελφότητα και το πράξαμε. Προσέξτε όμως! Όχι αδελφότητα για την σφραγίδα, όπως συνέβηκε με τις περισσότερες των χωριών μας! Απεναντίας!
Με την βοήθεια και χωριανών μας, οι οποίοι είχαν φύγει στην Ελλάδα πριν κλείσουν τα σύνορα, όπως των αδερφών Λαζάκη (τα αγόρια του αείμνηστου Θεοδόση Λαζάκη, ο οποίος εκτελέστηκε το 1944 από κομμουνιστές Αλβανοούς, επειδή ως δάσκαλος διαφώτιζε τους πάντες περί της επικράτειας για την οποία έπρεπε να αγωνιστούμε), ο Παντελής Κάλης, ο Χαράλαμπος Τζάνος, ο Κώστας Αλέξης και ο Ευάγγελος Μήτρος, καταστρώσαμε σχέδιο για το πώς να προβάλλουμε το χωριό μας και προς ποια ιδρύματα και φορείς να στραφούμε για βοήθειες, ώστε κάτι να κάνουμε για να το κρατήσουμε ζωντανό.
Πρώτη προτεραιότητα ήταν η αναστήλωση της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου η οποία, όπως ανέφερα και πιο πάνω, είχε μετατραπεί σε στάβλο για τα γιδοπρόβατα του συνεταιρισμού. Ξεκινήσαμε με την σκέπη της και μετά το ταβάνι, τα στασίδια, εικόνες, το καμπαναριό, η διαμόρφωση του χώρου έξω κ.λ.π. Είθε η αγιότητα του να μας προστατεύει. Αν και το θαύμα του δεν άργησε, κάθε χρόνο στις 20 του Μάη επιστρέφουμε όλοι στο χωριό και, όπως παλιά, γιορτάζουμε την μνήμη του.
Σειρά είχε η σκέπη του πνευματικού κέντρου, το ταβάνι, τα μεταλλικά παράθυρα, καρέκλες, τραπέζια, η διαμόρφωση του χώρου έξω κ.α. Μετά ο αυτοκινητόδρομος περίπου 2 χμ. Η διαμόρφωση στις απαιτούμενες διαστάσεις, η στρώση του με μπετό, μέχρι την πλατεία του χωριού, η βρύση στην πλατεία με πελεκητές πέτρες κ.λ.π.
Η εξολοκλήρου αποκατάσταση των σωλήνων του πρόχειρου υδαταγωγού του πόσιμου νερού, μέχρι το κέντρο του χωριού, αλλά και από το κέντρο οι διακλαδώσεις μέσα στο χωριό. Οπότε οι χωριανοί συνέδεσαν τα σπίτια τους και πίνουν το ολοκάθαρο νερό του βουνού.
Σειρά είχε το λαογραφικό μουσείο του χωριού. Αφού ανακαινίσαμε το παλιό κτίριο, στέγη και σκέπη, πόρτες, μεταλλικά παράθυρα και ράφια για την τοποθέτηση των αντικειμένων, συγκεντρώσαμε ΄και προβάλαμε όλη την παράδοση του χωριού μας.
Το μόνο που χρονοτριβούμε να ολοκληρώσουμε, εξαιτίας οικονομικής δυσχέρειας, είναι το στρώσιμο της πλατείας με τον αιωνόβιο πλάτανο, στην είσοδο του χωριού, την διαμόρφωση του άνω των 100 ετών πηγαδιού, καθώς και τον δρόμο προς το νεκροταφείο, περίπου 1.5 χμ. Αν τίθεται το ερώτημα για το πώς κατορθώσαμε όλα τα παραπάνω, η απάντηση είναι η πειθώ και η αφοσίωση, στο ότι δεν έπρεπε να ξεριζωθούμε από την πάτρια γη.
Το ίδρυμα Ωνάση π.χ. μας χορήγησε δωρεά 40 εκατ. δραχμών, οπότε στρώσαμε τον κεντρικό δρόμο, μέχρι την πλατεία του χωριού. Αιωνία η μνήμη του Στέλιου Παπαδημητρίου, άλλοτε πρόεδρος του ιδρύματος. Καθώς Ηπειρώτης, η καταγωγή του, ένοιωσε για μας απέραντη ευγνωμοσύνη, για το ότι αποκομμένοι τόσα χρόνια από τον εθνικό κορμό διατηρήσαμε αλώβητη την πίστη για την καταγωγή μας και την θρησκεία, για τα ήθη και έθιμα, για τις παραδώσεις μας. Απέραντη ευγνωμοσύνη εκ μέρους μας και για τον άλλοτε αντιπρόεδρο και νυν πρόεδρο του ιδρύματος, κ. Παύλο Ιωαννίδη, ο οποίος, όντας παρών στα εγκαίνια του δρόμου, συγκινημένος από την υποδοχή που του επεφύλαξαν οι χωριανοί, δάκρυσε λέγοντας ότι αυτή η βοήθεια άξιζε, καθώς είστε πιο πατριώτες από τους Έλληνες της Ελλάδας. Πέραν των συλλυπητηρίων από τα βάθη των ψυχών μας, για τον πρόσφατο χαμό της κόρης του, είθε ο προστάτης του χωριού μας, ο Άγιος Νικόλας, να αλαφραίνει τον πόνο του και των οικείων του.
Τα αδέρφια Λαζάκη, για τα οποία, εν ολίγοις, αδιαφορούμε για το χρέος μας, έναντι της μνήμης του πατρός τους εθνομάρτυρα και της ταλαιπωρίας που υπέστησαν από το δικτατορικό καθεστώς, χορήγησαν δωρεά 9 εκατ. δραχμών για το υδραγωγείο, όπως έγινε λόγος και πιο πάνω, εκτός του ότι ένας εκ των αδερφών, ο Θεμιστοκλής, μας τίμησε ιδιαιτέρως, καθώς προέδρευσε το προεδρείο της αδελφότητας από το 1994 μέχρι το 1996.
Εκτός των παραπάνω δωρητών οφείλουμε ιδιαίτερες ευχαριστίες σε Μητροπόλεις και τις αρχιεπισκοπές Ελλάδας και Κύπρου, στην αρχιεπισκοπή Αμερικής, στο Πατριαρχείο Λονδίνου, στην Μπάγκειο Επιτροπή κ.α. Επίσης σε όλους τους χωριανούς οι οποίοι, αν και μεροκαματιάρηδες, πρόσφεραν τον οβολό τους για συγκεκριμένα έργα, ποσό που έφθανε τις 260 χιλιάδες €. Αναμένουμε, από το νυν προεδρείο, όλα τα ονόματα των δωρητών και τα ποσά που χορήγησαν, να εκτεθούν σε δημόσιο χώρο και με μεγάλα γράμματα.
Ως πρώην γραμματέας της αδελφότητας, παρόλο που παραμένω στις επάλξεις και χάριν των γνωριμιών μου εξασφαλίζω για το προεδρείο 1500 € κάθε χρόνο, έχω την άποψη ότι να μην αρκεστούμε με τα όσα κατορθώσαμε μέχρι πρόσφατα. Χρειάζεται, όμως, εγρήγορση από την επιτροπή της αδελφότητας και από την ηγεσία του χωριού, για όσα έμειναν σχέδια και όσα αναμένονται εν συνεχεία.
Είναι αξιόποινη η προσφορά του προέδρου του χωριού Αναστάση Παναγιώτου, ως προς την άμεση εξυπηρέτηση των χωριανών για γιατρούς, νοσοκομεία κ.λ.π. καθώς και η ετοιμότητα για την αντιμετώπιση πυρκαγιών, καταπατήσεις λιβαδιών, διαφόρων κακοποιών κ.α. Επίσης η προσφορά του δάσκαλου Ηλία Πρώιμου, ο οποίος, ως εκκλησιαστικός επίτροπος, έκανε θαυμάσια δουλειά για την ανακαίνιση του παρεκκλησίου της Παναγίας, όπως πλακοστρώσεις, εικονοστάσιο κ.α. Δεν βλάπτει όμως το να στραφούν και προς την τοπική εξουσία του Δήμου, ακόμα και στην συμπαράσταση της εκκλησίας, χρέος της οποίας είναι να εντάξει στα σχέδιά της το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, δίπλα από το χωριό μας. Αν και η στενή συνεργασία της αδελφότητας της Αθήνας και της ηγεσία του χωριού είναι τόσο αναγκαία, καθώς δεν πρέπει να μη χρονοτριβούμε για το αύριο, για την αναμενόμενη επιστροφή της πλειοψηφίας των χωριανών μας στα πατρικά τους.
Καλά ακούγεται το ότι σε πολλά σπίτια από χωριανούς γίνονται ανακαινίσεις, όπως τουαλέτες και διάφορα. Το ίδιο όταν ακούμε για επιστροφή κάποιων οικογενειών. Αλλά για να προλαμβάνουμε, τυχόν, και μετανοήσεις πρέπει να βιαστούμε για προϋποθέσεις που κρατούν τις οικογένειες στο χωριό, προϋποθέσεις για το αύριο του χωριού. Για το αύριο που πρέπει πολλά να σκεφτούμε και πολλά να προγραμματίσουμε. Και για να σκεφτούμε, ευτυχώς, έχουμε σοφούς στο χωριό μας. Για να μελετήσουμε και να προγραμματίσουμε, όμως, χρειάζεται να επιστρατεύσουμε την στρατιά της διανόησης, ξεκινώντας από αυτούς του προηγούμενου καθεστώτος, οι οποίοι προτίμησαν να βρίσκονται στο περιθώριο, φυσικά και την νεότερη γενιά, η οποία, θα πρέπει να πάρει και την σκυτάλη των εξελίξεων.
Δεν είμαι ο σοφότερος και ούτε επιδιώκω το αλάνθαστο. Είμαι όμως σκεπτόμενος και η σκέψη μου περιφέρεται στις χάρες που μας προσφέρει το φυσικό περιβάλλον του χωριού. Θα ήμουν ευτυχής αν στρέψουμε το βλέμμα στα χωράφια μας, ώστε να τα επαναφέρουμε στην εποχή πριν των κρατικοποιήσεων. Το ίδιο τα δένδρα με τις κληματαριές, τα καρποφόρα, τα κηπευτικά κ.λ.π. Κάτι μπορούμε να σκεφτούμε π.χ. για το περίσσευμα του νερού του βουνού (έχω υπόψη μου εμφιάλωση), για τα λιβάδια μας που σχετίζονται με την κατά δύναμη κτηνοτροφία, για τις αρχαιότητες που αναμένουν την σκαπάνη του αρχαιολόγου, για το τι σήμαιναν τα εργαστήρια του «ταμπάκου» κ.λ.π. Με λίγα λόγια για όλες τις προϋποθέσεις όπου, πέραν του οικονομικού οφέλους, γιατί όχι, μπορούν να προσελκύσουν και τουρισμό. Έχουμε στο αίμα μας την φιλοξενία, την καλύτερη μαγειρική της περιοχής με ντόπια παραγωγή, το ευνοϊκό κλίμα, Χειμώνα-Καλοκαίρι, το πόσιμο νερό καθαρότατο, καθαρότατος και ο αέρας, το πράσινο που περισσεύει, το βουνό για αναβάσεις και κυνήγι, τις τοπικές παραδώσεις κ.λ.π. Έ, λοιπόν, δεν αξίζει να τολμήσουμε ώστε να παραδειγματιστούν και άλλα χωριά της περιοχής; Αυτά εν ολίγοις για τις ευκαιρίες για τις οποίες ο Προστάτης του χωριού μας, ο Άγιος Νικόλας, αναμένει την συμβολή μας.
Υπάρχουν, όμως, και προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν εγκαίρως, μάλιστα πριν ο Χειμώνας μας τρίξει τα δόντια του για δεύτερη χρονιά. Η περσινή Θεομηνία έκανε μεγάλη ζημιά στα μπετά του αυτοκινητόδρομου, μέχρι την διακλάδωση των δύο χωριών, Κλεισάρι και Σελλειό. Αυτό ήταν η αιτία ώστε εφέτος, πολλά από τα παιδιά που εργάζονται στην Ελλάδα να μην έρθουν στο χωριό μας, για να προστατεύσουν τα αυτοκίνητά τους. Άλλο πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί είναι η συνεχή διακοπή ρεύματος, όπως τον Χειμώνα έτσι και το Καλοκαίρι. Πρόβλημα το οποίο, όπως και η αποκατάσταση των ζημιών στον δρόμο, δεν πρέπει να αφήνει αδιάφορο το Δημαρχείο της Δρόπολης. Πώς να συμβάλουμε για τα όσα παραπάνω όταν η Τοπική μας Εξουσία αδιαφορεί για το χρέος της έναντι των συγχωριανών που παραμένουν στο χωριό, και αυτών που αναμένεται να επιστρέψουν; Μην εξαιρώντας τους άλλους φορείς και τον βουλευτή της περιοχής. Ας λάβουν υπόψη τους, λοιπόν, και εκ μέρους μου αυτή την επισήμανση, καθώς και έχω προσφέρει, και δεν έχω αποκοπεί από το χωριό.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών