Ενότητα και ρεαλισμός στον χειρισμό του Ερντογάν

Η περίοδος που διανύουμε είναι δύσκολη και επικίνδυνη. Ο Ταγίπ Ερντογάν είναι απρόβλεπτος και ασυγκράτητος. Η στρατηγική Μητσοτάκη, για «ήρεμα νερά» στα ελληνοτουρκικά ώστε να εστιάσει στην οικονομία, συγκρούεται με τη σκληρή πραγματικότητα. Το σκεπτικό ήταν να δοθεί σχεδόν αποκλειστική προσοχή στην προσέλκυση επενδύσεων και στην αύξηση των ρυθμών ανάπτυξης.

Ωστόσο, έχουμε εισέλθει σε μια φάση όπου το γνωστό γνωμικό «είναι η οικονομία, ανόητε» δεν ισχύει στην ελληνική πραγματικότητα. Αποτελεί μόνο μέρος μιας πολύ πιο σύνθετης και δύσκολης εξίσωσης που περιλαμβάνει και προκλήσεις οι οποίες για την Ελλάδα έχουν υπαρξιακά χαρακτηριστικά.

Οι θετικές εξελίξεις στην οικονομία προϋποθέτουν πολιτική σταθερότητα στο εσωτερικό και αποφυγή εντάσεων στο εξωτερικό. Εάν το πρώτο είναι κάτι που ώς ένα βαθμό εξαρτάται από την κυβέρνηση, το δεύτερο σίγουρα δεν είναι. Το αποδεικνύει περίτρανα η προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας, ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα.

Η διαχείριση των εξελίξεων στα ελληνοτουρκικά απαιτεί ενότητα στο εσωτερικό. Η κυβέρνηση να παράσχει πλήρη ενημέρωση στην αντιπολίτευση, η οποία από την πλευρά της οφείλει να επιδείξει τη μέγιστη υπευθυνότητα.

Στόχος δεν μπορεί να είναι άλλος από τη δημιουργία αρραγούς εθνικού μετώπου. Δεν είναι ώρα για διχόνοια και αλληλοκατηγορίες. Λίγες δηλώσεις και προσεκτικές. Από όλους. Προφανώς, από τον πρωθυπουργό και τους συνεργάτες του, αλλά και από τον προκάτοχό του ο οποίος, έχοντας κυβερνήσει τη χώρα για τεσσεράμισι χρόνια μέχρι πριν από πέντε μήνες, έχει την εμπειρία δύσκολων καταστάσεων και αντιλαμβάνεται τι διακυβεύεται.

Το ιδεατό είναι η άμεση δημιουργία ενός λειτουργικού διαύλου επικοινωνίας μεταξύ του νυν και του τέως πρωθυπουργού. Δεν υπήρξε παλαιότερα κατά τον χειρισμό του ονοματολογικού και της συμφωνίας με τη Βόρεια Μακεδονία. Ας υπάρξει τώρα στο πολύ σημαντικότερο ζήτημα των σχέσεων με την Τουρκία. Η κρισιμότητα των περιστάσεων δεν επιτρέπει προσωπικές πικρίες.

Επιβάλλονται σοβαροί χειρισμοί. Η έλλειψη στοιχειώδους συντονισμού μεταξύ Μεγάρου Μαξίμου και υπουργείου Αμυνας σε ό,τι αφορά την απρόσκοπτη συνέχιση ή τη διακοπή των διαβουλεύσεων για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο ήταν μια ατυχής εξέλιξη, ιδιαίτερα στη συγκεκριμένη συγκυρία, και εξέπεμψε πολύ αρνητικά μηνύματα.

Από την άλλη, αναπτύσσεται θετική δράση στη διαχείριση του μεταναστευτικού-προσφυγικού, μιας από τις σημαντικότερες πλέον πτυχές της σχέσης με την Τουρκία, που αφορά όλη την Ευρώπη. Η ελληνική πρόταση για κοινό ευρωπαϊκό μηχανισμό επιστροφής και τη διασύνδεση της χρηματοδότησης αναπτυξιακών σχεδίων και υποδομών με τις επιδόσεις των χωρών στην επανεισδοχή μεταναστών βρήκε ευήκοα ώτα στην Ε.Ε.

Προφανώς, αξιοποιούμε τη συμμετοχή μας στην Ε.Ε., τη συμμαχία μας με την Αμερική, τις στενές συνεργασίες με σημαντικές χώρες της περιοχής. Αλλά η συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή. Η επιρροή της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην Αγκυρα έχει περιοριστεί και το ΝΑΤΟ βιώνει τα δικά του υπαρξιακά ζητήματα.

Ταυτόχρονα, η παραπομπή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ και η δεδηλωμένη «φιλία» του με τον Τούρκο ομόλογό του (τον εκθείασε και μετά τη χθεσινή τους συνάντηση στο Λονδίνο), όπως και η παρατεταμένη ακυβερνησία στο Ισραήλ, δεν βοηθούν.

Πέρα από την ενότητα στο εσωτερικό, χρειάζεται και ρεαλισμός. Οι Βρυξέλλες καταδικάζουν την Τουρκία, ενίοτε επιβάλλουν και περιορισμένες κυρώσεις, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μιλάει για προκλητικές ενέργειες, ακόμη και η Ρωσία τηρεί κριτική στάση έναντι της συμφωνίας της Αγκυρας με την Τρίπολη.

Ωστόσο, δεν έχουμε την πολυτέλεια να υπολογίζουμε σε τρίτους, τουλάχιστον όχι όσο στο παρελθόν, για την αντιμετώπιση των δικών μας προβλημάτων. Το σκηνικό επιβαρύνεται σημαντικά μετά τις τελευταίες κινήσεις του Ταγίπ Ερντογάν και την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη. Με την τόσο ευθεία, δημόσια και επίσημη αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και των νησιών της, είμαστε πλέον αντιμέτωποι με τη δημιουργία τετελεσμένων που υπερβαίνουν πρόσωπα, κόμματα και κυβερνήσεις.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ
"Καθημερινή"