Οι Γερμανοί, η Κατοχή, το καφενείο, το σπασμένο μάρμαρο και το έγχρωμο φιλμ (video)

Στιγμιότυπα από την πρώτη μέρα που η Αθήνα δεν ήταν πια ελεύθερη – Το ραδιοφωνικό μήνυμα και η παρεξήγηση για το νέο πρωθυπουργό.

Η Κυριακή του Θωμά το 1941… έπεφτε στις 27 Απριλίου. Αυτή τη μέρα, παραμονή της Μεγάλης Εβδομάδας, άρχιζε ο δρόμος για τον Γολγοθά ενός ολόκληρου λαού. Οι Γερμανοί έμπαιναν στην Αθήνα. Επίσημα δεν υπήρχε ελληνικό κράτος. Υπήρχαν όμως Ελληνες και για τους περισσότερους από αυτούς άρχιζε μια… νύχτα που θα κρατούσε τέσσερα χρόνια και κάτι. Η Κατοχή!
Ο Φρούραρχος της Αθήνας Χρήστος Καβράκος κανονίζει τις λεπτομέρειε;ς της παράδοπςσης της Αθήνας στο καφεναδέκι της οδού Κηφισίας 4

Στους Αμπελόκηπους, στις αρχές της Λεωφόρου Κηφισίας στον αριθμό 4 βρίσκεται μια παλιά πολυκατοικία. Σήμερα είναι το στέκι των αστυνομικών που κάνουν ελέγχους για την παραβίαση της καραντίνας στο ταχυφαγείο του ισογείου και των τηλεοπτικών συνεργείων που καταγράφουν την κίνηση εν μέσω κορωνοϊού στον κόμβο Κηφισίας και Αλεξάνδρας. Τότε ήταν ένα μοντέρνο κτίριο. Είχε κτιστεί μόλις το 1938. Στο ισόγειο φιλοξενούσε ένα καφενείο με το όνομα «Λουξ». Ανήκε στον Ανδρέα Γλεντζάκη, από τα πρωτοπαλίκαρα του Παύλου Γρυπάρη που είχε δολοφονήσει το 1920 λίγο πιο κάτω στο ύψος του Χίλτον τον Ίωνα Δραγούμη. Από την Ασή-Γωνιά Χανίων και οι δύο είχαν αγοράσει  γειτονικά οικόπεδα. Το γωνιακό (Κηφησίας και Φειδιππίδου) ανήκε στον Γυπάρη. Σε εκείνο το καφενείο επρόκειτο να γραφτεί – κυριολεκτικά – μια μαύρη σελίδα της ελληνικής ιστορίας. Σε ένα τραπέζι του υπογράφηκε το πρωτόκολλο της παράδοσης της Αθήνας και του Πειραιά στους Γερμανούς.. Και μετά την υπογραφή ο καφετζής Γλεντζάκης έριξε μια γροθιά στο μάρμαρο και το έσπασε!
Σε αυτό το τραπέζι υπογράφηκε η παράδοση της Αθήνας στους Γερμανούς

Ας γυρίσουμε το χρόνο λίγο πίσω. Στην είσοδο της πόλης, που τότε ήταν οι Αμπελόκηποι περίμεναν τους Γερμανούς ο φρούραρχος Αθηνών Χρήστος Καβράκος, ο νομάρχης Αττικοβοιωτίας Κωνσταντίνος Πεζόπουλος, ο Δήμαρχος Αθηναίων Αμβρόσιος Πλυτάς και ο ομόλογός του στον Πειραιά Μιχάλης Μανούσκος. Μαζί τους ήταν και ο συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Κανελλόπουλος ως διερμηνέας.

Η αντιπροσωπεία περίμενε από τις οκτώ το πρωί τους κατακτητές. Λίγο αργότερα κατέφθασαν δύο μοτοσικλετιστές και δύο γερμανικά αυτοκίνητα. Επικεφαλής τους ήταν ο ανθυπολοχαγός Φριτς Ντίρφλιγκ. Στις 10.15 εμφανίστηκε ο αντισυνταγματάρχης Φον Σέιμπεν, επικεφαλής του τάγματος μοτοσικλετιστών της 2ας Τεθωρακισμένης Μεραρχίας του 18ου Γερμανικού Σώματος Στρατού.

Σε ένα τραπεζάκι του καφενείου υπογράφηκε το πρωτόκολλο της παράδοσης και συμβολικά ο Πλυτάς του έδωσε τα κλειδιά της πόλης.

Ο Γερμανός αξιωματικός κάλεσε στη συνέχεια τους επιτελείς του κι έδωσε εντολές για τους στόχους που έπρεπε να καταλάβουν. Το Ταχυδρομείο, τον Ραδιοφωνικό Σταθμό κ.ά.
Γερμανοί στρατιώτες μπαίνουν στην Αθήνα. Είναι γεμάτοι λάσπες από τους δύσβατους δρόμους που υποχρεώθηκαν να διασχίσουν για να φθάσουν στην ελληνική πρωτεύουσα

Στην «υποδοχή» των κατακτητών είχε οριστεί να παραστεί και ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος που αρνήθηκε κατηγορηματικά. Ο ίδιος δεν όρκισε ούτε την κυβέρνηση Τσολάκογλου και λίγο αργότερα παύθηκε.

Η σβάστικα στον Ιερό Βράχο
Στην Ακρόπολη την Γερμανική σημαία την ύψωσαν ο λογαχός Γιάκομπι και ο υπολοχαγός Ελσνιτς. Μάλιστα ενθουσιασμένοι κι οι δύο έσπευσαν να το ανακοινώσουν σε τηλεγράφημά τους στον ίδιο τον Χίτλερ διασώζοντας έτσι τα ονόματά τους στην ιστορία.

Στους ραδιοθαλάμους του Ζαππείου
Στον ραδιοφωνικό Σταθμό που βρισκόταν σε ένα υπόγειο του Ζαππείου ο εκφωνητής Κώστας Σταυρόπουλος διάβασε το μήνυμα που ακούγεται συχνά σε επετειακές εκπομπές κι αρχίζει με το «Εδώ ελεύθεραι ακόμη Αθήναι». Το κείμενο το είχε γράψει ο διευθυντής του Υπουργείου Τύπου Δημήτριος Σβολόπουλος, ενώ η εκφώνηση που ακούγεται δεν είναι η αυθεντική που φυσικά δεν υπάρχει. Ηχογραφήθηκε το 1966 από τον Γιώργο Κάρτερ, όπως και οι αντίστοιχες για την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου για τις ανάγκες ενός ραδιοφωνικού ντοκιμαντέρ για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το κείμενο που συνέταξε από μνήμης ο εκφωνητής Κώστας Σταυρόπουλος




Ο Σβολόπουλος ήταν αυτός που πήρε τον δίσκο με το σήμα του σταθμού, τον «τσοπανάκο»  και το έστειλε στη Κρήτη. Ο «τσοπανάκος» φυλάχτηκε από τους Άγγλους σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής κι… επέστρεψε στην Ελλάδα με την Απελευθέρωση. Οι Γερμανοί όρισαν υπεύθυνο του ραδιοφωνικού σταθμού τον Ράισνερ, ανταποκριτή Γερμανικών εφημερίδων στην Αθήνα που είχε το προσόν να γνωρίζει ελληνικά.

Η… κυβέρνηση Πεζόπουλου
Ένα λάθος στη μετάφραση στην προσφώνηση των Γερμανών προς τον νομάρχη Αττικοβοιωτίας Κωνσταντίνο Πεζόπουλο έγινε αιτία να πιστέψει ότι θα του ανατεθεί η πρωθυπουργία. Αμέσως μετά τις πρώτες επαφές άρχισε να βολιδοσκοπεί πρόσωπα για να αποτελέσουν την κυβέρνησή του.

Απευθύνθηκε στον Καβράκο, στον δημοσιογράφο Κωστή Μπαστιά και άλλους. Η ειρωνεία; Όχι μόνο δεν έγινε πρωθυπουργός, αλλά δύο μήνες μετά, στις 12 Ιουνίου συνελήφθη ως συνεργάτης του Ιωάννη Μεταξά στη προσπάθεια της «νέας κυβέρνησης» να τιμωρήσει αυτούς που πλούτισαν σε βάρος του λαού τα τέσσερα τελευταία χρόνια και οδήγησαν την Ελλάδα τον πόλεμο!
O νομάρχης Κωνσταντίνος Πεζόπουλος… χάθηκε στη μετάφραση. Θεώρησε ότι οι Γερμανοί τον προόριζαν για πρωθυπουργό!

Οι πρωταγωνιστές μετά τον Πόλεμο
Κωνσταντίνος Πεζόπουλος επέστρεψε στην πολιτική. Διορίστηκε Νομάρχης Αχαΐας και εκλέχτηκε βουλευτής με τον Ελληνικό Συναγερμό του Παπάγου.

Χρήστος Καβράκος αξιοποιήθηκε στη θέση του Γενικού Διευθυντή Γεωργικών Συνεταιρισμών που στόχο είχε να συγκεντρώνει το σιτάρι από τους αγρότες. Εκτελέστηκε από τον ΕΛΑΣ τον Δεκέμβριο του 1944.

Αμβρόσιος Πλυτάς απαλλάχτηκε των καθηκόντων του τον Ιούνιο του 1941. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΜΕ (Ελευθέρα Μεγάλη Ελλάς) και οι Ιταλοί δήμευσαν την περιουσία του. Πέθανε το 1964

Μιχάλης Μανούσκος, ιδιοκτήτης μεγάλης κλωστοϋφαντουργίας στον Πειραιά υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Ολυμπιακού και μετά την Κατοχή υπηρέτησε τον σύλλογο από τη θέση του προέδρου. Πέθανε το 1952 σε ηλικία 107 ετών!

Ανδρέα Γκλεζάκη, ο ιδιοκτήτης του καφενείου, αργότερα πήγε τις ΗΠΑ κι επέστρεψε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 στην Ελλάδα. Ο γιος του κράτησε ως ενθύμιο το τραπέζι με το σπασμένο μάρμαρο.

Δείτε ένα σπάνιο έγχρωμο βίντεο από τις πρώτες μέρες της γερμανικής Κατοχής γυρισμένο φυσικά από Γερμανό.




πηγή: https://pasatempo.wordpress.com/

Σχόλια