Παναγιά Κρόρεζας: Στο έλεος της φύσης και των βαρβάρων

Πολλά μνημεία του τόπου μας σβήνουν σιγά σιγά αυτά όμως που είναι πραγματικά από όλους εγκαταλειμμένα είναι όσα έχουν δύσκολη πρόσβαση. Ίσως δεν μπορούμε να προστατεύουμε – αναδείξουμε – αξιοποιήσουμε όλη την κληρονομιά των προγόνων μας. Ίσως κάποιες φορές η φθορά να είναι αναπόφευκτη και ενίοτε να αποτελεί μέρος της ιστορικότητας. Μία πολιτισμένη κοινωνία όμως δεν μπορεί να μένει θεατής στην εξαφάνιση των ιερών του τόπου και της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Το χρωστάει σε αυτούς που πέρασαν και σε αυτούς που θα έρθουν.

Η Ιερά Μονή της Παναγίας της Κρόρεζας βρίσκεται πάνω σε έναν απότομο βράχο στην παραλιακή γραμμή Αγίων Σαράντα – Χειμάρρας. Απέχει 45 λεπτά ποδαρόδρομο από το γνωστό μοναστήρι της Κακομιάς ενώ από την παραλία η ανάβαση διαρκεί 20 λεπτά.

Την περίοδο του κομουνισμού (1944-1990) είχε μετατραπεί σε στρατιωτική μονάδα του ναυτικού. Παρόλο που είχε χαρακτηριστεί μνημείο, οι στρατιώτες δεν είχαν κανέναν ενδοιασμό να χαράξουν το όνομα τους (ως ανάμνηση της θητείας τους) πάνω στις αγιογραφίες του «Μιχαήλ εκ κόμης Ζέρμας».

Το 1672 στις αγιογραφίες του Μιχαήλ* είναι το μόνο στοιχείο που έχουμε για τη χρονολόγηση ενώ από τον τρόπο δόμησης του ναού μπορεί να πάει μέχρι και έναν αιώνα πιο πίσω.

*Ο Μιχαήλ, μεταξύ 1660 και 1675, αγιογράφησε αρκετές εκκλησίες στην Ήπειρο, από τις δύο πλευρές των σημερινών συνόρων. Κάποιοι μελετητές το «Ζέρμα» το διαβάζουν ως «Γέρμα» και θεωρούν ότι είναι η δική μας «Γέρμα». Η Ζέρμα ήταν χωρίο στους πρόποδες του Γράμμου, μεταξύ Κόνιτσας και Καστοριάς.

Λεωνίδας Παππάς
Πολιτικός Μηχανικός
Πρώην Γενικός Πρόεδρος της ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑ