Πάγιο αίτημα των Ορθοδόξων της Αλβανίας είναι όλοι οι ναοί και τα μοναστήρια, με τα κειμήλια και τις περιουσίες που τα συνοδεύουν, να παραχωρηθούν - όπως είναι φυσικό και αυτονόητο - στην επίσημη Εκκλησία.
Γι’ αυτό είναι ευχής έργον που πολύτιμα κειμήλια, φορητές εικόνες και αγιογραφίες της Εκκλησίας της Αλβανίας συντηρούνται, προκειμένου να διασωθούν από τη φθορά του χρόνου. Σε όσα κειμήλια και ναούς της έχουν αποδοθεί - γιατί, δυστυχώς δεν έχει περάσει στα χέρια της ακόμη μεγάλος αριθμός, παρά τις δικαστικές αποφάσεις - τα συντηρεί η ίδια η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, που διαθέτει εξειδικευμένο ποιοτικό εργαστήριο με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό.
Σε όσα δεν τις έχουν αποδοθεί τις παρεμβάσεις κάνει το Ινστιτούτο Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Έτσι πρόσφατα από το Ινστιτούτο συντηρήθηκαν μέρος των αγιογραφιών του τρούλου του ιστορικού ναού Αγίας Τριάδος Βερατίου, που χρονολογούνται από το 13ο αι.
Εξάλλου στο Εργαστήριο Έργων Τέχνης του Μουσείου του Ονουφρίου στην Κορυτσά, αποκαταστάθηκε η εικόνα της Παναγίας με τον Χριστό, που είχε μεταξύ άλλων ρωγμές στο ξύλο, αλλά και ξεθώριασμα χρωμάτων.
Τα ρημάζουν αρχαιοκάπηλοι!
Όμως υπάρχει και η άλλη πλευρά, αυτή των αρχαιοκαπήλων που συχνά ρημάζουν την αρχαιοελληνική κληρονομιά της Βορείου Ηπείρου! Όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο, Βορειοανατολικά της πρωτεύουσας των Τιράνων, τα ερείπια μιας εκκλησίας του 11ου ή 12ου αιώνα έχουν παραμορφωθεί με ανοιχτές τρύπες που άφησαν οι αρχαιοκάπηλοι. Η εκκλησία της Παναγίας υποτίθεται ότι θα προστατευόταν ως αναγνωρισμένο πολιτιστικό μνημείο, αλλά αυτό δεν κατάφερε να σταματήσει τους καταπατητές από το να λεηλατήσουν την περιοχή. «Μπορούμε να του δώσουμε οποιοδήποτε όνομα, αλλά στην πραγματικότητα, αυτή τη στιγμή είναι ένας λεηλατημένος θησαυρός», λέει ο αρχαιολόγος Skender Mucaj.
Η λεηλασία της τοποθεσίας ήταν ιδιαίτερα επώδυνη για την κάτοικο της περιοχής Nora Braia. «Έρχομαι κάθε Τρίτη για να προσευχηθώ στην Παναγία. Έσωσε τη ζωή του άρρωστου γιου μου, αλλά ήμουν αδύναμη να σώσω αυτό το Ιερό Τόπο», αναφέρει στο Γαλλικό Πρακτορείο η Μπράγια, 80 ετών, με δάκρυα, λέγοντας ότι ελπίζει ότι οι δράστες «θα κυνηγηθούν από ατυχία»!
Δεν κάνουν αρκετά!
Οι ειδικοί λένε ότι δεν γίνονται αρκετά από το Αλβανικό κράτος για να σταματήσει η λεηλασία.
Το υπουργείο Πολιτισμού της Αλβανίας απαντώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ισχυρίστηκε ότι γίνονται προσπάθειες για την καταπολέμηση της «παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών», συμπεριλαμβανομένου ενός εθνικού σχεδίου δράσης που παρουσιάστηκε το 2018 μαζί με πρωτοβουλίες για τη βελτίωση του συντονισμού με διεθνείς οργανισμούς.
«Κάνουν τα στραβά μάτια…»
Δεν υπάρχουν επίσημες εκτιμήσεις για την αγοραία αξία των αντικειμένων που εκλάπησαν από την Βόρειο Ήπειρο. Ωστόσο, οι ερευνητές είναι βέβαιοι ότι ορισμένα από τα αντικείμενα έχουν περιέλθει στα χέρια διεθνών διακινητών και στη συνέχεια πουλήθηκαν σε δημοπρασίες σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές στο εξωτερικό.
«Είναι ένας αγώνας που η Αλβανία δεν μπορεί να ηγηθεί μόνη της, η ευθύνη βαραίνει επίσης τις αρχές άλλων χωρών που κλείνουν τα μάτια όταν αυτά τα αντικείμενα εκτίθενται στα μουσεία τους», δήλωσε ο Νεριτάν Τσέκα, αρχαιολόγος και ιστορικός τέχνης. Το πρόσφατο κατηγορητήριο του Jean-Luc Martinez -του πρώην επικεφαλής του Λούβρου στο Παρίσι που κατηγορήθηκε για συνωμοσία για να κρύψει την προέλευση των αρχαιολογικών θησαυρών- τόνισε την έκταση του παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων.
Να επιστραφούν…
Ο Γάλλος αρχαιολόγος Pascal Darcque είπε ότι το πρόβλημα είναι ευρέως διαδεδομένο και ότι τα μουσεία συχνά δεν λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τη διαδικασία ελέγχου των αντικειμένων προς πώληση και της προέλευσής τους.
«Η πώλησή τους πρέπει να μπλοκαριστεί και εάν μπορεί να προσδιοριστεί η γεωγραφική τους προέλευση, το αντικείμενο πρέπει να επιστραφεί», είπε ο Darcque.
***
Τα Ορθόδοξα κειμήλια είναι οι τρανές αποδείξεις ενός μακρινού και όχι σβησμένου παρελθόντος, ενός ενεργού παρόντος και ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος.
Και αποτελούν τους ορατούς δείκτες της πίστης στο πέρασμα των αιώνων.
Στάθηκαν, στέκονται και θα στέκονται στη ζωή πολλών ανθρώπων ένα θεϊκό άγγιγμα και μια ηλιαχτίδα, που τόσο φωτίζει το μέσα τους.
Και όχι μόνο σαν θύμησες, αλλά σαν ζωντανές πραγματικότητες σκορπίζουν στις καρδιές τους σιγανούς και γαλήνιους ήχους μιας εσωτερικής μελωδίας, που είναι και μια θερμή πρόσκληση για την αιώνια ύπαρξη.
Γι’ αυτό είναι ευχής έργον που πολύτιμα κειμήλια, φορητές εικόνες και αγιογραφίες της Εκκλησίας της Αλβανίας συντηρούνται, προκειμένου να διασωθούν από τη φθορά του χρόνου. Σε όσα κειμήλια και ναούς της έχουν αποδοθεί - γιατί, δυστυχώς δεν έχει περάσει στα χέρια της ακόμη μεγάλος αριθμός, παρά τις δικαστικές αποφάσεις - τα συντηρεί η ίδια η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, που διαθέτει εξειδικευμένο ποιοτικό εργαστήριο με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό.
Σε όσα δεν τις έχουν αποδοθεί τις παρεμβάσεις κάνει το Ινστιτούτο Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Έτσι πρόσφατα από το Ινστιτούτο συντηρήθηκαν μέρος των αγιογραφιών του τρούλου του ιστορικού ναού Αγίας Τριάδος Βερατίου, που χρονολογούνται από το 13ο αι.
Εξάλλου στο Εργαστήριο Έργων Τέχνης του Μουσείου του Ονουφρίου στην Κορυτσά, αποκαταστάθηκε η εικόνα της Παναγίας με τον Χριστό, που είχε μεταξύ άλλων ρωγμές στο ξύλο, αλλά και ξεθώριασμα χρωμάτων.
Τα ρημάζουν αρχαιοκάπηλοι!
Όμως υπάρχει και η άλλη πλευρά, αυτή των αρχαιοκαπήλων που συχνά ρημάζουν την αρχαιοελληνική κληρονομιά της Βορείου Ηπείρου! Όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο, Βορειοανατολικά της πρωτεύουσας των Τιράνων, τα ερείπια μιας εκκλησίας του 11ου ή 12ου αιώνα έχουν παραμορφωθεί με ανοιχτές τρύπες που άφησαν οι αρχαιοκάπηλοι. Η εκκλησία της Παναγίας υποτίθεται ότι θα προστατευόταν ως αναγνωρισμένο πολιτιστικό μνημείο, αλλά αυτό δεν κατάφερε να σταματήσει τους καταπατητές από το να λεηλατήσουν την περιοχή. «Μπορούμε να του δώσουμε οποιοδήποτε όνομα, αλλά στην πραγματικότητα, αυτή τη στιγμή είναι ένας λεηλατημένος θησαυρός», λέει ο αρχαιολόγος Skender Mucaj.
Η λεηλασία της τοποθεσίας ήταν ιδιαίτερα επώδυνη για την κάτοικο της περιοχής Nora Braia. «Έρχομαι κάθε Τρίτη για να προσευχηθώ στην Παναγία. Έσωσε τη ζωή του άρρωστου γιου μου, αλλά ήμουν αδύναμη να σώσω αυτό το Ιερό Τόπο», αναφέρει στο Γαλλικό Πρακτορείο η Μπράγια, 80 ετών, με δάκρυα, λέγοντας ότι ελπίζει ότι οι δράστες «θα κυνηγηθούν από ατυχία»!
Δεν κάνουν αρκετά!
Οι ειδικοί λένε ότι δεν γίνονται αρκετά από το Αλβανικό κράτος για να σταματήσει η λεηλασία.
Το υπουργείο Πολιτισμού της Αλβανίας απαντώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ισχυρίστηκε ότι γίνονται προσπάθειες για την καταπολέμηση της «παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών», συμπεριλαμβανομένου ενός εθνικού σχεδίου δράσης που παρουσιάστηκε το 2018 μαζί με πρωτοβουλίες για τη βελτίωση του συντονισμού με διεθνείς οργανισμούς.
«Κάνουν τα στραβά μάτια…»
Δεν υπάρχουν επίσημες εκτιμήσεις για την αγοραία αξία των αντικειμένων που εκλάπησαν από την Βόρειο Ήπειρο. Ωστόσο, οι ερευνητές είναι βέβαιοι ότι ορισμένα από τα αντικείμενα έχουν περιέλθει στα χέρια διεθνών διακινητών και στη συνέχεια πουλήθηκαν σε δημοπρασίες σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές στο εξωτερικό.
«Είναι ένας αγώνας που η Αλβανία δεν μπορεί να ηγηθεί μόνη της, η ευθύνη βαραίνει επίσης τις αρχές άλλων χωρών που κλείνουν τα μάτια όταν αυτά τα αντικείμενα εκτίθενται στα μουσεία τους», δήλωσε ο Νεριτάν Τσέκα, αρχαιολόγος και ιστορικός τέχνης. Το πρόσφατο κατηγορητήριο του Jean-Luc Martinez -του πρώην επικεφαλής του Λούβρου στο Παρίσι που κατηγορήθηκε για συνωμοσία για να κρύψει την προέλευση των αρχαιολογικών θησαυρών- τόνισε την έκταση του παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων.
Να επιστραφούν…
Ο Γάλλος αρχαιολόγος Pascal Darcque είπε ότι το πρόβλημα είναι ευρέως διαδεδομένο και ότι τα μουσεία συχνά δεν λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τη διαδικασία ελέγχου των αντικειμένων προς πώληση και της προέλευσής τους.
«Η πώλησή τους πρέπει να μπλοκαριστεί και εάν μπορεί να προσδιοριστεί η γεωγραφική τους προέλευση, το αντικείμενο πρέπει να επιστραφεί», είπε ο Darcque.
***
Τα Ορθόδοξα κειμήλια είναι οι τρανές αποδείξεις ενός μακρινού και όχι σβησμένου παρελθόντος, ενός ενεργού παρόντος και ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος.
Και αποτελούν τους ορατούς δείκτες της πίστης στο πέρασμα των αιώνων.
Στάθηκαν, στέκονται και θα στέκονται στη ζωή πολλών ανθρώπων ένα θεϊκό άγγιγμα και μια ηλιαχτίδα, που τόσο φωτίζει το μέσα τους.
Και όχι μόνο σαν θύμησες, αλλά σαν ζωντανές πραγματικότητες σκορπίζουν στις καρδιές τους σιγανούς και γαλήνιους ήχους μιας εσωτερικής μελωδίας, που είναι και μια θερμή πρόσκληση για την αιώνια ύπαρξη.
Σχετικές Δημοσιεύσεις
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών