Απογραφή πληθυσμού: Ιστορία, ισχυρισμοί και τα διλήμματα της σημερινής πραγματικότητας

Γράφει ο Παναγιώτης Μπάρκας

Αρχίζει την επόμενη βδομάδα και θα συνεχιστεί για έξι βδομάδες η απογραφή του πληθυσμού στην Αλβανία. Για το ελληνικό στοιχείο στην Αλβανία, η εκάστοτε απογραφή αποτελεί το ιστορικό στοίχημα και γνωστό γιατί. (Διαχρονικά:- Από την μία το αλβανικό κράτος να μιλάει για «μια μικρή μειονότητα» με μεγαλύτερα νούμερα στην απογραφή του 1989 με περίπου 60 χιλιάδες, όσο έδιναν το 1923 ξένοι παρατηρητές για λογαριασμό της ΚτΕ,- ενώ τα Τίρανα στην απογραφή της ίδιας χρονιάς έδιναν 33.766. Από την άλλη η ελληνική πλευρά α επιμένει σε 300 χιλιάδες Έλληνες, χωρίς ποτέ να καταφέρει να στοιχειώσει τον ισχυρισμό. Το ίδιο ισχυρισμό μετέφερε και η ΟΜΟΝΟΙΑ σε έκθεση προς τη ΔΑΣΕ το 1991, αλλά και αργότερα επίσης η ΟΜΟΝΟΙΑ μετά από δική της απογραφή μετά την κρατική του 2011. Συνεπώς η διαμάχη κρατάει στα ίδια επίπεδα)
Εμείς σε δύο συνέχειες θα σας μεταφέρουμε στο πρώτο μέρος, σήμερα, την ιστορική διάσταση και στο επόμενο τα χαρακτηριστικά της απογραφής μετά το 1991 όπου συγκεκριμένοι κύκλοι, επίσημοι και μη, κινητοποιούνται για ιδιοτελή συμφέροντα, επικαλούμενοι το μείζον αυτό ιστορικό εθνικό θέμα.

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ. ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ.
Ασφαλώς, μας είναι δύσκολο να μεταφέρουμε στη συγκεκριμένη ανάρτηση τις διεργασίες αλλοίωσης που δέχτηκε ο Ελληνισμός της Αλβανίας κυρίως επί κομμουνιστικού καθεστώτος.

Ο ΚΑΘΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΘΕΙ ΣΤΟΝ ΤΡΙΤΟ ΤΟΜΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΟΥ «ΤΑ ΤΑΞΙΔΙΑ ΤΗΣ ΦΗΓΟΥ» Κεφ. ΧV-XVII.

Από το 1947 ο Χότζα χαρακτήρισε την εθνική ελληνική μειονότητα, «μια μικρή ελληνική μειονότητα». (Σε αντιδιαστολή με την «μικρή αδερφή» Σημείωσε από τότε ότι αυτή «η μικρή μειονότητα» ζει στην περιφέρεια Αργυροκάστρου, αφήνοντας εκτός και τις αμιγώς ελληνικές μειονοτικές περιοχές στους νομούς Δελβίνου, Αγίων Σαράντα, Αργυροκάστρου όπως έκανε ακόμα με τη Χιμάρα. Ή όπως έκανε με τον αποκλεισμό των Ελληνόβλαχων από την ευρύτερη κοινότητα των Ελλήνων στην Αλβανία.

ΟΙ ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ ΣΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1990
Το κομμουνιστικό καθεστώς πραγματοποίησε στην Αλβανία 6 συνολικά γενικές απογραφές πληθυσμού. (1945,1955,1960, 1969,1979,1989). Στις πρώτες απογραφές, μέχρι το 1960, ο πολίτης δήλωνε μαζί με την εθνικότητα και τη μητρική γλώσσα. Στις επόμενες απογραφές, μέχρι το 1979 τα στοιχεία αυτά καταργήθηκαν ενώ στις απογραφές του 1979 και 1989 επιτράπηκε η δήλωση εθνικότητας, αλλά στις προδιαγραφές που υπαγόρευε το κράτος. (Μόνο για τις τρεις αναγνωρισμένες μειονότητες και στις περιορισμένες γεωγραφικά ζώνες, δλδ σε εκείνες που το καθεστώς αναγνώριζε ως μειονοτικές.)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Στις απογραφές του καθεστώτος το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι δίνει για τους Έλληνες πολύ μικρότερα νούμερα απ΄ ό, τι προπολεμικά.
Στην έκθεση του Φιλανδού Sederholm για λογαριασμό της ΚτΕ, το 1923, o αριθμός των Ελλήνων ανέρχεται από 40-60 χιλιάδες, μη περιλαμβάνοντας το ελληνοβλαχο στοιχείο.
Στην αλβανική απογραφή του 1923 προέκυψαν 33.766 Έλληνες, (4.2%) του συνόλου του Αλβανικού λαού, ή 3 234 λιγότεροι από το 1913. Στην απογραφή του 1930, ο αριθμός των Ελλήνων ανήλθε στις 40.846 ή το 4.9 τοις εκατό του συνολικού αλβανικού πληθυσμού. Τα στοιχεία μιλούν ότι την περίοδο αυτή ο ελληνικός πληθυσμός είχε συγκριτικά υψηλότερη φυσική δημογραφική αύξηση σε σχέση με τον υπόλοιπο αλβανικό λαό.
Το 1945 το κομμουνιστικό καθεστώς διενήργησε την πρώτη απογραφή πληθυσμού. Οι Έλληνες, πάντα σύμφωνα με τα αλβανικά στοιχεία, προέκυψαν μόλις 26.535 άτομα, που αντιστοιχεί στο 2.4-2.8% του συνολικού πληθυσμού. Η μείωση του αριθμού Ελλήνων, κατά 14 χιλιάδες από το 1930, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με το νούμερο των 3 865 Ελλήνων μειονοτικών που έφυγαν από την Αλβανία στην περίοδο του Πολέμου.

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΑΛΒΑΝΟΙ» ΠΟΥ ΜΙΛΟΥΝ ΕΛΛΗΝΙΚΑ!!
Στις απογραφές μετά το 1945, εκτός από τη δραστική μείωση του αριθμού των Ελλήνων προκύπτουν και κάποια άλλα σημαντικά ζητήματα. Ο αριθμός των Αλβανών πολιτών με μητρική γλώσσα την ελληνική είναι αρκετά μεγαλύτερος απ΄ ό, τι ο αριθμός των αναγνωρισμένων μελών της ε.ε. μειονότητας. Πρόκειται για μια διαφορά των 13978 ατόμων, τους οποίους το καθεστώς δεν τους θεωρεί με ελληνική εθνικότητα διότι δεν κατοικούν στις αναγνωρισμένες μειονοτικές ζώνες των 100 χωριών. Κατά τον καθηγητή Α Bërxoli, 6612 απ΄ αυτούς «με αλβανική εθνικότητα και με ελληνική μητρική γλώσσα» ανήκουν στη Χιμάρα, Δρυμάδες, Παλάσα, Νάρτα και Σβερνέτσι. (κατά το ορθότερο: Άρτα και Σβυρίνα).
Η συγκεκριμένη διαφορά φαίνεται και στις επόμενες απογραφές του 1950, 1955 και 1960, αλλά όπως είναι κατανοητό σε μικρότερα ποσοστά.

Συγκεκριμένα:- το 1950 οι Αλβανοί πολίτες ελληνικής εθνικότητας ήταν 28997 (2.4%), Αλβανοί πολίτες με μητρική την ελληνική ήταν 34882 (3.2%) στο σύνολο 1209294 του αλβανικού πληθυσμού.
Το 1955 οι Αλβανοί πολίτες ελληνικής εθνικότητας ήταν 34 281 (2.5 %). Αλβανοί πολίτες με μητρική γλώσσα την ελληνική ήταν 38835 (3.2%) στο σύνολο 1388876 του αλβανικού πληθυσμού.

Το 1960, που είναι και η τελευταία απογραφή μη λήμμα στο ερωτηματολόγιο την εθνικότητα και τη γλώσσα, ο αριθμός των Ελλήνων μειονοτικών προκύπτει 37282 (2.3%). Αλβανοί πολίτες με μητρική γλώσσα την ελληνική 43097, (2.6%) στο σύνολο 1623128 του αλβανικού πληθυσμού
Στην απογραφή του 1979 και 1989 οι Αλβανοί πολίτες ελληνικής εθνικότητας ήταν αντίστοιχα 49307 (1.9%) και 58 758 (1.8%)

Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΑ.
Διαπιστώνεται λοιπόν ότι ενώ το 1945, πάντα σύμφωνα με τα αλβανικά στοιχεία, οι εθνική ελληνική μειονότητα αποτελούσε το 2.4-2.8 % του αλβανικού πληθυσμού, το 1989 αποτελούσε μόλις το 1.8 τοις εκατό. Το 1960 σε σύγκριση με το 1955 ο αλβανικός πληθυσμός αυξήθηκε κατά 17%, τη στιγμή που οι Έλληνες της Αλβανίας την ίδια περίοδο αυξήθηκαν μόλις 5 τοις εκατό. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του αλβανικού κράτους η φυσική δημογραφική αύξηση του αλβανικού στοιχείου την περίοδο 1960-1965 είναι μόλις 10 τοις εκατό περισσότερο από την δημογραφική αύξηση του ελληνικού μειονοτικού στοιχείου, ενώ την περίοδο 1985-1990 η διαφορά αυτή ήταν περίπου 30 τοις εκατό. Η σύγκριση των στοιχείων αμφισβητεί την αλβανική «αντικειμενικότητα», η οποία κρύβει τα πραγματικά νούμερα των Ελλήνων στην Αλβανία

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ
Επίσης ο καθηγητής Bërxoli, αναφερόμενος στα στοιχεία απογραφής του 1989, ισχυρίζεται ότι μόλις το 5.4 τοις εκατό των Ελλήνων βρίσκονταν εκτός των μειονοτικών ζωνών. Από προσωπική επιτόπια έρευνα το 2001-2002, στο πλαίσιο της ΜΚΟ «Προωθούμε την ταυτότητά μας», προκύπτει ότι το 37-43 τοις εκατό του πληθυσμού από τις αυθαιρέτως αναγνωρισμένες περιοχές είχε μετοικήσει στο βάθος της Αλβανικής επικράτειας. Με βάση τα επίσημα στοιχεία του αλβανικού κράτους, από τη στιγμή που ο αλβανικός πληθυσμός αυξήθηκε 4 φορές συγκριτικά με τη δεκαετία του ’30 και από τη στιγμή που η δημογραφική αύξηση μεταξύ Αλβανών και Ελλήνων έχει μικρή διαφορά, τότε και οι Έλληνες της Αλβανίας (των 100 χωριών) κατά τα επίσημα στοιχεία πρέπει να ήταν τουλάχιστον 100-120 χιλιάδες…

ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΒΛΑΧΩΝ
Το άλλο χαρακτηριστικό είναι η προσπάθεια του κομμουνιστικού καθεστώτος να αποσπάσει τους Ελληνόβλαχους από τους υπόλοιπους Έλληνες. Μέχρι την απογραφή του 1955, που υπήρχε σχετική ανοχή για την καταγραφή της ιδιαιτερότητας των Βλάχων, ο αριθμός τους ισοδυναμούσε μ΄ αυτόν των Ελλήνων. Οι κοινότητα των Ελληνόβλαχων συνέχιζε να ήταν εκτός των επίσημων ληξιαρχικών μητρώων και δεν γνώριζε καν τα αλβανικά. Σε απογραφή ενός τμήματος Ελληνόβλαχων στην περιοχή της Κολόνια το 1945 σημειώνονταν ως μητρική γλώσσα η βλάχικη και η ελληνική ως ξένη γλώσσα.
Στην απογραφή της 2ας Οκτωβρίου 1955 στην Αλβανία καταγράφηκαν 10993 Βλάχοι που δεν γνώριζαν αλβανικά. Όμως, στο συνοδευτικό έγγραφο ανάλυσης των αποτελεσμάτων απογραφής αναφέρεται σχετικά. «Τα άτομα που μπορέσαμε να καταγράψουμε ως τέτοιους [Βλάχους που δεν μιλούν αλβανικά] το 1955 νομίζουμε ότι δεν αποτελούν ούτε το ένα τρίτο του συνόλου τους» Η συγκεκριμένη διαπίστωση ανεβάζει των αριθμό των Βλάχων μη Αλβανών υπηκόων σε 35-40 χιλιάδες .

Στη συνέχεια το καθεστώς απότρεψε κάθε εθνολογική ομοιότητα μεταξύ Ελλήνων και Βλάχων. Τους κατάταξε στην αλβανική κοινότητα και απόδωσε σ΄ αυτούς το στάτους του μειονεκτικού όσον αφορά την πολιτική, οικονομική και κοινωνική θέση. Με το νόμο του 2017 τους αποσπάει επίσημα ως ξεχωριστή εθνική μειονότητα, ανοίγοντας ξανά τα γνωστά παιχνίδια της ρουμανικής προπαγάνδας και ισχυρισμών στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.

Διαβάστε ακόμη

Σχόλια