Αυτή η πρωτοβουλία έχει δεχθεί πολλές επικρίσεις, αλλά χαιρετίστηκε από τα ανώτατα διοικητικά επίπεδα της ΕΕ. Ενώ τώρα θα είναι δυνατό να επαληθευτεί συγκεκριμένα αν είναι λειτουργικό μοντέλο ή όχι. Αλλά η Alessia Di Pascale, καθηγήτρια δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου και ειδικός σε θέματα μετανάστευσης, έχει πολλές ερωτήσεις σχετικά με το θέμα.
Ένα από αυτά τέθηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο, κατά τη διάρκεια μιας απόφασης επί αγωγής κατά της Τσεχικής Δημοκρατίας, έδωσε επίσης τον ορισμό του τι είναι ένα ασφαλές μέρος. Αυτή η απόφαση μπορεί να βάλει το ιταλοαλβανικό εγχείρημα σε αρκετή δυσκολία.
Ας ξεκινήσουμε με το ιταλικό δίκαιο. Τι λέει για τη χρήση νέων κέντρων στην Αλβανία;
Ο νέος νόμος που συνοδεύει τη συμφωνία Ιταλίας-Αλβανίας δεν διευκρινίζει πώς γίνεται η επιλογή των προσώπων που ανακαλύπτονται να ταξιδεύουν δια θαλάσσης στη χώρα μας. Λέγεται στα μέσα ενημέρωσης ότι πρέπει να είναι μόνο άνδρες άνω των 18 ετών. Αλλά αυτή η κατηγορία προσώπων δεν ορίζεται στο νόμο.
Τι λένε λοιπόν συγκεκριμένα οι νέοι κανόνες;
Ο νόμος της 21ης Φεβρουαρίου παραπέμπει στο άρθρο 1 της συμφωνίας, το οποίο ορίζει την αποστολή στην Αλβανία «υπηκόων τρίτων χωρών και απάτριδων, για τους οποίους η ύπαρξη ή «απουσία κριτηρίων» εισόδου ή διαμονής στο έδαφος της Ιταλίας». .
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ένδειξη για το πώς θα γίνει η αξιολόγηση για τη μεταφορά των μεταναστών που βρέθηκαν στη θάλασσα στην Αλβανία ή την Ιταλία. Αλλά το φίλτρο μπορεί να βασίζεται στους κανόνες που ορίζουν ποια είναι τα άτομα που υπόκεινται σε ταχείες διαδικασίες.
Θα εφαρμοστούν στην Αλβανία και απαιτούν να λαμβάνεται υπόψη η ειδική κατάσταση των περιπτώσεων που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, μια έννοια που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ηλικιωμένους, ανηλίκους, άτομα με αναπηρίες, θύματα εμπορίας, βίας ή βασανιστηρίων, άτομα που έχουν πληγεί από σοβαρές ασθένειες ή ψυχικές διαταραχές.
Τι προβλήματα μπορεί να προκαλέσει η δημιουργία αυτού του φίλτρου, όταν αποφασιστεί ποιοι μετανάστες θα σταλούν στα κέντρα που έχουν δημιουργηθεί στην Αλβανία;
Η ταυτοποίηση ανηλίκων, όταν είναι 16-17 ετών, περιλαμβάνει μια πολύ περίπλοκη διαδικασία. Πώς θα πραγματοποιηθεί; Σε αμφίβολες περιπτώσεις θα αποστέλλονται στην Ιταλία ή την Αλβανία και εκεί θα γίνονται οι αξιολογήσεις; Το ίδιο πρόβλημα ισχύει και για τις πιο ευάλωτες κατηγορίες, όπως τα θύματα βασανιστηρίων, βίας ή εμπορίας ανθρώπων ή άτομα που έχουν κρυφά προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας. Το πρώτο σημαντικό στοιχείο είναι πώς θα δημιουργηθεί αυτό το φίλτρο. Θεωρητικά, η επιλογή πρέπει να γίνει στο πλοίο.
Επομένως, για τους εφήβους είναι δύσκολο να προσδιορίσουν εάν ένα άτομο είναι ανήλικο ή όχι;
Ναί. Και το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για άλλες καταστάσεις που απαιτούν πιο λεπτομερή αξιολόγηση. Μένει να δούμε τι θα γίνει στην πράξη. Ακόμη και αν θα σταλούν μόνο άνδρες από ασφαλείς χώρες στην Αλβανία, πρέπει να γίνει κατανοητό πώς θα εξακριβωθεί η καταγωγή τους από το πλοίο. Νομίζω ότι σχεδόν όλα τα ενήλικα αρσενικά που δεν παρουσιάζουν κάποιο εμφανές κρίσιμο πρόβλημα θα σταλούν στην Αλβανία και ο έλεγχος θα γίνει εκεί.
Αν υποθέσουμε ότι το φίλτρο λειτουργεί και ότι μόνο ενήλικοι άνδρες από ασφαλείς χώρες φτάνουν στην Αλβανία, τι άλλο μπορεί να αμφισβητηθεί;
Στις 4 Οκτωβρίου, το Δικαστήριο ερμήνευσε έναν κανονισμό, ο οποίος ήταν μέρος μιας οδηγίας του 2013. Επιτρέπει στα κράτη μέλη να προσδιορίζουν ασφαλείς χώρες προέλευσης. Σε αυτή τη βάση, η Ιταλία εκδίδει διατάγματα που προσδιορίζουν ασφαλείς τρίτες χώρες. Το δικαστήριο διευκρίνισε ότι μια χώρα που δεν είναι απολύτως ασφαλής δεν μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής.
Η συνθήκη της ανασφάλειας, ακόμα κι αν αναφέρεται μόνο σε ένα μέρος της χώρας, δηλαδή σε μια περιοχή, μπορεί να σημαίνει ότι η χώρα αυτή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως ασφαλής. Η έννοια βασίζεται σε κριτήρια που περιλαμβάνουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων, την αποφυγή βασανιστηρίων ή άλλων μορφών τιμωρίας ή απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης, τον σεβασμό της αρχής της μη επαναπροώθησης κ.λπ.
Καθορίζει η Ιταλία ποιες χώρες είναι ασφαλείς, ακόμη κι αν αυτό μπορεί στη συνέχεια να αμφισβητηθεί στο δικαστήριο;
Το δικαστήριο λέει ότι ο δικαστής πρέπει να λάβει υπόψη τη γενική κατάσταση της εν λόγω χώρας. Η συγκεκριμένη υπόθεση αφορά Μολδαβό πολίτη. Η Τσεχική Δημοκρατία του είχε αρνηθεί το άσυλο, χαρακτηρίζοντας τη Μολδαβία ως ασφαλή τρίτη χώρα. Στην πραγματικότητα, αυτή η χώρα δεν είναι απολύτως ασφαλής, αφού μια από τις περιφέρειές της, η Υπερδνειστερία, δεν θεωρείται ως τέτοια.
Μόνο άνδρες από ασφαλείς χώρες πρέπει να φτάνουν στην Αλβανία. Τι γίνεται με άλλους που προέρχονται από μη ασφαλή μέρη;
Οι υπόλοιποι μετά από μια ολοκληρωμένη διαδικασία θα έρθουν εδώ στην Ιταλία. Το πρωτόκολλο έχει πολλά προβλήματα με το φίλτρο: αν ρωτήσετε ένα άτομο από πού είναι ενώ είναι ακόμα στο πλοίο, δεν είναι εγγυημένο ότι θα απαντήσει σωστά. Πρέπει λοιπόν να δούμε πώς θα γίνει η επιλογή των αιτούντων άσυλο. Αλλά ακόμη και αν αυτό εφαρμοστεί γρήγορα, η απόφαση του Δικαστηρίου κινδυνεύει να έχει σημαντικό αντίκτυπο.
Με ποιον τρόπο;
Στο φετινό ιταλικό διάταγμα αναφέρονται 22 ασφαλείς χώρες: Αλβανία, Αλγερία, Μπαγκλαντές, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Καμερούν, Πράσινο Ακρωτήριο, Κολομβία, Ακτή Ελεφαντοστού, Αίγυπτος, Γκάμπια, Γεωργία, Γκάνα, Κόσοβο, Βόρεια Μακεδονία, Μαρόκο, Μαυροβούνιο, Νιγηρία , Περού, Σενεγάλη, Σερβία, Σρι Λάνκα και Τυνησία. Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αμφισβητεί και αυτές τις 22 χώρες. Μπορεί να μην θεωρούνται ασφαλή.
Εάν οι μετανάστες προέρχονται από ασφαλείς χώρες, σημαίνει αυτό ότι δεν θα έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση για άσυλο;
Οι περιστάσεις όταν ένα άτομο προέρχεται από ένα ασφαλές μέρος, αποτελεί πρώτα μια εγγύηση ασφάλειας σε σχέση με αυτό το μέρος, η οποία ωστόσο είναι ανυπέρβλητη. Επομένως, για να κερδίσει την προστασία ενός κράτους, πρέπει να προβληθούν σοβαροί ατομικοί λόγοι.
Το μοντέλο της συμφωνίας Ιταλίας-Αλβανίας αξιολογείται στις Βρυξέλλες. Θα μπορούσε να είναι ορόσημο;
Αυτό το μοντέλο έχει πραγματικά κεντρίσει το ενδιαφέρον σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε επιστολή που απηύθυνε στους αρχηγούς κρατών πριν από την επανεπιβεβαίωσή της στην εξουσία, η πρόεδρος της EC Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε τη σημασία του Συμφώνου της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Τόνισε ότι δεν αποκλείει τον προβληματισμό για άλλες στρατηγικές για την πρόληψη της παράτυπης μετανάστευσης, χωρίς να αναφέρει ανοιχτά την ιταλική περίπτωση.
Θα αναμένεται λοιπόν να δούμε πώς θα υλοποιηθεί το ιταλικό σχέδιο;
Πέρα από την αποτελεσματικότητά του, η οποία μένει να επαληθευτεί, το μοντέλο είναι πιθανό να επηρεάσει τις ευρωπαϊκές πολιτικές. Πολλά κράτη μέλη ενδιαφέρονται και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το ανέφερε. Έτσι μπορεί να γίνει μοντέλο αναφοράς.
Μπορεί να υπάρχουν πάρα πολλά παράπονα σχετικά με αυτή τη ρύθμιση;
Νομίζω πως ναι. Γιατί υπάρχουν πολλές πτυχές που πρέπει να διευκρινιστούν. Το κείμενο της συμφωνίας που διέρρευσε εξακολουθεί να έχει πολλές πτυχές αυτής της επιχείρησης απροσδιόριστες. Η πρακτική εφαρμογή του δεν ορίζεται λεπτομερώς. Πρέπει λοιπόν να περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Πώς λοιπόν θα νομοθετηθεί η κράτηση των μεταναστών σε αυτά τα κέντρα από τους δικαστές, κάτι που πρέπει να γίνει εντός 48 ωρών. Και αναμένεται τις επόμενες μέρες να έρθουν και οι πρώτες νομικές καταγγελίες.
Διαβάστε ακόμη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών