Τρίτη 8 Ιανουαρίου 1991
Βρέθηκα στην Πρεσβεία της Ελλάδας στα Τίρανα. Η ομάδα των 6 για την ίδρυση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, (μόλις πριν δύο μέρες ο Γιώργος Μπούκας, ένας εκ΄τους έξι, είχε βαπτίσει την οργάνωση που γεννιόταν με το όνομα αυτό) είχε αποφασίσει να ενημέρωνε την πρεσβεία μας στα Τίρανα, αλλά, δεν είχε αποφασίσει συγκεκριμένα, ούτε πότε, ούτε πώς και ούτε ποιος.
Εγώ βρέθηκα στα Τίρανα για οικογενειακούς λόγους και έκανα σχεδόν στα κουτουρού ένα τηλέφωνο.(Για ένα τηλεφώνημα έπρεπε να περίμενες στην ουρά στις καμπίνες του ΟΤΕ) Είπα απλώς το όνομά μου και ότι αν ήταν δυνατόν να επισκεπτόμουν την Πρεσβεία εκείνη την ημέρα.
Δεν είπα το σκοπό, σίγουρος ότι η απάντηση θα ήταν αρνητική. Προς την απερίγραπτη έκπληξή μου, από την άλλη άκρη του τηλεφώνου λες και με περίμεναν. Μου ζήτησαν να πάω αμέσως. Πήγα …
Έξω από την πρεσβεία της Ελλάδας ήταν συγκεντρωμένη μια λαοθάλασσα μπροστά σε μια τρύπα τοίχου. Ο καθένας με τα επιχειρήματά του έλπιζε σε μια βίζα. Η τρύπα, πιθανόν να ήταν ανοιχτή από τον Ιούλιο του 1990, όταν οι Αλβανοί εισέβαλαν στις δυτικές πρεσβείες .
Όλοι προσπαθούσαν να περάσουν την τρύπα εμποδίζοντας ο ένας τον άλλο. Άκουσα έναν άντρα ψηλό με μουστάκι και γυαλιά να φωνάζει το όνομά μου, αλλά κανείς δεν άνοιγε δρόμο. Ούτε η προσπάθεια δυο ανδρών της πρεσβείας ήταν εύκολη. Πέρασα σχεδόν πάνω από τα κεφάλια του πλήθους.
Όταν μπήκαν στο γραφείο πρόσεξα ότι τίποτε, ούτε μαλλιά, ούτε μπουφάν ούτε παπούτσια, ούτε ακόμα και τα πανταλόνια ήταν ισάξια της αποστολής μου. Αν και φορούσα τότε ελληνικά ρούχα και παπούτσια, είχαν όλα στραπατσαριστεί από το πέρασμα στο πλήθος.
Τέλος, ο συνομιλητής μου, ήταν ο Νίκος Κανέλλος. Κρυφά προσπαθούσε να με διαβάσει και να βρει τρόπο να με καταβάλλει. Κι εγώ έκανα το ίδιο. Ήθελα να διαβάσω τις προθέσεις του. Μου είπε άμεσα ότι γνώριζαν την προσπάθειά μας και ότι η Αθήνα είχε άλλη άποψη. Να ενταχθούμε στο Δημοκρατικό Κόμμα και ότι έπρεπε να επικοινωνούσα με τον Νίκο Μπαλκόνι….
Κούνησα το κεφάλι αρνητικά. Είπα ότι αυτό θα ήταν λάθος κίνηση. Απέφυγα όμως την επιμονή του Κανέλου, λέγοντας ότι θα το συζητούσα με τους υπόλοιπους της ομάδας και ότι δεν είχα εξουσιοδότηση. Την ίδια μέρα επέστρεψα στο Αργυρόκαστρο πάνω σε μια καρότσα IFAS ενός Δερβιτσιώτη και ενημέρωσα την εξάδα. Ήταν όλοι ομόφωνα, κατά….
Τρεις μέρες αργότερα, στις 11 Γενάρη, στην συνάντηση όλων των ομάδων δράσης στη Δερβιτσάνη , μέρα η οποία για άλλους λόγους καθιερώθηκε ως ιδρυτική, (την ημέρα αυτή θα ήταν στα Τίρανα ο Έλληνας πρωθυπουργός, κ Μητσοτάκης και εμείς θέλαμε να δίναμε το δικό μας μήνυμα στην Ελλάδα. – Δυστυχώς όμως, η Πρεσβεία μας, κινήθηκε στα δικά της σχέδια.), ακούσαμε τη θέση αυτή της Πρεσβείας από τον κύριο Μπαλκόνι.
Στις μέρες που μεσολάβησαν μέχρι και τις εκλογές η Ελλάδα βρήκε και άλλους υποστηρικτές της ιδέας της, μεταξύ αυτών και τον δεύτερο πρόεδρο της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, κύριο Κυριαζάτη. Μια από τις ίδιες μέρες στη Δερβιτσάνη εμφανίστηκε ο Γκραμόζ Πάσκο, υψηλόβαθμο στέλεχος τότε του Δ. Κόμματος Αλβανίας, ο οποίος, εξ΄ονόματος της ελληνικής κυβέρνησης, έκανε έκκληση στους Έλληνες να ενωθούν με το Δημοκρατικό Κόμμα. Είχε συγκεντρωθεί πολύς κόσμος…..
Η Αθήνα δεν στήριξε τον εκλογικό αγώνα της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. ΟΙ Έλληνες βορειοηπειρώτες, στις εκλογές της 31 Μαρτίου 1991, για πρώτη φορά στην ιστορία του Ελληνισμού ως εθνική μειονότητα, έστειλαν στην Αλβανική Βουλή 5 δικούς τους βουλευτές μεταξύ των 250 και ήταν το τρίτο και ρυθμιστικό κόμμα στην αλβανική πολιτική σκηνή.
Η Ελλάδα αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τους βουλευτές των Ελλήνων στις 25 Απριλίου και αφού οι πέντε είχαν δείξει εμπράκτως ότι ήταν η σθεναρή φωνή των Ελλήνων και του Ελληνισμού.
Το πρακτικό της σύσκεψης της εξάδας Αργυροκάστρου της 9-της Ιανουαρίου 1991
«Πραχτικό,
Σήμερα ημερ. 09/01/1991, στο Αργυρόκαστρο, πρακτικό σε σχέση με τη σύσκεψη της ομάδας πρωτοβουλίας των έξι για την ίδρυση της οργάνωσης «ΟΜΟΝΟΙΑ» ΔΕΕΜ.
Μετέχουν οι Αναστάσης Ντούρος, Δημήτρης Ζούλας, Μενέλαος Χατζής, Παναγιώτης Μπάρκας, Γιώργος Μπούκας. Απουσιάζει δικαιολογημένα ο Δημήτρης Κίκης. Παρευρίσκεται και ο Βασιλάκης Ζούλας.»
Να εξηγήσουμε σύντομα για την εξάδα και πώς έγινα προσωπικά μέλος της.
Από την επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στα Τίρανα τον Μάιο του 1990 και ειδικά μετά τις εμπιστευτικές διαπιστώσεις του επιβλέποντα της ελληνικής εκπομπής στο ΡΣ Αργυροκάστρου, όπου εργαζόμουν, Κώστα Ζάβαλη, ( ο οποίος διάβαζε ανάμεσα στις γραμμές των κεντρικών υλικών της κομμουνιστικής προπαγάνδας ότι το καθεστώς κατάρρεε), μου γεννήθηκε η ιδέα να καταπιαστώ με την ίδρυση οργάνωσης για την ε.ε. μ.
Η ιδέα αυτή είχε ξεκινήσει την εφαρμογή της ως πολιτιστικός σύλλογος Ελλήνων διανοουμένων, από το 1981, όταν ήμουν φοιτητής, αλλά δεν προχώρησε. (Δεν είναι εδώ το μέρος συζήτησης του γιατί)
Λίγο πριν πάω «τουρίστας» στην Ελλάδα, το Σεπτέμβριο του 1990, είχα προετοιμάσει ένα πολιτικό πρόγραμμα με 6-7 σημεία για την ίδρυση μιας οργάνωσης για την εθνική ελληνική μειονότητα, το οποίο πήρα μαζί μου να το συμβουλευτώ με τα ξαδέρφια της μάνας μου που θα με φιλοξενούσαν στην Ελλάδα. Το έδειξα. Ένας εξ΄αυτών, νομικός, κατατρόμαξε και μου είπε «θα σε σαπίσουν στις φυλακές». Ο δε δάσκαλος δεν πίστεψε και το θεώρησε προβοκάτσια. Το ίδιο θεώρησαν και κάποιοι άλλοι σε γραφεία συλλόγου στα Ιωάννινα …
Όταν επέστρεψα από Ελλάδα, τέλη Σεπτεμβρίου, επιδίωξα να βρω συνεργάτες, όλοι συμφωνούσαν αλλά κανένας δεν τολμούσε να προχωρούσε σε συνεργασία…. Δεν υπήρχε δεύτερος. Δεν παραιτήθηκα μέχρι τα τέλη του Δεκέμβρη, όταν άλλες εξελίξεις, κυρίως η φυγή, η δολοφονία των τεσσάρων παιδιών στο Αλύκο, τα επεισόδια στη Βόδριστα και λοιπά γεγονότα, όπως και η ίδρυση του Δ. Κόμματος, είχαν πρωτεύσει.
Στα τέλη του Δεκέμβρη, 1990, πρέπει να ήταν 26-27, λίγα μέτρα έξω από το ΡΣ. Αργυροκάστρου με πλησίασε ένας άνδρας. Φορούσε καπέλο «μπορσαλίνο» που τα λέγαμε, γραβάτα και μια γκρι καπαρντίνα. Πρέπει να ήταν στα 60 και εγώ μόλις 30. Μου παρουσιάστηκε και μου είπε με ζορισμένα ελληνικά, ότι γνώριζε πώς προσπαθούσα να φτιάξω μια οργάνωση, ότι είχα γι΄ αυτό ένα πρόγραμμα και οργανωτικές κατευθύνσεις, όπως μου είπε. (Ο πολιτικός πλουραλισμός είχε επιτραπεί επίσημα) Του απάντησα «Ναι».» Έρχεσαι, μου είπε, στην ομάδα μας. Κάνουμε και εμείς το ίδιο.» «Ποιοι είστε;» - εγώ. «Μας ξέρεις,» εκείνος και ανέφερε τα παραπάνω ονόματα. Με βοήθησε στο «Ναι» ο ενθουσιασμός της νιότης, το γεγονός ότι όντως εκτός από τον συνομιλητή μου που ήταν ο Β, Ζούλας και τον αδερφό του το Δημήτρη, τους άλλους τους γνώριζα και είχαμε καλή κουβέντα. Περισσότερο όμως με βοήθησε το γεγονός ότι καθετί που είχε σχέση με τον ελληνισμό παραμέριζε από μπρος μου κάθε καχυποψία και δισταγμό.
Η πρώτη επίσημη συγκέντρωση των έξι είχε πραγματοποιηθεί στις 5 Γενάρη 1991. Συζητήσαμε πάνω στα χειρόγραφά μου, που με λίγες αλλαγές αποτέλεσαν την εισαγωγή και το πολιτικό πρόγραμμα της οργάνωσης. Το καταστατικό σεβάστηκε τις οργανωτικές αρχές μου, αλλά έγινε με βάση το καταστατικό του νεότευκτου Δημοκρατικού Κόμματος. Τότε δεν είχαμε άλλο πρότυπο. Είχαμε όμως τη διάνοια να συλλάβουμε την ιδέα ότι η οργάνωσή μας απευθυνόταν ανεξαρτήτως σε όλους τους Έλληνες, με κριτήριο το εθνικό φρόνιμα και καταγωγή και όχι με το πολιτικό ή το ιδεολογικό. Είδαμε την οργάνωση ως «έναν ναό, που συγκεντρώνει όλους τους πιστούς αλλά στο ιερό θα πήγαιναν οι καλύτεροι, οι πιο άξιοι» (Επιθυμίες βλέπεις!!!)
Το πρώτο όνομα της οργάνωσης ήταν «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΟΔΟΥ». Ο Γ. Μπούκας πρότεινε το ευπρόσδεκτο ΟΜΟΝΟΙΑ. Να μη πούμε τώρα πόσο συγκινητικά ακούστηκε η λέξη αυτή. Ο Μπούκας όμως την πρότεινε επειδή είχε δει στα αρχεία των προγόνων του μια εφημερίδα στα ελληνικά και αλβανικά με το όνομα ΟΜΟΝΟΙΑ που έβγαινε στο Αργυρόκαστρο το 1918-20. (Που ξέραμε εμείς τέτοια τότε. Γνωρίζαμε το νόημα της λέξης και την πλατεία στην Αθήνα)
Να πάμε ξανά στο πραχτικό της σύσκεψης της 9-της Γενάρη και να αναφερθούμε στο τι συζητήθηκε.
«Συζητήθηκε ευρέως η ανάγκη διεύρυνσης της συνεργασίας με άλλες προσπάθειες ίδρυσης παρόμοιων οργανώσεων. Τη συζήτηση άνοιξε ο Γ. Μπούκας, ο οποίος έφερε ως νέες ειδήσεις τις παρόμοιες προσπάθειες στα Τίρανα, στην Αυλώνα, στους Αγίους Σαράντα, στην Πάνω Δρόπολη. Η αποκατάσταση της συνεργασίας θεωρήθηκε απαραίτητη για την εξασφάλιση της εθνικής ενότητας έναντι της αλβανικής κοινής γνώμης.
Συζητήθηκε επίσης το πνεύμα κατωτερότητας που έδειχναν οι κεφαλές της μειονότητας στα Τίρανα, οι οποίες έλεγαν ότι δεν πρέπει να βιαστούμε.»
(Η διαπίστωση έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι πίσω από τη θέση αυτή έστεκε προσωπικά ο Ρ. Αλία, ο οποίος αργότερα μας αποκάλυψε ο ίδιος ότι είχε ζητήσει από συγκεκριμένα άτομα στη μειονότητα να ιδρύσουν μια οργάνωση υπό τον έλεγχο του. Όπως είχε κάνει και με την ίδρυση αλβανικών κομμάτων. Μας είχε πει ακόμα ότι αυτό γινότανε επειδή, όπως είχε πει σε αλβανούς πολιτικούς, ο φάκελος μειονότητα θα τους είναι ένας ανοιχτός τάφος μπροστά τους, αν αυτοί δεν καταφέρουν να τον κλείσουν .!! Σημειώνω δε ένα συμπέρασμα ιστορίας που καταγράφω στο νέο μου βιβλίο ότι ο πολιτικός ρόλος των ηγεσιών της ΟΜΟΝΟΙΑΣ εξαντλήθηκε στην επιδίωξη αυτή των Τιράνων και εκείνες έπαιξαν σπουδαία στο ρόλο αυτό, πολύ καλύτερα από κάθε Αλβανό. Οι τάσεις, όπως και οι προσπάθειες ελέγχου της ΟΜΟΝΟΙΑΣ από Αθήνα, φάνηκαν από την ιδρυτική πράξη της Δερβιτσάνης)
«Στο πνεύμα αυτό, από δύο μέλη (ας μου επιτραπεί να μη αναφέρω τα ονόματά τους) ζητήθηκε η αναβολή της συνάντησης της Παρασκευής (11 Γενάρη) στη Δερβιτσάνη, αλλά που έτυχαν σε μειοψηφία.»
«Αποφασίστηκε να διεξαχθεί η συνάντηση της Δερβιτσάνης και να καλεστούν όλοι οι γνωστοί εκπρόσωποι των υπολοίπων προσπαθειών, όπως και ξεχωριστές προσωπικότητες.
Πλατιά συζήτηση έγινε για τις προσωπικότητες που θα προσκαλούνταν.» (Σημειώνω δε ότι στη συνάντηση της Δερβιτσάνης εμφανίστηκαν και άτομα τα οποία εμείς απορρίψαμε λόγω του σκοτεινού παρελθόντος τους. Και ήταν αρκετοί, οι οποίοι στη συνέχεια αναρριχήθηκαν στην ηγεσία της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Μια άλλη πικρή πτυχή στο βίο της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και των ηγεσιών της)
Στη συνέχεια του πρακτικού αναφέρεται: «Συζητήθηκε και εγκρίθηκε το πρόγραμμα (επεξεργάστηκε ο Π. Μπάρκας) και το σχέδιο καταστατικού (επεξεργάστηκαν οι Δ. Ζούλας και Α. Ντούρος).
Εξουσιοδοτήθηκε να μιλήσει στη Δερβιτσάνη ο Παναγιώτης Μπάρκας, ο οποίος θα είχε υπόψη του να αναφέρει: Το σκοπό ίδρυσης της οργάνωσης, τονίζοντας ότι δε θα είναι αντιπολιτευόμενη οργάνωση αλλά οργάνωση για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της Ε. Ε. Μειονότητας και για την ανάπτυξη της εθνικής της ταυτότητας. Για το όνομα, το πρόγραμμα.
Η συζήτηση στη Δερβιτσάνη να γίνει στην ελληνική γλώσσα. Στο τέλος ο κάθε μετέχοντας να υπογράψει.
Αποφασίστηκε επίσης ότι η εξάδα να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την ολοκλήρωση του φακέλου ίδρυσης της οργάνωσης, (είχαν απομείνει ακόμα η αίτηση και το πιο δύσκολο…. οι υπογραφές, που θα στήριζαν το αίτημα και την ιδρυτική πράξη. Χρειάζονταν να υπογράψουν πάνω από 100 άτομα). Η εξάδα ανεξαρτήτως απόφασης στη Δερβιτσάνη, αναλάμβανε τις ενέργειες αυτές όπως και την παράδοση του φακέλου στο Υπουργείο Δικαιοσύνης προς έγκριση.»
10 Ιανουαρίου 1991
Ήταν Πέμπτη, μια μέρα συνεχούς εργασίας και συσκέψεων. Έπρεπε να δακτυλογραφηθούν το πρόγραμμα και το καταστατικό στα ελληνικά. Το είχε αναλάβει ο Δημήτρης Κίκης. Θα δακτυλογραφούνταν στα Αλβανικά επίσης το πρόγραμμα, το καταστατικό, η ιδρυτική πράξη και το αίτημα για τις υπογραφές.
(Θα ρωτήσει κανείς, δεν είχατε ανθρώπους να σας βοηθήσουν; Εύκολη απάντηση. Θυμάμαι πολλούς που είχαν τη δυνατότητα, αλλά μόλις μας έβλεπαν άλλαζαν δρόμο. Στη συνέχεια όμως ήρθαν στην ΟΜΟΝΟΙΑ και έλαβαν σημαντικά πόστα, δείχνοντάς μας εμάς με το δάχτυλο…! )
Σε μια από τις πρωινές συσκέψεις αποφασίσαμε ώστε η ιδρυτική συνάντηση να μη γίνει στη Δερβιτσιάνη, αλλά στο Αργυρόκαστρο. Η πρόταση ερχόταν ξανά από τον Γ. Μπούκα, ο οποίος επικαλέστηκε την ιστορική διάσταση. Οι Έλληνες, είπε, όλα τα σημαντικά γεγονότα τα έκαναν σε μια πόλη του νότου, κυρίως στο Αργυρόκαστρο. Ανάφερε την έκδοση της εφημερίδας ΟΜΟΝΟΙΑ, αλλά και την κυβέρνηση της Αυτονομίας. Το δεύτερο σημείο προκάλεσε αντιδραστική συζήτηση, αλλά δεν αναίρεσε την πρόταση Μπούκα. Η ιδέα ήταν σωστή για να ιδρυθεί η οργάνωση σε ένα αστικό κέντρο. Έτσι, αποφασίσαμε, να κάνουμε την ιδρυτική συνάντηση όλων των ομάδων στο Οβυρό, έξω από το Αργυρόκαστρο.
Πήγαμε εκεί με τον Μπούκα. Μέσο μετακίνησης είχαμε μια μηχανή παλαιού τύπου, μια ΜΖ -250 της δεκαετίας του 70, που είχα φέρει εγώ από την Ελλάδα. Αφού πήραμε το, ΟΚ, γυρίσαμε και αρχίσαμε να κάνουμε τις ειδοποιήσεις.
Στην απογευματινή συνάντηση της Εξάδας, ενημερώσαμε ο καθένας για την αυριανή συμμετοχή. Θα ερχότανε δύο άτομα από τα Τίρανα, μερικοί εκπρόσωποι, (όχι συγκεκριμένων ομάδων) από τους Αγίους Σαράντα, το Δέλβινο και το Βούρκο και εκπρόσωποι από την πάνω Δρόπολη, την Κάτω Δρόπολη τη Ρίζα και το Αργυρόκαστρο.
Ο Γ. Μπούκας, ο οποίος ήρθε αργότερα, μας ενημέρωσε ότι δε θα μπορούσαμε να κάνουμε τη συνάντηση στο Οβυρό. Είπε μάλιστα ότι ήταν επικίνδυνο. Κατά τον Μπούκα, οι μυστικές υπηρεσίες το γνώριζαν και με διάφορους τρόπους δε θα το επέτρεπαν. Αλλάξαμε ξανά απόφαση και λάβαμε μέτρα για να ειδοποιήσουμε εκ΄ νέου την αναβολή για τη Δερβιτσάνη. Εκεί θα ήμασταν πιο ασφαλείς. Μοιράσαμε τους ρόλους για την επαναφορά της Δερβιτσάνης ως τόπο συνάντησης. Ο Α. Ντούρος θα πήγαινε από το πρωί στη Μουζίνα όπου στάθμευαν τα λεωφορεία για να ενημέρωνε τους αντιπροσώπους από τους Αγίους Σαράντα-Δέλβνο. Ο Μ. Χατζής θα περίμενε αυτούς που θα ερχότανε από τα Τίρανα και όποιους άλλους, δε θα ενημερώνονταν έγκαιρα και θα ερχότανε Αργυρόκαστρο. Οι υπόλοιποι θα ασχολούνταν με τις προετοιμασίες, ομιλίες, συναντήσεις κλπ.
Ασφαλώς, ο καθένας σήμερα μπορεί να πει ο, τι θέλει στο θέμα του ρόλου των αλβανικών μυστικών υπηρεσιών. Περίεργο είναι ότι κι εμείς το συζητούσαμε αυτό στην εξάδα πολλές φορές. Κάποιοι από μας, έδειχναν ανοιχτά φόβο. Κάποιοι δεν μιλούσαν. Προσωπικά, με τη στήριξη του Α. Ντούρου και το Β. Ζούλα, επέμενα ότι δεν έχει γιατί να φοβούμαστε εφόσον λειτουργούμε βάση του νόμου. Δεν το κρύβω ότι μεταξύ των άλλων ήταν αυτός ο φόβος, από κοινού με την υπερεκτίμηση της αλβανικής αντίδρασης, που μας οδήγησε στον ελιγμό να μη κάνουμε κόμμα, αλλά πολιτική οργάνωση. Στην αρχή δεν πίστευα, αλλά όσο περούσαν οι μέρες εγκατέλειψα την αθωότητα και αγνότητά μου. Μέλη της εξάδας, με τους οποίους είχαμε τον ίδιο δρόμο προς τα σπίτια μας, δεν ερχότανε μαζί μας. Θα περούσαν πρώτα από το «τουρίσμι» για κάνα τσίπουρο (!!), μολονότι η ώρα ήταν προχωρημένη και λογικά το τουρίσμι έπρεπε να ήταν κλειστό.
Προς την κατεύθυνση αυτή υπάρχουν πάρα πολλές ιστορίες, αληθινές. Θα πρέπει όμως να ξέρουμε ότι οι ιστορίες αυτές χρησιμοποιήθηκαν πολλές φορές για κηλιδώσουν τους πάντες, ή για να απαλλάξουν τους εαυτούς τους από τις ενοχές τους.
Τα όργανα του κράτους και του κόμματος τότε ήταν λυσσασμένα στην άντληση πληροφοριών. Στο βιβλίο μου θα αναφέρω όσες περισσότερες ιστορίες και συγκεκριμένα ονόματα. Εδώ θα πω κάτι το οποίο έμαθα πολλά χρόνια αργότερα από δικό μας υψηλόβαθμο αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών του Χότζα. Καλοπροαίρετα πήγα σπίτι του να μάθω περισσότερες πληροφορίες για στέλεχος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ που έκοβε και έραβε, το οποίο γνωρίζαμε ότι ήταν καρφί.
Μου είπε: «Εσένα Μπάρκα σου έκανα ένα καλό, μη ζητάς δεύτερο.» Τα έχουμε απαγορευμένα αυτά που ζητάς να μάθεις. Για μένα αρκούσε αυτή η έμμεση επιβεβαίωση για τον ηγέτη της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Τώρα με ενδιέφερε το «καλό» του.
Μου είπε. «Ένοιωσα ντροπή όταν πληροφορήθηκα πώς οι Αλβανοί άκουγαν τι έλεγες και έκανες με τη γυναίκα σου στο σπίτι σου εκείνες τις μέρες που ιδρύατε την ΟΜΟΝΟΙΑ. Είχαν βάλει σύστημα παρακολούθησης εξ’ αποστάσεως και 24-ωρη μυστική παρακολούθηση του σπιτιού. Τους είπα ότι εφόσον ό, τι κάνουν δεν το κρατούν μυστικό και εφόσον υπάρχουν τόσες άλλες πηγές, δεν υπάρχει λόγος να κάνετε αυτό που κάνετε.» Μου είπε ακόμα ότι για να τους πείσει, τους είπε ακόμα πώς «κάποια στιγμή αυτό που κάνετε θα σας έρθει μπούμερανγκ». Και πρόσθεσε «η γυναίκα που μπαινόβγαινε και κοιμότανε στο σπίτι σου όντως σε θαύμαζε γι’ αυτό που έκανες». Στο σπίτι μου εκείνες τις μέρες έμενε μια φίλη μας, η οποία ζούσε ένα οικογενειακό δράμα και προσπαθούσαμε να της απαλύνουμε τον πόνο. Οι Αλβανοί άκουσαν απ΄ότι φαίνεται εκείνο που έλεγε στη γυναίκα μου «Τον ζηλεύω που κάνει κάτι για τον τόπο του….»!!!
(Δύο χρόνια μετά, όταν εμένα με έδιωξαν από το ραδιοφωνικό σταθμό ως αντικυβερνητικό και στην ΟΜΟΝΟΙΑ δεν είχα καμιά θέση, δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι δούλευα ταξιτζής Αργυρόκαστρο Ιωάννινα)
Και για να κλείσουμε.
Κανείς δεν μπορεί να διανοηθεί, τώρα τι σημαίνει αυτό το τελευταίο. Στην εξάδα κατέφθαναν διάφορες πληροφορίες για τον αντίκτυπο και τον προβληματισμό που προκαλούσε η ίδρυση της οργάνωσης, όπως, γιατί δεν κάνουν κόμμα, θα βγάλουμε ή όχι βουλευτές ή μήπως θα πρέπει να πάμε με ένα αλβανικό κόμμα, πώς θα μπορέσουμε να σπάσουμε εμείς το κόμμα εργασίας, που θα είναι το κέντρο, τι θα κάνει η Ελλάδα, πως θα αντιδράσουν τα Τίρανα κλπ. Σε όλα αυτά εμείς έπρεπε να δώσουμε απαντήσεις. Ήδη, είχαν αρχίσει οι προετοιμασίες για το αναλυτικό πρόγραμμα των 8 σημείων του βασικού προγράμματος και εκεί δίναμε αρκετές απαντήσεις. Γνωρίζαμε όμως ότι κάποια απ΄ αυτά τα διλήμματα θα έμπαιναν με δύναμη στη συζήτηση την επόμενη και γι΄αυτό χρειάζονταν προετοιμασία.
Παρασκευή 11 Ιανουαρίου 1991
Μη νομίσει κανείς ότι είχαμε κοιμηθεί εκείνο το βράδυ της Πέμπτης. Όσο περισσότερο πλησίαζε το πρωί, τόσο περισσότερο σκεφτόμασταν τις ευθύνες γι΄αυτό που κάναμε, χωρίς να ρωτήσουμε τις γνωστές παντοδύναμες δομές, του κόμματος και του κράτους. Χωρίς να μετάσχει, καμιά από τις μέχρι τότε ισχυρές προσωπικότητες της ε.ε. μειονότητας. (Τότε δεν νιώθαμε την παρακολούθησή τους και ούτε πώς κουνούσαν τα νήματά μας).
Προσωπικά, παρά την ξέφρενη αισιοδοξία με κούραζε η σκέψη για το επόμενο βήμα. Μου είχε σφηνώσει στο μυαλό μια χαμηλόφωνη συμβουλή η μάνα μου. Όταν έμαθε ότι «έκανα οργάνωση για τη Βόρειο Ήπειρο» με φώναξε στο πατρικό και μου είπε: «Κάτσε καλά, από τότε που ήμουν μικρή κοπέλα τα μόνα που ακούω είναι για την Κύπρο και τη Βόρειο Ήπειρο. Δεν τα έλυσε κανείς, εσείς θα τα λύσετε τώρα…» ;!!!
Το πρωί της Παρασκευής, μάσαμε από το Αργυρόκαστρο όσους βρήκαμε που δεν είχαν ενημερωθεί για τη αλλαγή μέρους συνάντησης. Ταξιδεύοντας με ένα λεωφορείο προς Δερβιτσάνη, είδαμε το Μενέλαο Χατζή στο πεζοδρόμιο δίπλα στη σύνταξη της εφημερίδας Λαϊκό Βήμα. Ζητήσαμε από τον οδηγό να σταματήσει για να τον πάρουμε. Δεν ανέβαινε και έτρεξα στην πόρτα. «Δεν έρχομαι, μου είπε, με πονάει το πόδι μου» Δεν τον πίστεψα και δεν επέμενα. Έχω ακόμα στα μάτια μου την εικόνα εκείνη και δεν μπορώ να αποφασίσω για τη δύναμη που είχε υπαγορεύσει μια τέτοια στάση.
Συγκεντρωθήκαμε στη Δερβιτσιάνη. Όχι πολλοί, όπως περιμέναμε. Κάποιους γνωρίζαμε, κάποιους όχι. Έλειπε από την εξάδα και ο Αναστάσης Ντούρος. Αργότερα μας είπε ότι έμεινε στη Μουζίνα, όπου τον είχαμε στείλει για να ενημερώσει ότι η συνάντηση θα γινότανε στη Δερβιτσιάνη.
Στη Δερβιτσάνη δεν είχαμε που να βρούμε στέγη. Τότε ένας δάσκαλος, το όνομα του οποίου είχε αφαιρέσει από τη λίστα της η εξάδα, είπε στο διευθυντή του σχολείου να μας στεγάσει. Νόμισα ότι θα φοβηθεί, αλλά εκείνος δείχτηκε πανέτοιμος. (Αργότερα έγινε και στέλεχος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Ανέλαβε και την πρώτη κάμερα της οργάνωσης για να αποθανατίσει τα γεγονότα. Δεν γνωρίζω όμως τι έγιναν οι κασέτες, διότι ποτέ δεν είδαμε τίποτε)
Μπήκαμε σε μια αίθουσα στο δεύτερο όροφο που κοιτούσε προς τη δημοσιά.
Στο πρωτόκολλο, που κρατούσε ο Δ. Κίκης αναφέρεται ότι στην αίθουσα ήταν 22 άτομα. Μετά από την ημερήσια διάταξη που λέει «Συζήτηση για την ίδρυση της πολιτικής οργάνωσης της ελληνικής μειονότητας», το πρωτόκολλο έχει κενό για να κατέγραφε αργότερα ο Κίκης τα ονόματα, αλλά δεν έγινε ποτέ. Όπως κανείς δεν υπόγραψε στο τέλος για να επιβεβαιώσει τη συμμετοχή του, όπως είχε αποφασίσει η εξάδα. Τονίζω το σημείο αυτό διότι γίνεται κατάχρηση με τα ονόματα που συμμετείχαν.
Από την άλλη πλευρά, εξήγησα ότι η ημερομηνία ίδρυσης της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, δεν σχετίζεται με την ιστορική πραγματικότητα, ή τις αποφάσεις της συνάντησης. Είπα ότι εκείνο που πετύχαμε εκείνη την ημέρα ήταν να βγει η ανακοίνωση ίδρυσης της ΟΜΟΝΟΙΑΣ επειδή την επόμενη θα ήταν στα Τίρανα ο Μητσοτάκης. Η ελληνική πλευρά δεν την έλαβε υπόψη. Την έλαβαν υπόψη τους οι αλβανικές αρχές, οι οποίες στους Αγίους Σαράντα, άσκησαν και βία σ΄αυτούς που τοιχοκόλλησαν την ανακοίνωση. Η πρεσβεία στα Τίρανα είχε συγκεντρώσει Έλληνες φοιτητές για να υποδεχτούν τον Μητσοτάκη. (Κάποιους απ΄αυτούς, που αργότερα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στα δρώμενα της ε.ε. μειονότητας, τους είχαν υποδείξει στην Πρεσβεία άτομα της υψηλής αλβανικής νομεκλατούρας)
Λοιπόν στη συνάντηση. Άνοιξε τη συζήτηση ο Δ. Ζούλας. Αναφέρθηκε στους λόγους γιατί αποφασίσαμε να ιδρύσουμε οργάνωση και όχι κόμμα. Είπε ότι υπάρχει έτοιμο πρόγραμμα και το καταστατικό. Ότι στόχος είναι η προάσπιση των δικαιωμάτων της ε.ε. μειονότητας, ότι μέλη της οργάνωσης θα είναι «κάθε Έλληνας ανεξάρτητα από το σε ποιο κόμμα ανήκει». Αναφέρθηκε στη νομιμοφροσύνη μας και τόνισε τέλος ότι «η αίτηση για την ίδρυση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ προς το Υπουργείο, πρέπει να υπογραφεί σήμερα»
Έδωσε το λόγο σε μένα. Στη συνέχεια των όσων είπε ο Ζούλας, πρόλαβα να πω μόνο ότι η οργάνωση θα επεκταθεί σε όλη την Αλβανία. Τη στιγμή που πήγα να αναφερθώ στο πρόγραμμα και το καταστατικό παρενέβη ο Ν. Μπαλκόνης.
«Πρώτο είπε, σήμερα πρέπει να αποφασίσουμε καταρχήν το τι θα κάνουμε σήμερα και αύριο. Δεύτερο πρέπει να μη βιαστούμε, να καταρτίσουμε μερικά προγράμματα και μετά να συντονιστούμε. Τώρα πρέπει να αγωνιστούμε για τις εκλογές για ανεξάρτητους βουλευτές. Να αγωνιστούμε για όλες τις εκλογικές ζώνες και να κερδίσουμε όπου μπορούμε….»
Στις παρεμβάσεις του Μπούκα και Ζούλα ότι ο σκοπός της συνάντησης είναι άλλος και ότι «θα πρέπει να λάβουμε σημαντικές αποφάσεις, και να βγάλουμε ανακοίνωση ότι ιδρύσαμε τη δική μας ανεξάρτητη οργάνωση» παρενέβη ο Βαγγέλης Ζαφειράτης ο οποίος είπε «Όταν λέμε ανακοίνωση εννοούμε όχι ότι ιδρύθηκε η οργάνωση, αλλά ότι συγκροτήθηκε η οργανωτική επιτροπή. Ως τώρα συμφωνούμε για τους ανεξάρτητους βουλευτές…»
Ο Κώστας Νάτσης είπε ότι «Εμείς βρισκόμαστε στα Τίρανα, βλέπουμε με ανησυχία τα πράγματα και ενημερωθήκαμε τι συμβαίνει στη Δρόπολη και στη μειονότητα. Γι΄αυτό κάναμε και τη δήλωση, για να αποκτήσουμε την εμπιστοσύνη του λαού» Και διάβασε την ανακοίνωση που είχαν έτοιμη και έλεγε ότι είχε επισημάνει ο Ζαφειράτης και ο Μπαλκόνης.
Μετά στη συζήτηση μπήκαν πολλοί και άρχισε να γίνεται χαμός. Αν δεν είχα από δίπλα μου τον Μπούκα και το Ζούλα που τηρούσαν την ψυχραιμία λόγω ηλικίας θα είχα φύγει. Δεν υπήρχε συνεννόηση, άσε επίπεδο. Άλλοι μιλούσαν για τους βουλευτές, άλλοι για το που θα ήταν η έδρα, άλλοι δεν ήθελαν να ακούσουν το πρόγραμμα και το καταστατικό, άλλοι φωτογράφιζαν τον πρόεδρο της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, άλλοι τους υποψήφιους βουλευτές.
Αναλύοντας αργότερα, πολύ αργότερα, τα γεγονότα εκείνης της ημέρας συμπέρανα ότι μαζί με τους αθώους και αγνούς πατριώτες, οι οποίοι ήταν πολλοί αλλά δεν μιλούσαν, εκείνοι που έκαναν το θόρυβο και δεν μπορούσαν να βρουν κοινή γνώμη άνηκαν σε διαφορετικά στρατόπεδα. Εκπροσωπούσαν ιδέες της Ελλάδας, εκτελούσαν εντολές του βαθύ κράτους και εφάρμοζαν οδηγίες του πολιτικού κατεστημένου.
Τελικά σε τι συμφωνήσαμε;!
Το πρωτόκολλο λέει σχετικά: «Εγκρίθηκε ομόφωνα το όνομα «ΟΜΟΝΟΙΑ» (δημοκρατική ένωση για την ελληνική μειονότητα)
Θυμάμαι ότι ενώ η συνάντηση είχε τελειώσει, πήρα την ανακοίνωση των Τιράνων και κάναμε στο κείμενο τις αλλαγές για να φαίνονταν ότι η ίδρυση της οργάνωσης ήταν τετελεσμένος γεγονός. (!!!)
Τη στιγμή αυτή στο τζάμι του παραθύρου έπεσε μια πέτρα. Τρέξαμε να δούμε. Ήταν ο Γιάννης Γιάννης. Πιο πέρα στο δρόμο προς το κέντρο του χωριού ήταν σταθμευμένο το τζιπ του γραμματέα της προπαγάνδας της Κομματικής Επιτροπής Αργυροκάστρου, στο οποίο επέβαιναν δύο Έλληνες δημοσιογράφοι, οι Μ.Ν και Ν. Α, ένας εκ΄των οποίων αργότερα έλαβε υψηλές θέσεις στην ΟΜΟΝΟΙΑ.
Σε δύο μέρες ο Μητσοτάκης ήρθε στη Δερβιτσιάνη. Ήμουν δίπλα του, όταν έκανε αστεία με τη θεία Βήτα (Τσούρη). Προσπάθησα να πω κάτι αλλά μάταια. Μετά βγήκε έξω στις σκάλες του πολιτιστικού μεγάρου και σε ένα αφάνταστο πλήθος άνοιξε τα μακρυά χέρια του (ο καημένος ο Αντίλ Τσαρτσάνι ήταν μια πιθαμή κάτω από την μασχάλη του Μητσοτάκη) και μας είπε «Αδέρφια, η Ελλάδα έχει ανοιχτή την αγκαλιά για σας…..!!!» Μας περίμενε στην Ελλάδα!
Λοιπόν φύγαμε με ένα μεγάλο κενό από τη Δερβιτσάνη. Η εξάδα συνήλθε εκείνη την ημέρα και αποφασίσαμε να συνεχίσομε το έργο μας. Χρειάστηκαν δέκα ημέρες να συγκεντρώσουμε τις υπογραφές. Στους 130 που υπογράφουν, απ΄ αυτούς που ήταν στη Δερβιτσανη υπέγραψαν μόνο η εξάδα και τρεις τέσσερις άλλοι.
Η εξάδα, δόξα το θεό πληροφορήθηκε έγκαιρα ότι οι κεφαλές των Τιράνων ετοίμαζαν δικό τους φάκελο για την ίδρυση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Τους εμποδίσαμε όσο γίνεται και καταφέραμε να μπάσουμε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης το δικό μας φάκελο. Εκείνοι έφτασαν 30 λεπτά αργότερα από την εξάδα του Αργυροκάστρου και όταν η αίτηση του Αργυροκάστρου είχε καταγραφεί στα μητρώα του υπουργείου
Η άλλη ΟΜΟΝΟΙΑ… των Τιράνων και πώς η δική μας ΟΜΟΝΟΙΑ άρχισε να χαλινώνεται από τις αλβανικές κρατικές δομές….
Ως εξάδα συνεχίζαμε να ετοιμάζουμε το φάκελο για το Υπουργείο, ήταν δύσκολη υπόθεση η συγκέντρωση των υπογραφών. Από το Αργυρόκαστρο και τους Αγίους Σαράντα δεν είχαμε πλέον καμιά αντίδραση και ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι Άγιοι Σαράντα δεν βοηθούσαν στη συγκέντρωση των υπογραφών.
Επίσης, συνεχίζονταν η γνωστή στάση δικών μας στελεχών που άλλαζαν δρόμο μόλις μας έβλεπαν.
Όπως ήταν ιδιαίτερο το ενδιαφέρον πολλών απλών Ελλήνων που έσπευδαν να μάθουν τι γινότανε και να προτείνουν κάτι ή να δείξουν ενδιαφέρον. (Υπάρχουν επί αυτού λεπτομέρειες που απεικονίζουν τον τότε τρόπο σκέψεις, τα αγνά αισθήματα, τις προβοκάτσιες, τα συμφέροντα… )
Στην ανάρτηση αυτή θέλω ακόμα να σημειώσω κάποια άλλα πράγματα τα οποία θεωρώ σημαντικά.
Το πρόγραμμα και το καταστατικό είχε γίνει γνωστό σε ένα μικρό περιβάλλον. (Όσο επέτρεπαν οι δυνατότητες ανατύπωσης) Το είχαν και οι δικοί μας εκπρόσωποι στα Τίρανα. Τι συνέβη όμως. Ενώ εμείς τρέχαμε να συγκεντρώσουμε υπογραφές, στις 16 Γενάρη έφθασε από τα Τίρανα στο Αργυρόκαστρο ο Φ. Μ και ζήτησε να τα πούμε. Βέβαια θεωρούσα τον κύριο αυτό μεγάλο και τρανό. Μου είπε ότι τον έστελναν από τα Τίρανα να με δει αποκλειστικά. Είχε μαζί του ένα πρόγραμμα και καταστατικό με το οποίο έπρεπε να συμφωνούσα εγώ και η εξάδα και να το προωθούσαμε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Πρώτη κουβέντα που του είπα εκδήλωνε τον εγωισμό μου. «Στη Δερβιτσάνη , - του είπα, - ψηφίσαμε ένα πρόγραμμα και καταστατικό». (Ανεξαρτήτως που εκεί δεν ψηφίστηκε κάτι συγκεκριμένο.) Στη συνέχεια αναδιπλώθηκα. Έπρεπε να δω το περιεχόμενά τους. «Καλά , - του είπα, - να το δούμε , να τα μελετήσουμε και να σας πούμε»
«Οι δικές σας αρχές είναι, -μου είπε, - απλώς κάναμε κάποιες αλλαγές»…
Πήρα τα χαρτιά. Εκείνο που διαπίστωσα είναι ότι επρόκειτο για αλλαγές ουσίας, οι οποίες ήθελαν την ΟΜΟΝΟΙΑ ουρά του κατεστημένου, «ιμάντα του κόμματος» όπως αποκαλούσε ο Αλία τότε τις μαζικές οργανώσεις. Διαφώνησαν όλοι και στην εξάδα. Είναι αλήθεια ότι, με τη βοήθεια και στελεχών πλέον της ΟΜΟΝΟΙΑΣ από τους Αγίους Σαράντα με καλύτερες επαφές στα Τίρανα, τους ζητήσαμε να σταματήσουν τις ενέργειες αυτές. Εκείνοι, με επικεφαλής το Νάσιο Παπαθανάση, συνέχιζαν να συγκεντρώνουν υπογραφές για την άλλη ΟΜΟΝΟΙΑ.
Το Αργυρόκαστρο ετοίμασε και έστειλε το φάκελο της ΟΜΟΝΟΙΑΣ στο Υπουργείο στις 23 Γενάρη 1991. Το πήγαν στα Τίρανα ο Γιώργος Μπούκας με το Θ. Μπεζιάνη, ο οποίος τις τελευταίες μέρες είχε ενεργοποιηθεί πάρα πολύ, παρά τις επιφυλάξεις της εξάδας. (Εκείνη την περίοδο οι Αλβανοί έδειχναν την αντίδραση κόβοντας τα δέντρα στις άκρες του δρόμου και άιντε να φθάσεις σε τέτοιες καταστάσεις στα Τίρανα) Στα Τίρανα ενώθηκαν μαζί τους και οι Δώρης Κυριάζης και Κώστας Νάτσιος. Στις 10 ή ώρα το πρωί στο Υπουργείο Δικαιοσύνης τους περίμενε με εγκαρδιότητα η υπεύθυνη του πρωτοκόλλου η οποία κατέγραψε την αίτηση στο πρωτόκολλο και παρέλαβε το φάκελο. (Οι εξέλιξη έδειξε ότι τους είχε μπερδέψει)
Και ενώ οι εκπρόσωποι Αργυροκάστρου κατέβηκαν στο χολ της εισόδου, έφθασαν οι Τιραναίοι με τον Παπαθανάση. Πίστευαν τόσο πολύ ότι θα εγγράφονταν ο φάκελός τους, που κατά τον Μπούκα, οι Αργυροκαστρίτες πάγωσαν και περίμεναν εκεί με απογοήτευση. Σε λίγο εκείνοι κατέβηκαν με τον φάκελο στα χέρια και απευθυνόμενοι στους Αργυροκαστρίτες είπαν: «Συμφωνήσαμε να μείνουν τα δικά σας χαρτιά, εφόσον έρχεστε από τη μειονότητα και εφόσον το πρόγραμμα είναι το ίδιο» …!!!
Τότε δεν γνωρίζαμε ποιος και που έχουν μαγειρευτεί τα χαρτιά των Τιράνων. Αργότερα μάθαμε από το στόμα του κυρίου Αλία ότι είχε έρθει σε επαφή με δικούς μας στα Τίρανα, όπως με το Νταλιάνη, από τους οποίους ζήτησε να κάνουν μια οργάνωση για την μειονότητα. Εννοείται, ήθελε τον δικό του ιμάντα στη ε.ε. μειονότητα. (Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί με την ίδρυση όλων των κομμάτων του αλβανικού πλουραλισμού το 1990-91). Οι δικές μας κεφαλές στα Τίρανα, είναι αλήθεια ότι δίστασαν και αυτό οφείλεται στη δράση της εξάδας, η οποία δεν άφηνε περιθώρια νέας μειοδοσίας. Τους αφαιρούσε κάθε πρωτοβουλία και οι κινήσεις της είχαν λάβει διάσταση μεταξύ των απλών Ελλήνων. Επίσης καταλάβαιναν ότι το μέλλον ήταν αβέβαιο γι΄ αυτούς και τα χέρια τους αρκετά λερωμένα για να συνεχίζουν να παίζουν ανοιχτά το παιχνίδι του Αλία στη μειονότητα.
(Το περίεργο είναι ότι 15 χρόνια μετά, το 2006, η Πρεσβεία της Ελλάδας στα Τίρανα βρήκε αποκούμπι στο Νταλιάνη ή Δαλιάνη, για να βοηθήσει την τότε ηγεσία της ΟΜΟΝΟΙΑΣ να βγει από τη βαθιά κρίση. Του έκδωσε ένα βιβλίο με τίτλο «Οι μέρες της μεγάλης ανατροπής» -στο οποίο δείχνει ότι δεν είχε απεγκλωβιστεί ακόμα από τα γρανάζια του Αλία- και ο Πρέσβης τον κουβαλούσε παντού στη μειονότητα, απαιτώντας από τους Έλληνες σεβασμό…!! )
Όμως ο Αλία ήξερε τι έκανε. Δέχτηκε τα έγγραφα Αργυροκάστρου, αλλά στη συνέχεια, προωθούσε από παντού στις δομές της ΟΜΟΝΟΙΑΣ ανθρώπους δικούς του και από το βαθύ κράτος.
Δύο περιστατικά.
Στις 7 Απριλίου, 1991, δηλαδή μια μέρα πριν αρχίσουν οι εργασίες της νέας βουλής, οι 5 βουλευτές της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και πολλά μειονοτικά στελέχη συγκεντρωθήκαμε για να αποφασίσουμε αν θα μετάσχουμε ως βουλευτές στις εργασίες της Βουλής. Το Δ. Κόμμα στην αντιπολίτευση είχε δηλώσει αποχή, λόγω των εξελίξεων στη Σκόδρα στις 2 Απριλίου. Η ΟΜΟΝΟΙΑ ήταν το τρίτο κόμμα στην Αλβανική βουλή, άρα, στην προκειμένη περίπτωση, από μας τους βουλευτές της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, εξαρτιόνταν η «επιβεβαίωση» της πλουραλιστικής Αλβανικής Βουλής.
Οδηγηθήκαμε σε μια πολυτελέστατη αίθουσα στο Μέγαρο Πολιτισμού. Με εντυπωσίασε και ρώτησα να μάθω, αλλά δεν πήρα απάντηση. Μου είπαν μόνο ότι «τι κάνουμε εμείς εδώ». Η συζήτηση άρχισε για να μη επιτρέψει καμιά γνώμη υπέρ της αποχής. Ακούσαμε στη συνέχεια μια ομιλία για να χαιρετίζαμε τις εργασίες της Βουλής. Θα τη ζήλευε και ο μακαρίτης ο Ενβέρ. Άρχισα να φωνάζω ξανά, αλλά ήμουν πλέον στοχοποιημένος. Ας είναι καλά η κυρία Α. Παπά, με την οποία, το 1981 συνεργαστήκαμε για να φτιάξουμε το σύλλογο των Ελλήνων διανοουμένων. Πήρε το λόγο και είπε. «Δεν μπορούμε να παρουσιαστούμε μ΄ αυτόν τον χαιρετισμό. Τόσα λουλούδια δεν λέγαμε ούτε χθες για τον κομμουνισμό. Θα μας γελάσουν όλοι και θα χάσουμε την εμπιστοσύνη των δικών μας». Τσάκισε κόκαλα. Αποφασίστηκε να πάμε στη Βουλή χωρίς χαιρετισμό.
Το δεύτερο επεισόδιο αφορά τις εργασίες της Βουλής στην πρώτη της ημέρα. Ο ομιλητής του Κόμματος Εργασίας, Υπουργός Υγείας, στην εναρκτήρια ομιλία των εργασιών, μίλησε από το βήμα της Βουλής και εξ΄ονόματος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Δεν άντεξα και σηκώθηκα, ενώ ένα χέρι συναδέλφου βουλευτή της ΟΜΟΝΟΙΑΣ με τραβούσε από το μανίκι να καθίσω. Ζήτησα το λόγο να μου πει, ποιος τον εξουσιοδότησε να μιλήσει εξ΄ονόματος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Ήταν πρωτοφανές αυτό που συνέβαινε στην Αλβανική Βουλή. Χαρακτηρίστηκε επίσημα ως η αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Αλβανική Βουλή. Αυτό όμως δεν έχει σημασία για το λόγο που αναφέρω το παράδειγμα. Σημασία έχει η απάντηση του Υπουργού από το Βήμα της Βουλής. «Να, μιλήσαμε με τους συντρόφους», είπε δείχνοντας με το κεφάλι από τα έδρανά μας….!
Έτσι, πιστεύω λοιπόν, ότι είχε αρχίσει για τα καλά ο έλεγχος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ από τις κρατικές δομές. Χρειάζονταν πραγματικοί πατριώτες επαναστάτες, αλλά οι ηγεσίες της ΟΜΟΝΟΙΑΣ επιλέγονταν να παίζουν το ρόλο του μυθολογικού Κρόνου….
Καθάριζαν όχι μόνο αυτούς που είχαν αντίθετη άποψη, αλλά κυρίως αυτούς που αγαπούσαν πραγματικά τον τόπο τους….! Δυστυχώς η Αθήνα, έπαιζε στις επιλογές των Αλβανών…
Παναγιώτης Μπάρκας
Ιανουάριος 2016
Βρέθηκα στην Πρεσβεία της Ελλάδας στα Τίρανα. Η ομάδα των 6 για την ίδρυση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, (μόλις πριν δύο μέρες ο Γιώργος Μπούκας, ένας εκ΄τους έξι, είχε βαπτίσει την οργάνωση που γεννιόταν με το όνομα αυτό) είχε αποφασίσει να ενημέρωνε την πρεσβεία μας στα Τίρανα, αλλά, δεν είχε αποφασίσει συγκεκριμένα, ούτε πότε, ούτε πώς και ούτε ποιος.
Εγώ βρέθηκα στα Τίρανα για οικογενειακούς λόγους και έκανα σχεδόν στα κουτουρού ένα τηλέφωνο.(Για ένα τηλεφώνημα έπρεπε να περίμενες στην ουρά στις καμπίνες του ΟΤΕ) Είπα απλώς το όνομά μου και ότι αν ήταν δυνατόν να επισκεπτόμουν την Πρεσβεία εκείνη την ημέρα.
Δεν είπα το σκοπό, σίγουρος ότι η απάντηση θα ήταν αρνητική. Προς την απερίγραπτη έκπληξή μου, από την άλλη άκρη του τηλεφώνου λες και με περίμεναν. Μου ζήτησαν να πάω αμέσως. Πήγα …
Έξω από την πρεσβεία της Ελλάδας ήταν συγκεντρωμένη μια λαοθάλασσα μπροστά σε μια τρύπα τοίχου. Ο καθένας με τα επιχειρήματά του έλπιζε σε μια βίζα. Η τρύπα, πιθανόν να ήταν ανοιχτή από τον Ιούλιο του 1990, όταν οι Αλβανοί εισέβαλαν στις δυτικές πρεσβείες .
Όλοι προσπαθούσαν να περάσουν την τρύπα εμποδίζοντας ο ένας τον άλλο. Άκουσα έναν άντρα ψηλό με μουστάκι και γυαλιά να φωνάζει το όνομά μου, αλλά κανείς δεν άνοιγε δρόμο. Ούτε η προσπάθεια δυο ανδρών της πρεσβείας ήταν εύκολη. Πέρασα σχεδόν πάνω από τα κεφάλια του πλήθους.
Όταν μπήκαν στο γραφείο πρόσεξα ότι τίποτε, ούτε μαλλιά, ούτε μπουφάν ούτε παπούτσια, ούτε ακόμα και τα πανταλόνια ήταν ισάξια της αποστολής μου. Αν και φορούσα τότε ελληνικά ρούχα και παπούτσια, είχαν όλα στραπατσαριστεί από το πέρασμα στο πλήθος.
Τέλος, ο συνομιλητής μου, ήταν ο Νίκος Κανέλλος. Κρυφά προσπαθούσε να με διαβάσει και να βρει τρόπο να με καταβάλλει. Κι εγώ έκανα το ίδιο. Ήθελα να διαβάσω τις προθέσεις του. Μου είπε άμεσα ότι γνώριζαν την προσπάθειά μας και ότι η Αθήνα είχε άλλη άποψη. Να ενταχθούμε στο Δημοκρατικό Κόμμα και ότι έπρεπε να επικοινωνούσα με τον Νίκο Μπαλκόνι….
Κούνησα το κεφάλι αρνητικά. Είπα ότι αυτό θα ήταν λάθος κίνηση. Απέφυγα όμως την επιμονή του Κανέλου, λέγοντας ότι θα το συζητούσα με τους υπόλοιπους της ομάδας και ότι δεν είχα εξουσιοδότηση. Την ίδια μέρα επέστρεψα στο Αργυρόκαστρο πάνω σε μια καρότσα IFAS ενός Δερβιτσιώτη και ενημέρωσα την εξάδα. Ήταν όλοι ομόφωνα, κατά….
Τρεις μέρες αργότερα, στις 11 Γενάρη, στην συνάντηση όλων των ομάδων δράσης στη Δερβιτσάνη , μέρα η οποία για άλλους λόγους καθιερώθηκε ως ιδρυτική, (την ημέρα αυτή θα ήταν στα Τίρανα ο Έλληνας πρωθυπουργός, κ Μητσοτάκης και εμείς θέλαμε να δίναμε το δικό μας μήνυμα στην Ελλάδα. – Δυστυχώς όμως, η Πρεσβεία μας, κινήθηκε στα δικά της σχέδια.), ακούσαμε τη θέση αυτή της Πρεσβείας από τον κύριο Μπαλκόνι.
Στις μέρες που μεσολάβησαν μέχρι και τις εκλογές η Ελλάδα βρήκε και άλλους υποστηρικτές της ιδέας της, μεταξύ αυτών και τον δεύτερο πρόεδρο της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, κύριο Κυριαζάτη. Μια από τις ίδιες μέρες στη Δερβιτσάνη εμφανίστηκε ο Γκραμόζ Πάσκο, υψηλόβαθμο στέλεχος τότε του Δ. Κόμματος Αλβανίας, ο οποίος, εξ΄ονόματος της ελληνικής κυβέρνησης, έκανε έκκληση στους Έλληνες να ενωθούν με το Δημοκρατικό Κόμμα. Είχε συγκεντρωθεί πολύς κόσμος…..
Η Αθήνα δεν στήριξε τον εκλογικό αγώνα της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. ΟΙ Έλληνες βορειοηπειρώτες, στις εκλογές της 31 Μαρτίου 1991, για πρώτη φορά στην ιστορία του Ελληνισμού ως εθνική μειονότητα, έστειλαν στην Αλβανική Βουλή 5 δικούς τους βουλευτές μεταξύ των 250 και ήταν το τρίτο και ρυθμιστικό κόμμα στην αλβανική πολιτική σκηνή.
Η Ελλάδα αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τους βουλευτές των Ελλήνων στις 25 Απριλίου και αφού οι πέντε είχαν δείξει εμπράκτως ότι ήταν η σθεναρή φωνή των Ελλήνων και του Ελληνισμού.
Το πρακτικό της σύσκεψης της εξάδας Αργυροκάστρου της 9-της Ιανουαρίου 1991
«Πραχτικό,
Σήμερα ημερ. 09/01/1991, στο Αργυρόκαστρο, πρακτικό σε σχέση με τη σύσκεψη της ομάδας πρωτοβουλίας των έξι για την ίδρυση της οργάνωσης «ΟΜΟΝΟΙΑ» ΔΕΕΜ.
Μετέχουν οι Αναστάσης Ντούρος, Δημήτρης Ζούλας, Μενέλαος Χατζής, Παναγιώτης Μπάρκας, Γιώργος Μπούκας. Απουσιάζει δικαιολογημένα ο Δημήτρης Κίκης. Παρευρίσκεται και ο Βασιλάκης Ζούλας.»
Να εξηγήσουμε σύντομα για την εξάδα και πώς έγινα προσωπικά μέλος της.
Από την επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στα Τίρανα τον Μάιο του 1990 και ειδικά μετά τις εμπιστευτικές διαπιστώσεις του επιβλέποντα της ελληνικής εκπομπής στο ΡΣ Αργυροκάστρου, όπου εργαζόμουν, Κώστα Ζάβαλη, ( ο οποίος διάβαζε ανάμεσα στις γραμμές των κεντρικών υλικών της κομμουνιστικής προπαγάνδας ότι το καθεστώς κατάρρεε), μου γεννήθηκε η ιδέα να καταπιαστώ με την ίδρυση οργάνωσης για την ε.ε. μ.
Η ιδέα αυτή είχε ξεκινήσει την εφαρμογή της ως πολιτιστικός σύλλογος Ελλήνων διανοουμένων, από το 1981, όταν ήμουν φοιτητής, αλλά δεν προχώρησε. (Δεν είναι εδώ το μέρος συζήτησης του γιατί)
Λίγο πριν πάω «τουρίστας» στην Ελλάδα, το Σεπτέμβριο του 1990, είχα προετοιμάσει ένα πολιτικό πρόγραμμα με 6-7 σημεία για την ίδρυση μιας οργάνωσης για την εθνική ελληνική μειονότητα, το οποίο πήρα μαζί μου να το συμβουλευτώ με τα ξαδέρφια της μάνας μου που θα με φιλοξενούσαν στην Ελλάδα. Το έδειξα. Ένας εξ΄αυτών, νομικός, κατατρόμαξε και μου είπε «θα σε σαπίσουν στις φυλακές». Ο δε δάσκαλος δεν πίστεψε και το θεώρησε προβοκάτσια. Το ίδιο θεώρησαν και κάποιοι άλλοι σε γραφεία συλλόγου στα Ιωάννινα …
Όταν επέστρεψα από Ελλάδα, τέλη Σεπτεμβρίου, επιδίωξα να βρω συνεργάτες, όλοι συμφωνούσαν αλλά κανένας δεν τολμούσε να προχωρούσε σε συνεργασία…. Δεν υπήρχε δεύτερος. Δεν παραιτήθηκα μέχρι τα τέλη του Δεκέμβρη, όταν άλλες εξελίξεις, κυρίως η φυγή, η δολοφονία των τεσσάρων παιδιών στο Αλύκο, τα επεισόδια στη Βόδριστα και λοιπά γεγονότα, όπως και η ίδρυση του Δ. Κόμματος, είχαν πρωτεύσει.
Στα τέλη του Δεκέμβρη, 1990, πρέπει να ήταν 26-27, λίγα μέτρα έξω από το ΡΣ. Αργυροκάστρου με πλησίασε ένας άνδρας. Φορούσε καπέλο «μπορσαλίνο» που τα λέγαμε, γραβάτα και μια γκρι καπαρντίνα. Πρέπει να ήταν στα 60 και εγώ μόλις 30. Μου παρουσιάστηκε και μου είπε με ζορισμένα ελληνικά, ότι γνώριζε πώς προσπαθούσα να φτιάξω μια οργάνωση, ότι είχα γι΄ αυτό ένα πρόγραμμα και οργανωτικές κατευθύνσεις, όπως μου είπε. (Ο πολιτικός πλουραλισμός είχε επιτραπεί επίσημα) Του απάντησα «Ναι».» Έρχεσαι, μου είπε, στην ομάδα μας. Κάνουμε και εμείς το ίδιο.» «Ποιοι είστε;» - εγώ. «Μας ξέρεις,» εκείνος και ανέφερε τα παραπάνω ονόματα. Με βοήθησε στο «Ναι» ο ενθουσιασμός της νιότης, το γεγονός ότι όντως εκτός από τον συνομιλητή μου που ήταν ο Β, Ζούλας και τον αδερφό του το Δημήτρη, τους άλλους τους γνώριζα και είχαμε καλή κουβέντα. Περισσότερο όμως με βοήθησε το γεγονός ότι καθετί που είχε σχέση με τον ελληνισμό παραμέριζε από μπρος μου κάθε καχυποψία και δισταγμό.
Η πρώτη επίσημη συγκέντρωση των έξι είχε πραγματοποιηθεί στις 5 Γενάρη 1991. Συζητήσαμε πάνω στα χειρόγραφά μου, που με λίγες αλλαγές αποτέλεσαν την εισαγωγή και το πολιτικό πρόγραμμα της οργάνωσης. Το καταστατικό σεβάστηκε τις οργανωτικές αρχές μου, αλλά έγινε με βάση το καταστατικό του νεότευκτου Δημοκρατικού Κόμματος. Τότε δεν είχαμε άλλο πρότυπο. Είχαμε όμως τη διάνοια να συλλάβουμε την ιδέα ότι η οργάνωσή μας απευθυνόταν ανεξαρτήτως σε όλους τους Έλληνες, με κριτήριο το εθνικό φρόνιμα και καταγωγή και όχι με το πολιτικό ή το ιδεολογικό. Είδαμε την οργάνωση ως «έναν ναό, που συγκεντρώνει όλους τους πιστούς αλλά στο ιερό θα πήγαιναν οι καλύτεροι, οι πιο άξιοι» (Επιθυμίες βλέπεις!!!)
Το πρώτο όνομα της οργάνωσης ήταν «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΟΔΟΥ». Ο Γ. Μπούκας πρότεινε το ευπρόσδεκτο ΟΜΟΝΟΙΑ. Να μη πούμε τώρα πόσο συγκινητικά ακούστηκε η λέξη αυτή. Ο Μπούκας όμως την πρότεινε επειδή είχε δει στα αρχεία των προγόνων του μια εφημερίδα στα ελληνικά και αλβανικά με το όνομα ΟΜΟΝΟΙΑ που έβγαινε στο Αργυρόκαστρο το 1918-20. (Που ξέραμε εμείς τέτοια τότε. Γνωρίζαμε το νόημα της λέξης και την πλατεία στην Αθήνα)
Να πάμε ξανά στο πραχτικό της σύσκεψης της 9-της Γενάρη και να αναφερθούμε στο τι συζητήθηκε.
«Συζητήθηκε ευρέως η ανάγκη διεύρυνσης της συνεργασίας με άλλες προσπάθειες ίδρυσης παρόμοιων οργανώσεων. Τη συζήτηση άνοιξε ο Γ. Μπούκας, ο οποίος έφερε ως νέες ειδήσεις τις παρόμοιες προσπάθειες στα Τίρανα, στην Αυλώνα, στους Αγίους Σαράντα, στην Πάνω Δρόπολη. Η αποκατάσταση της συνεργασίας θεωρήθηκε απαραίτητη για την εξασφάλιση της εθνικής ενότητας έναντι της αλβανικής κοινής γνώμης.
Συζητήθηκε επίσης το πνεύμα κατωτερότητας που έδειχναν οι κεφαλές της μειονότητας στα Τίρανα, οι οποίες έλεγαν ότι δεν πρέπει να βιαστούμε.»
(Η διαπίστωση έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι πίσω από τη θέση αυτή έστεκε προσωπικά ο Ρ. Αλία, ο οποίος αργότερα μας αποκάλυψε ο ίδιος ότι είχε ζητήσει από συγκεκριμένα άτομα στη μειονότητα να ιδρύσουν μια οργάνωση υπό τον έλεγχο του. Όπως είχε κάνει και με την ίδρυση αλβανικών κομμάτων. Μας είχε πει ακόμα ότι αυτό γινότανε επειδή, όπως είχε πει σε αλβανούς πολιτικούς, ο φάκελος μειονότητα θα τους είναι ένας ανοιχτός τάφος μπροστά τους, αν αυτοί δεν καταφέρουν να τον κλείσουν .!! Σημειώνω δε ένα συμπέρασμα ιστορίας που καταγράφω στο νέο μου βιβλίο ότι ο πολιτικός ρόλος των ηγεσιών της ΟΜΟΝΟΙΑΣ εξαντλήθηκε στην επιδίωξη αυτή των Τιράνων και εκείνες έπαιξαν σπουδαία στο ρόλο αυτό, πολύ καλύτερα από κάθε Αλβανό. Οι τάσεις, όπως και οι προσπάθειες ελέγχου της ΟΜΟΝΟΙΑΣ από Αθήνα, φάνηκαν από την ιδρυτική πράξη της Δερβιτσάνης)
«Στο πνεύμα αυτό, από δύο μέλη (ας μου επιτραπεί να μη αναφέρω τα ονόματά τους) ζητήθηκε η αναβολή της συνάντησης της Παρασκευής (11 Γενάρη) στη Δερβιτσάνη, αλλά που έτυχαν σε μειοψηφία.»
«Αποφασίστηκε να διεξαχθεί η συνάντηση της Δερβιτσάνης και να καλεστούν όλοι οι γνωστοί εκπρόσωποι των υπολοίπων προσπαθειών, όπως και ξεχωριστές προσωπικότητες.
Πλατιά συζήτηση έγινε για τις προσωπικότητες που θα προσκαλούνταν.» (Σημειώνω δε ότι στη συνάντηση της Δερβιτσάνης εμφανίστηκαν και άτομα τα οποία εμείς απορρίψαμε λόγω του σκοτεινού παρελθόντος τους. Και ήταν αρκετοί, οι οποίοι στη συνέχεια αναρριχήθηκαν στην ηγεσία της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Μια άλλη πικρή πτυχή στο βίο της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και των ηγεσιών της)
Στη συνέχεια του πρακτικού αναφέρεται: «Συζητήθηκε και εγκρίθηκε το πρόγραμμα (επεξεργάστηκε ο Π. Μπάρκας) και το σχέδιο καταστατικού (επεξεργάστηκαν οι Δ. Ζούλας και Α. Ντούρος).
Εξουσιοδοτήθηκε να μιλήσει στη Δερβιτσάνη ο Παναγιώτης Μπάρκας, ο οποίος θα είχε υπόψη του να αναφέρει: Το σκοπό ίδρυσης της οργάνωσης, τονίζοντας ότι δε θα είναι αντιπολιτευόμενη οργάνωση αλλά οργάνωση για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της Ε. Ε. Μειονότητας και για την ανάπτυξη της εθνικής της ταυτότητας. Για το όνομα, το πρόγραμμα.
Η συζήτηση στη Δερβιτσάνη να γίνει στην ελληνική γλώσσα. Στο τέλος ο κάθε μετέχοντας να υπογράψει.
Αποφασίστηκε επίσης ότι η εξάδα να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την ολοκλήρωση του φακέλου ίδρυσης της οργάνωσης, (είχαν απομείνει ακόμα η αίτηση και το πιο δύσκολο…. οι υπογραφές, που θα στήριζαν το αίτημα και την ιδρυτική πράξη. Χρειάζονταν να υπογράψουν πάνω από 100 άτομα). Η εξάδα ανεξαρτήτως απόφασης στη Δερβιτσάνη, αναλάμβανε τις ενέργειες αυτές όπως και την παράδοση του φακέλου στο Υπουργείο Δικαιοσύνης προς έγκριση.»
10 Ιανουαρίου 1991
Ήταν Πέμπτη, μια μέρα συνεχούς εργασίας και συσκέψεων. Έπρεπε να δακτυλογραφηθούν το πρόγραμμα και το καταστατικό στα ελληνικά. Το είχε αναλάβει ο Δημήτρης Κίκης. Θα δακτυλογραφούνταν στα Αλβανικά επίσης το πρόγραμμα, το καταστατικό, η ιδρυτική πράξη και το αίτημα για τις υπογραφές.
(Θα ρωτήσει κανείς, δεν είχατε ανθρώπους να σας βοηθήσουν; Εύκολη απάντηση. Θυμάμαι πολλούς που είχαν τη δυνατότητα, αλλά μόλις μας έβλεπαν άλλαζαν δρόμο. Στη συνέχεια όμως ήρθαν στην ΟΜΟΝΟΙΑ και έλαβαν σημαντικά πόστα, δείχνοντάς μας εμάς με το δάχτυλο…! )
Σε μια από τις πρωινές συσκέψεις αποφασίσαμε ώστε η ιδρυτική συνάντηση να μη γίνει στη Δερβιτσιάνη, αλλά στο Αργυρόκαστρο. Η πρόταση ερχόταν ξανά από τον Γ. Μπούκα, ο οποίος επικαλέστηκε την ιστορική διάσταση. Οι Έλληνες, είπε, όλα τα σημαντικά γεγονότα τα έκαναν σε μια πόλη του νότου, κυρίως στο Αργυρόκαστρο. Ανάφερε την έκδοση της εφημερίδας ΟΜΟΝΟΙΑ, αλλά και την κυβέρνηση της Αυτονομίας. Το δεύτερο σημείο προκάλεσε αντιδραστική συζήτηση, αλλά δεν αναίρεσε την πρόταση Μπούκα. Η ιδέα ήταν σωστή για να ιδρυθεί η οργάνωση σε ένα αστικό κέντρο. Έτσι, αποφασίσαμε, να κάνουμε την ιδρυτική συνάντηση όλων των ομάδων στο Οβυρό, έξω από το Αργυρόκαστρο.
Πήγαμε εκεί με τον Μπούκα. Μέσο μετακίνησης είχαμε μια μηχανή παλαιού τύπου, μια ΜΖ -250 της δεκαετίας του 70, που είχα φέρει εγώ από την Ελλάδα. Αφού πήραμε το, ΟΚ, γυρίσαμε και αρχίσαμε να κάνουμε τις ειδοποιήσεις.
Στην απογευματινή συνάντηση της Εξάδας, ενημερώσαμε ο καθένας για την αυριανή συμμετοχή. Θα ερχότανε δύο άτομα από τα Τίρανα, μερικοί εκπρόσωποι, (όχι συγκεκριμένων ομάδων) από τους Αγίους Σαράντα, το Δέλβινο και το Βούρκο και εκπρόσωποι από την πάνω Δρόπολη, την Κάτω Δρόπολη τη Ρίζα και το Αργυρόκαστρο.
Ο Γ. Μπούκας, ο οποίος ήρθε αργότερα, μας ενημέρωσε ότι δε θα μπορούσαμε να κάνουμε τη συνάντηση στο Οβυρό. Είπε μάλιστα ότι ήταν επικίνδυνο. Κατά τον Μπούκα, οι μυστικές υπηρεσίες το γνώριζαν και με διάφορους τρόπους δε θα το επέτρεπαν. Αλλάξαμε ξανά απόφαση και λάβαμε μέτρα για να ειδοποιήσουμε εκ΄ νέου την αναβολή για τη Δερβιτσάνη. Εκεί θα ήμασταν πιο ασφαλείς. Μοιράσαμε τους ρόλους για την επαναφορά της Δερβιτσάνης ως τόπο συνάντησης. Ο Α. Ντούρος θα πήγαινε από το πρωί στη Μουζίνα όπου στάθμευαν τα λεωφορεία για να ενημέρωνε τους αντιπροσώπους από τους Αγίους Σαράντα-Δέλβνο. Ο Μ. Χατζής θα περίμενε αυτούς που θα ερχότανε από τα Τίρανα και όποιους άλλους, δε θα ενημερώνονταν έγκαιρα και θα ερχότανε Αργυρόκαστρο. Οι υπόλοιποι θα ασχολούνταν με τις προετοιμασίες, ομιλίες, συναντήσεις κλπ.
Ασφαλώς, ο καθένας σήμερα μπορεί να πει ο, τι θέλει στο θέμα του ρόλου των αλβανικών μυστικών υπηρεσιών. Περίεργο είναι ότι κι εμείς το συζητούσαμε αυτό στην εξάδα πολλές φορές. Κάποιοι από μας, έδειχναν ανοιχτά φόβο. Κάποιοι δεν μιλούσαν. Προσωπικά, με τη στήριξη του Α. Ντούρου και το Β. Ζούλα, επέμενα ότι δεν έχει γιατί να φοβούμαστε εφόσον λειτουργούμε βάση του νόμου. Δεν το κρύβω ότι μεταξύ των άλλων ήταν αυτός ο φόβος, από κοινού με την υπερεκτίμηση της αλβανικής αντίδρασης, που μας οδήγησε στον ελιγμό να μη κάνουμε κόμμα, αλλά πολιτική οργάνωση. Στην αρχή δεν πίστευα, αλλά όσο περούσαν οι μέρες εγκατέλειψα την αθωότητα και αγνότητά μου. Μέλη της εξάδας, με τους οποίους είχαμε τον ίδιο δρόμο προς τα σπίτια μας, δεν ερχότανε μαζί μας. Θα περούσαν πρώτα από το «τουρίσμι» για κάνα τσίπουρο (!!), μολονότι η ώρα ήταν προχωρημένη και λογικά το τουρίσμι έπρεπε να ήταν κλειστό.
Προς την κατεύθυνση αυτή υπάρχουν πάρα πολλές ιστορίες, αληθινές. Θα πρέπει όμως να ξέρουμε ότι οι ιστορίες αυτές χρησιμοποιήθηκαν πολλές φορές για κηλιδώσουν τους πάντες, ή για να απαλλάξουν τους εαυτούς τους από τις ενοχές τους.
Τα όργανα του κράτους και του κόμματος τότε ήταν λυσσασμένα στην άντληση πληροφοριών. Στο βιβλίο μου θα αναφέρω όσες περισσότερες ιστορίες και συγκεκριμένα ονόματα. Εδώ θα πω κάτι το οποίο έμαθα πολλά χρόνια αργότερα από δικό μας υψηλόβαθμο αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών του Χότζα. Καλοπροαίρετα πήγα σπίτι του να μάθω περισσότερες πληροφορίες για στέλεχος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ που έκοβε και έραβε, το οποίο γνωρίζαμε ότι ήταν καρφί.
Μου είπε: «Εσένα Μπάρκα σου έκανα ένα καλό, μη ζητάς δεύτερο.» Τα έχουμε απαγορευμένα αυτά που ζητάς να μάθεις. Για μένα αρκούσε αυτή η έμμεση επιβεβαίωση για τον ηγέτη της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Τώρα με ενδιέφερε το «καλό» του.
Μου είπε. «Ένοιωσα ντροπή όταν πληροφορήθηκα πώς οι Αλβανοί άκουγαν τι έλεγες και έκανες με τη γυναίκα σου στο σπίτι σου εκείνες τις μέρες που ιδρύατε την ΟΜΟΝΟΙΑ. Είχαν βάλει σύστημα παρακολούθησης εξ’ αποστάσεως και 24-ωρη μυστική παρακολούθηση του σπιτιού. Τους είπα ότι εφόσον ό, τι κάνουν δεν το κρατούν μυστικό και εφόσον υπάρχουν τόσες άλλες πηγές, δεν υπάρχει λόγος να κάνετε αυτό που κάνετε.» Μου είπε ακόμα ότι για να τους πείσει, τους είπε ακόμα πώς «κάποια στιγμή αυτό που κάνετε θα σας έρθει μπούμερανγκ». Και πρόσθεσε «η γυναίκα που μπαινόβγαινε και κοιμότανε στο σπίτι σου όντως σε θαύμαζε γι’ αυτό που έκανες». Στο σπίτι μου εκείνες τις μέρες έμενε μια φίλη μας, η οποία ζούσε ένα οικογενειακό δράμα και προσπαθούσαμε να της απαλύνουμε τον πόνο. Οι Αλβανοί άκουσαν απ΄ότι φαίνεται εκείνο που έλεγε στη γυναίκα μου «Τον ζηλεύω που κάνει κάτι για τον τόπο του….»!!!
(Δύο χρόνια μετά, όταν εμένα με έδιωξαν από το ραδιοφωνικό σταθμό ως αντικυβερνητικό και στην ΟΜΟΝΟΙΑ δεν είχα καμιά θέση, δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι δούλευα ταξιτζής Αργυρόκαστρο Ιωάννινα)
Και για να κλείσουμε.
Κανείς δεν μπορεί να διανοηθεί, τώρα τι σημαίνει αυτό το τελευταίο. Στην εξάδα κατέφθαναν διάφορες πληροφορίες για τον αντίκτυπο και τον προβληματισμό που προκαλούσε η ίδρυση της οργάνωσης, όπως, γιατί δεν κάνουν κόμμα, θα βγάλουμε ή όχι βουλευτές ή μήπως θα πρέπει να πάμε με ένα αλβανικό κόμμα, πώς θα μπορέσουμε να σπάσουμε εμείς το κόμμα εργασίας, που θα είναι το κέντρο, τι θα κάνει η Ελλάδα, πως θα αντιδράσουν τα Τίρανα κλπ. Σε όλα αυτά εμείς έπρεπε να δώσουμε απαντήσεις. Ήδη, είχαν αρχίσει οι προετοιμασίες για το αναλυτικό πρόγραμμα των 8 σημείων του βασικού προγράμματος και εκεί δίναμε αρκετές απαντήσεις. Γνωρίζαμε όμως ότι κάποια απ΄ αυτά τα διλήμματα θα έμπαιναν με δύναμη στη συζήτηση την επόμενη και γι΄αυτό χρειάζονταν προετοιμασία.
Παρασκευή 11 Ιανουαρίου 1991
Μη νομίσει κανείς ότι είχαμε κοιμηθεί εκείνο το βράδυ της Πέμπτης. Όσο περισσότερο πλησίαζε το πρωί, τόσο περισσότερο σκεφτόμασταν τις ευθύνες γι΄αυτό που κάναμε, χωρίς να ρωτήσουμε τις γνωστές παντοδύναμες δομές, του κόμματος και του κράτους. Χωρίς να μετάσχει, καμιά από τις μέχρι τότε ισχυρές προσωπικότητες της ε.ε. μειονότητας. (Τότε δεν νιώθαμε την παρακολούθησή τους και ούτε πώς κουνούσαν τα νήματά μας).
Προσωπικά, παρά την ξέφρενη αισιοδοξία με κούραζε η σκέψη για το επόμενο βήμα. Μου είχε σφηνώσει στο μυαλό μια χαμηλόφωνη συμβουλή η μάνα μου. Όταν έμαθε ότι «έκανα οργάνωση για τη Βόρειο Ήπειρο» με φώναξε στο πατρικό και μου είπε: «Κάτσε καλά, από τότε που ήμουν μικρή κοπέλα τα μόνα που ακούω είναι για την Κύπρο και τη Βόρειο Ήπειρο. Δεν τα έλυσε κανείς, εσείς θα τα λύσετε τώρα…» ;!!!
Το πρωί της Παρασκευής, μάσαμε από το Αργυρόκαστρο όσους βρήκαμε που δεν είχαν ενημερωθεί για τη αλλαγή μέρους συνάντησης. Ταξιδεύοντας με ένα λεωφορείο προς Δερβιτσάνη, είδαμε το Μενέλαο Χατζή στο πεζοδρόμιο δίπλα στη σύνταξη της εφημερίδας Λαϊκό Βήμα. Ζητήσαμε από τον οδηγό να σταματήσει για να τον πάρουμε. Δεν ανέβαινε και έτρεξα στην πόρτα. «Δεν έρχομαι, μου είπε, με πονάει το πόδι μου» Δεν τον πίστεψα και δεν επέμενα. Έχω ακόμα στα μάτια μου την εικόνα εκείνη και δεν μπορώ να αποφασίσω για τη δύναμη που είχε υπαγορεύσει μια τέτοια στάση.
Συγκεντρωθήκαμε στη Δερβιτσιάνη. Όχι πολλοί, όπως περιμέναμε. Κάποιους γνωρίζαμε, κάποιους όχι. Έλειπε από την εξάδα και ο Αναστάσης Ντούρος. Αργότερα μας είπε ότι έμεινε στη Μουζίνα, όπου τον είχαμε στείλει για να ενημερώσει ότι η συνάντηση θα γινότανε στη Δερβιτσιάνη.
Στη Δερβιτσάνη δεν είχαμε που να βρούμε στέγη. Τότε ένας δάσκαλος, το όνομα του οποίου είχε αφαιρέσει από τη λίστα της η εξάδα, είπε στο διευθυντή του σχολείου να μας στεγάσει. Νόμισα ότι θα φοβηθεί, αλλά εκείνος δείχτηκε πανέτοιμος. (Αργότερα έγινε και στέλεχος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Ανέλαβε και την πρώτη κάμερα της οργάνωσης για να αποθανατίσει τα γεγονότα. Δεν γνωρίζω όμως τι έγιναν οι κασέτες, διότι ποτέ δεν είδαμε τίποτε)
Μπήκαμε σε μια αίθουσα στο δεύτερο όροφο που κοιτούσε προς τη δημοσιά.
Στο πρωτόκολλο, που κρατούσε ο Δ. Κίκης αναφέρεται ότι στην αίθουσα ήταν 22 άτομα. Μετά από την ημερήσια διάταξη που λέει «Συζήτηση για την ίδρυση της πολιτικής οργάνωσης της ελληνικής μειονότητας», το πρωτόκολλο έχει κενό για να κατέγραφε αργότερα ο Κίκης τα ονόματα, αλλά δεν έγινε ποτέ. Όπως κανείς δεν υπόγραψε στο τέλος για να επιβεβαιώσει τη συμμετοχή του, όπως είχε αποφασίσει η εξάδα. Τονίζω το σημείο αυτό διότι γίνεται κατάχρηση με τα ονόματα που συμμετείχαν.
Από την άλλη πλευρά, εξήγησα ότι η ημερομηνία ίδρυσης της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, δεν σχετίζεται με την ιστορική πραγματικότητα, ή τις αποφάσεις της συνάντησης. Είπα ότι εκείνο που πετύχαμε εκείνη την ημέρα ήταν να βγει η ανακοίνωση ίδρυσης της ΟΜΟΝΟΙΑΣ επειδή την επόμενη θα ήταν στα Τίρανα ο Μητσοτάκης. Η ελληνική πλευρά δεν την έλαβε υπόψη. Την έλαβαν υπόψη τους οι αλβανικές αρχές, οι οποίες στους Αγίους Σαράντα, άσκησαν και βία σ΄αυτούς που τοιχοκόλλησαν την ανακοίνωση. Η πρεσβεία στα Τίρανα είχε συγκεντρώσει Έλληνες φοιτητές για να υποδεχτούν τον Μητσοτάκη. (Κάποιους απ΄αυτούς, που αργότερα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στα δρώμενα της ε.ε. μειονότητας, τους είχαν υποδείξει στην Πρεσβεία άτομα της υψηλής αλβανικής νομεκλατούρας)
Λοιπόν στη συνάντηση. Άνοιξε τη συζήτηση ο Δ. Ζούλας. Αναφέρθηκε στους λόγους γιατί αποφασίσαμε να ιδρύσουμε οργάνωση και όχι κόμμα. Είπε ότι υπάρχει έτοιμο πρόγραμμα και το καταστατικό. Ότι στόχος είναι η προάσπιση των δικαιωμάτων της ε.ε. μειονότητας, ότι μέλη της οργάνωσης θα είναι «κάθε Έλληνας ανεξάρτητα από το σε ποιο κόμμα ανήκει». Αναφέρθηκε στη νομιμοφροσύνη μας και τόνισε τέλος ότι «η αίτηση για την ίδρυση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ προς το Υπουργείο, πρέπει να υπογραφεί σήμερα»
Έδωσε το λόγο σε μένα. Στη συνέχεια των όσων είπε ο Ζούλας, πρόλαβα να πω μόνο ότι η οργάνωση θα επεκταθεί σε όλη την Αλβανία. Τη στιγμή που πήγα να αναφερθώ στο πρόγραμμα και το καταστατικό παρενέβη ο Ν. Μπαλκόνης.
«Πρώτο είπε, σήμερα πρέπει να αποφασίσουμε καταρχήν το τι θα κάνουμε σήμερα και αύριο. Δεύτερο πρέπει να μη βιαστούμε, να καταρτίσουμε μερικά προγράμματα και μετά να συντονιστούμε. Τώρα πρέπει να αγωνιστούμε για τις εκλογές για ανεξάρτητους βουλευτές. Να αγωνιστούμε για όλες τις εκλογικές ζώνες και να κερδίσουμε όπου μπορούμε….»
Στις παρεμβάσεις του Μπούκα και Ζούλα ότι ο σκοπός της συνάντησης είναι άλλος και ότι «θα πρέπει να λάβουμε σημαντικές αποφάσεις, και να βγάλουμε ανακοίνωση ότι ιδρύσαμε τη δική μας ανεξάρτητη οργάνωση» παρενέβη ο Βαγγέλης Ζαφειράτης ο οποίος είπε «Όταν λέμε ανακοίνωση εννοούμε όχι ότι ιδρύθηκε η οργάνωση, αλλά ότι συγκροτήθηκε η οργανωτική επιτροπή. Ως τώρα συμφωνούμε για τους ανεξάρτητους βουλευτές…»
Ο Κώστας Νάτσης είπε ότι «Εμείς βρισκόμαστε στα Τίρανα, βλέπουμε με ανησυχία τα πράγματα και ενημερωθήκαμε τι συμβαίνει στη Δρόπολη και στη μειονότητα. Γι΄αυτό κάναμε και τη δήλωση, για να αποκτήσουμε την εμπιστοσύνη του λαού» Και διάβασε την ανακοίνωση που είχαν έτοιμη και έλεγε ότι είχε επισημάνει ο Ζαφειράτης και ο Μπαλκόνης.
Μετά στη συζήτηση μπήκαν πολλοί και άρχισε να γίνεται χαμός. Αν δεν είχα από δίπλα μου τον Μπούκα και το Ζούλα που τηρούσαν την ψυχραιμία λόγω ηλικίας θα είχα φύγει. Δεν υπήρχε συνεννόηση, άσε επίπεδο. Άλλοι μιλούσαν για τους βουλευτές, άλλοι για το που θα ήταν η έδρα, άλλοι δεν ήθελαν να ακούσουν το πρόγραμμα και το καταστατικό, άλλοι φωτογράφιζαν τον πρόεδρο της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, άλλοι τους υποψήφιους βουλευτές.
Αναλύοντας αργότερα, πολύ αργότερα, τα γεγονότα εκείνης της ημέρας συμπέρανα ότι μαζί με τους αθώους και αγνούς πατριώτες, οι οποίοι ήταν πολλοί αλλά δεν μιλούσαν, εκείνοι που έκαναν το θόρυβο και δεν μπορούσαν να βρουν κοινή γνώμη άνηκαν σε διαφορετικά στρατόπεδα. Εκπροσωπούσαν ιδέες της Ελλάδας, εκτελούσαν εντολές του βαθύ κράτους και εφάρμοζαν οδηγίες του πολιτικού κατεστημένου.
Τελικά σε τι συμφωνήσαμε;!
Το πρωτόκολλο λέει σχετικά: «Εγκρίθηκε ομόφωνα το όνομα «ΟΜΟΝΟΙΑ» (δημοκρατική ένωση για την ελληνική μειονότητα)
Θυμάμαι ότι ενώ η συνάντηση είχε τελειώσει, πήρα την ανακοίνωση των Τιράνων και κάναμε στο κείμενο τις αλλαγές για να φαίνονταν ότι η ίδρυση της οργάνωσης ήταν τετελεσμένος γεγονός. (!!!)
Τη στιγμή αυτή στο τζάμι του παραθύρου έπεσε μια πέτρα. Τρέξαμε να δούμε. Ήταν ο Γιάννης Γιάννης. Πιο πέρα στο δρόμο προς το κέντρο του χωριού ήταν σταθμευμένο το τζιπ του γραμματέα της προπαγάνδας της Κομματικής Επιτροπής Αργυροκάστρου, στο οποίο επέβαιναν δύο Έλληνες δημοσιογράφοι, οι Μ.Ν και Ν. Α, ένας εκ΄των οποίων αργότερα έλαβε υψηλές θέσεις στην ΟΜΟΝΟΙΑ.
Σε δύο μέρες ο Μητσοτάκης ήρθε στη Δερβιτσιάνη. Ήμουν δίπλα του, όταν έκανε αστεία με τη θεία Βήτα (Τσούρη). Προσπάθησα να πω κάτι αλλά μάταια. Μετά βγήκε έξω στις σκάλες του πολιτιστικού μεγάρου και σε ένα αφάνταστο πλήθος άνοιξε τα μακρυά χέρια του (ο καημένος ο Αντίλ Τσαρτσάνι ήταν μια πιθαμή κάτω από την μασχάλη του Μητσοτάκη) και μας είπε «Αδέρφια, η Ελλάδα έχει ανοιχτή την αγκαλιά για σας…..!!!» Μας περίμενε στην Ελλάδα!
Λοιπόν φύγαμε με ένα μεγάλο κενό από τη Δερβιτσάνη. Η εξάδα συνήλθε εκείνη την ημέρα και αποφασίσαμε να συνεχίσομε το έργο μας. Χρειάστηκαν δέκα ημέρες να συγκεντρώσουμε τις υπογραφές. Στους 130 που υπογράφουν, απ΄ αυτούς που ήταν στη Δερβιτσανη υπέγραψαν μόνο η εξάδα και τρεις τέσσερις άλλοι.
Η εξάδα, δόξα το θεό πληροφορήθηκε έγκαιρα ότι οι κεφαλές των Τιράνων ετοίμαζαν δικό τους φάκελο για την ίδρυση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Τους εμποδίσαμε όσο γίνεται και καταφέραμε να μπάσουμε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης το δικό μας φάκελο. Εκείνοι έφτασαν 30 λεπτά αργότερα από την εξάδα του Αργυροκάστρου και όταν η αίτηση του Αργυροκάστρου είχε καταγραφεί στα μητρώα του υπουργείου
Η άλλη ΟΜΟΝΟΙΑ… των Τιράνων και πώς η δική μας ΟΜΟΝΟΙΑ άρχισε να χαλινώνεται από τις αλβανικές κρατικές δομές….
Ως εξάδα συνεχίζαμε να ετοιμάζουμε το φάκελο για το Υπουργείο, ήταν δύσκολη υπόθεση η συγκέντρωση των υπογραφών. Από το Αργυρόκαστρο και τους Αγίους Σαράντα δεν είχαμε πλέον καμιά αντίδραση και ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι Άγιοι Σαράντα δεν βοηθούσαν στη συγκέντρωση των υπογραφών.
Επίσης, συνεχίζονταν η γνωστή στάση δικών μας στελεχών που άλλαζαν δρόμο μόλις μας έβλεπαν.
Όπως ήταν ιδιαίτερο το ενδιαφέρον πολλών απλών Ελλήνων που έσπευδαν να μάθουν τι γινότανε και να προτείνουν κάτι ή να δείξουν ενδιαφέρον. (Υπάρχουν επί αυτού λεπτομέρειες που απεικονίζουν τον τότε τρόπο σκέψεις, τα αγνά αισθήματα, τις προβοκάτσιες, τα συμφέροντα… )
Στην ανάρτηση αυτή θέλω ακόμα να σημειώσω κάποια άλλα πράγματα τα οποία θεωρώ σημαντικά.
Το πρόγραμμα και το καταστατικό είχε γίνει γνωστό σε ένα μικρό περιβάλλον. (Όσο επέτρεπαν οι δυνατότητες ανατύπωσης) Το είχαν και οι δικοί μας εκπρόσωποι στα Τίρανα. Τι συνέβη όμως. Ενώ εμείς τρέχαμε να συγκεντρώσουμε υπογραφές, στις 16 Γενάρη έφθασε από τα Τίρανα στο Αργυρόκαστρο ο Φ. Μ και ζήτησε να τα πούμε. Βέβαια θεωρούσα τον κύριο αυτό μεγάλο και τρανό. Μου είπε ότι τον έστελναν από τα Τίρανα να με δει αποκλειστικά. Είχε μαζί του ένα πρόγραμμα και καταστατικό με το οποίο έπρεπε να συμφωνούσα εγώ και η εξάδα και να το προωθούσαμε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Πρώτη κουβέντα που του είπα εκδήλωνε τον εγωισμό μου. «Στη Δερβιτσάνη , - του είπα, - ψηφίσαμε ένα πρόγραμμα και καταστατικό». (Ανεξαρτήτως που εκεί δεν ψηφίστηκε κάτι συγκεκριμένο.) Στη συνέχεια αναδιπλώθηκα. Έπρεπε να δω το περιεχόμενά τους. «Καλά , - του είπα, - να το δούμε , να τα μελετήσουμε και να σας πούμε»
«Οι δικές σας αρχές είναι, -μου είπε, - απλώς κάναμε κάποιες αλλαγές»…
Πήρα τα χαρτιά. Εκείνο που διαπίστωσα είναι ότι επρόκειτο για αλλαγές ουσίας, οι οποίες ήθελαν την ΟΜΟΝΟΙΑ ουρά του κατεστημένου, «ιμάντα του κόμματος» όπως αποκαλούσε ο Αλία τότε τις μαζικές οργανώσεις. Διαφώνησαν όλοι και στην εξάδα. Είναι αλήθεια ότι, με τη βοήθεια και στελεχών πλέον της ΟΜΟΝΟΙΑΣ από τους Αγίους Σαράντα με καλύτερες επαφές στα Τίρανα, τους ζητήσαμε να σταματήσουν τις ενέργειες αυτές. Εκείνοι, με επικεφαλής το Νάσιο Παπαθανάση, συνέχιζαν να συγκεντρώνουν υπογραφές για την άλλη ΟΜΟΝΟΙΑ.
Το Αργυρόκαστρο ετοίμασε και έστειλε το φάκελο της ΟΜΟΝΟΙΑΣ στο Υπουργείο στις 23 Γενάρη 1991. Το πήγαν στα Τίρανα ο Γιώργος Μπούκας με το Θ. Μπεζιάνη, ο οποίος τις τελευταίες μέρες είχε ενεργοποιηθεί πάρα πολύ, παρά τις επιφυλάξεις της εξάδας. (Εκείνη την περίοδο οι Αλβανοί έδειχναν την αντίδραση κόβοντας τα δέντρα στις άκρες του δρόμου και άιντε να φθάσεις σε τέτοιες καταστάσεις στα Τίρανα) Στα Τίρανα ενώθηκαν μαζί τους και οι Δώρης Κυριάζης και Κώστας Νάτσιος. Στις 10 ή ώρα το πρωί στο Υπουργείο Δικαιοσύνης τους περίμενε με εγκαρδιότητα η υπεύθυνη του πρωτοκόλλου η οποία κατέγραψε την αίτηση στο πρωτόκολλο και παρέλαβε το φάκελο. (Οι εξέλιξη έδειξε ότι τους είχε μπερδέψει)
Και ενώ οι εκπρόσωποι Αργυροκάστρου κατέβηκαν στο χολ της εισόδου, έφθασαν οι Τιραναίοι με τον Παπαθανάση. Πίστευαν τόσο πολύ ότι θα εγγράφονταν ο φάκελός τους, που κατά τον Μπούκα, οι Αργυροκαστρίτες πάγωσαν και περίμεναν εκεί με απογοήτευση. Σε λίγο εκείνοι κατέβηκαν με τον φάκελο στα χέρια και απευθυνόμενοι στους Αργυροκαστρίτες είπαν: «Συμφωνήσαμε να μείνουν τα δικά σας χαρτιά, εφόσον έρχεστε από τη μειονότητα και εφόσον το πρόγραμμα είναι το ίδιο» …!!!
Τότε δεν γνωρίζαμε ποιος και που έχουν μαγειρευτεί τα χαρτιά των Τιράνων. Αργότερα μάθαμε από το στόμα του κυρίου Αλία ότι είχε έρθει σε επαφή με δικούς μας στα Τίρανα, όπως με το Νταλιάνη, από τους οποίους ζήτησε να κάνουν μια οργάνωση για την μειονότητα. Εννοείται, ήθελε τον δικό του ιμάντα στη ε.ε. μειονότητα. (Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί με την ίδρυση όλων των κομμάτων του αλβανικού πλουραλισμού το 1990-91). Οι δικές μας κεφαλές στα Τίρανα, είναι αλήθεια ότι δίστασαν και αυτό οφείλεται στη δράση της εξάδας, η οποία δεν άφηνε περιθώρια νέας μειοδοσίας. Τους αφαιρούσε κάθε πρωτοβουλία και οι κινήσεις της είχαν λάβει διάσταση μεταξύ των απλών Ελλήνων. Επίσης καταλάβαιναν ότι το μέλλον ήταν αβέβαιο γι΄ αυτούς και τα χέρια τους αρκετά λερωμένα για να συνεχίζουν να παίζουν ανοιχτά το παιχνίδι του Αλία στη μειονότητα.
(Το περίεργο είναι ότι 15 χρόνια μετά, το 2006, η Πρεσβεία της Ελλάδας στα Τίρανα βρήκε αποκούμπι στο Νταλιάνη ή Δαλιάνη, για να βοηθήσει την τότε ηγεσία της ΟΜΟΝΟΙΑΣ να βγει από τη βαθιά κρίση. Του έκδωσε ένα βιβλίο με τίτλο «Οι μέρες της μεγάλης ανατροπής» -στο οποίο δείχνει ότι δεν είχε απεγκλωβιστεί ακόμα από τα γρανάζια του Αλία- και ο Πρέσβης τον κουβαλούσε παντού στη μειονότητα, απαιτώντας από τους Έλληνες σεβασμό…!! )
Όμως ο Αλία ήξερε τι έκανε. Δέχτηκε τα έγγραφα Αργυροκάστρου, αλλά στη συνέχεια, προωθούσε από παντού στις δομές της ΟΜΟΝΟΙΑΣ ανθρώπους δικούς του και από το βαθύ κράτος.
Δύο περιστατικά.
Στις 7 Απριλίου, 1991, δηλαδή μια μέρα πριν αρχίσουν οι εργασίες της νέας βουλής, οι 5 βουλευτές της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και πολλά μειονοτικά στελέχη συγκεντρωθήκαμε για να αποφασίσουμε αν θα μετάσχουμε ως βουλευτές στις εργασίες της Βουλής. Το Δ. Κόμμα στην αντιπολίτευση είχε δηλώσει αποχή, λόγω των εξελίξεων στη Σκόδρα στις 2 Απριλίου. Η ΟΜΟΝΟΙΑ ήταν το τρίτο κόμμα στην Αλβανική βουλή, άρα, στην προκειμένη περίπτωση, από μας τους βουλευτές της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, εξαρτιόνταν η «επιβεβαίωση» της πλουραλιστικής Αλβανικής Βουλής.
Οδηγηθήκαμε σε μια πολυτελέστατη αίθουσα στο Μέγαρο Πολιτισμού. Με εντυπωσίασε και ρώτησα να μάθω, αλλά δεν πήρα απάντηση. Μου είπαν μόνο ότι «τι κάνουμε εμείς εδώ». Η συζήτηση άρχισε για να μη επιτρέψει καμιά γνώμη υπέρ της αποχής. Ακούσαμε στη συνέχεια μια ομιλία για να χαιρετίζαμε τις εργασίες της Βουλής. Θα τη ζήλευε και ο μακαρίτης ο Ενβέρ. Άρχισα να φωνάζω ξανά, αλλά ήμουν πλέον στοχοποιημένος. Ας είναι καλά η κυρία Α. Παπά, με την οποία, το 1981 συνεργαστήκαμε για να φτιάξουμε το σύλλογο των Ελλήνων διανοουμένων. Πήρε το λόγο και είπε. «Δεν μπορούμε να παρουσιαστούμε μ΄ αυτόν τον χαιρετισμό. Τόσα λουλούδια δεν λέγαμε ούτε χθες για τον κομμουνισμό. Θα μας γελάσουν όλοι και θα χάσουμε την εμπιστοσύνη των δικών μας». Τσάκισε κόκαλα. Αποφασίστηκε να πάμε στη Βουλή χωρίς χαιρετισμό.
Το δεύτερο επεισόδιο αφορά τις εργασίες της Βουλής στην πρώτη της ημέρα. Ο ομιλητής του Κόμματος Εργασίας, Υπουργός Υγείας, στην εναρκτήρια ομιλία των εργασιών, μίλησε από το βήμα της Βουλής και εξ΄ονόματος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Δεν άντεξα και σηκώθηκα, ενώ ένα χέρι συναδέλφου βουλευτή της ΟΜΟΝΟΙΑΣ με τραβούσε από το μανίκι να καθίσω. Ζήτησα το λόγο να μου πει, ποιος τον εξουσιοδότησε να μιλήσει εξ΄ονόματος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ. Ήταν πρωτοφανές αυτό που συνέβαινε στην Αλβανική Βουλή. Χαρακτηρίστηκε επίσημα ως η αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Αλβανική Βουλή. Αυτό όμως δεν έχει σημασία για το λόγο που αναφέρω το παράδειγμα. Σημασία έχει η απάντηση του Υπουργού από το Βήμα της Βουλής. «Να, μιλήσαμε με τους συντρόφους», είπε δείχνοντας με το κεφάλι από τα έδρανά μας….!
Έτσι, πιστεύω λοιπόν, ότι είχε αρχίσει για τα καλά ο έλεγχος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ από τις κρατικές δομές. Χρειάζονταν πραγματικοί πατριώτες επαναστάτες, αλλά οι ηγεσίες της ΟΜΟΝΟΙΑΣ επιλέγονταν να παίζουν το ρόλο του μυθολογικού Κρόνου….
Καθάριζαν όχι μόνο αυτούς που είχαν αντίθετη άποψη, αλλά κυρίως αυτούς που αγαπούσαν πραγματικά τον τόπο τους….! Δυστυχώς η Αθήνα, έπαιζε στις επιλογές των Αλβανών…
Παναγιώτης Μπάρκας
Ιανουάριος 2016
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών