Άγνωστες λεπτομέρειες από την περίφημη επίσκεψη Παπούλια τον χειμώνα του 1984, που έλιωσε τις σχέσεις Τιράνων και Αθήνας, καταγράφονται στο ημερολόγιο του τότε Αλβανού πρέσβη στην Ελλάδα, Ksenofon Nushi και αποσπάσματα από αυτό το ημερολόγιο δημοσιεύονται αποκλειστικά από την αλβανική εφημερίδα TemA.
Ήταν η εποχή -γράφει η εφημερίδα -που ο Παπούλιας ήταν επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, μέλος του πρώτου υπουργικού συμβουλίου του Ανδρέα Παπανδρέου, η Αλβανία και η Ελλάδα είχαν τις καλύτερες σχέσεις μεταξύ τους, παρόλο που η Αλβανία διοικούνταν από μονοκομματικό δικτατορικό καθεστώς. Το 1984, η επίσκεψη Παπούλια στην Αλβανία σηματοδότησε με συγκεκριμένο τρόπο μια σημαντική πρόοδο, όπου άνοιξε το συνοριακό σημείο Κακαβιάς, το οποίο εξακολουθεί να είναι το σημαντικότερο σημείο διέλευσης μεταξύ των δύο χωρών. (Μερικά σημαντικά κομμάτια του άρθρου)
Δευτέρα, 3 Δεκεμβρίου 1984
Ο Παπούλιας έρχεται στο Αργυρόκαστρο. Τον καλωσορίσαμε στο λόμπι του ξενοδοχείου. Τους ευχήθηκα κατά την άφιξη και μένουμε περίπου μισή ώρα στη αίθουσα του ξενοδοχείου, όπου πίνουμε από ένα ποτήρι ρακί και από έναν καφέ. Όταν είπα στον Παπούλια να σηκωθούμε , μου είπε «ήρθαμε με δύο πόδια, οπότε θα σηκωθούμε, όταν θα πιούμε δύο ποτήρια ρακί».
Στις 18:00 ξεκινούν οι συνομιλίες, μιλάει ο Muhamet Kapllani (ΥΦ.ΥΠ.ΕΞ) , απαντά ο Παπούλιας. Για την ελληνική μειονότητα είπε ότι –« δεν υπάρχει πρόβλημα για εμάς, καθώς η μειονότητα απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα που της παρέχει το Σύνταγμα της Αλβανίας. Γνωρίζουμε, επίσης, την ιδιαίτερη φροντίδα που δείχνει ο πρώτος γραμματέας του κόμματός σας, Ενβέρ Χότζα, στην ελληνική μειονότητα». Αναλυτικότερες πληροφορίες δώσαμε στο Υπουργείο Εξωτερικών.
Τρίτη 4 Δεκεμβρίου 1984
Στις 9:00 η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Παπούλια γίνεται δεκτή στο Υπουργείο Εξωτερικών από τον Reis Malile (Υπ.Εξ.Αλβανίας) Στις 10:15 πηγαίνουμε στο «Νεκροταφείο των Μαρτύρων της Πατρίδος», όπου η αντιπροσωπεία καταθέτει στεφάνι. Η τελετή υπογραφής πραγματοποιείται στις 13:00. Στις 18:00 πηγαίνουμε στον Πρωθυπουργό, όπου τον Παπούλια υποδέχεται ο σύντροφος Adil Çarçani. Η συνάντηση ήταν φιλική. Ο Παπούλιας παρέδωσε το μήνυμα του Έλληνα πρωθυπουργού Παπανδρέου στον σύντροφο Adil και είπε: «Ο Αντρέας με ζηλεύει, που έρχομαι να επισκεφτώ την Αλβανία, γιατί θέλει να έρθει και αυτός, γιατί είναι οικονομολόγος και θέλει να γνωρίσει τον αλβανικό σοσιαλισμό».
Επίσης, στις συζητήσεις που είχα με τον Παπούλια, μου είπε ότι «νόμιζα ότι θα μπορούσε να έρθει στην Κακαβιά ο Σεβαστιανός, αλλά δεν είχε αυτό το θάρρος. Έχουμε βρει τον μπελά μας με αυτόν, καθώς έχει και τη στήριξη των δεξιών εφημερίδων, που έχουν φτάσει να λένε ότι «ο Παπούλιας πρέπει να κρεμαστεί στην πλατεία Ομονοίας», ή ότι « πρέπει να τουφεκιστεί τώρα, που κάνει το ταξίδι του στο Αλβανία".
Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 1984
Ο Reis (υπ.εξ) μου ζήτησε να του τηλεφωνήσω. Έπρεπε να ρωτήσω τον Παπούλια εάν θα συμφωνούσε να δημοσιευτεί στον Τύπο το μήνυμα που έστειλε ο Παπανδρέου. «Μου είπε ότι δεν είχε άδεια για αυτό, αλλά ότι οι δηλώσεις του θα έπρεπε να δημοσιευτούν χωρίς εισαγωγικά, γιατί έτσι, μεταξύ άλλων, θα έσκαγαν οι Γιουγκοσλάβοι». Φύγαμε για το ύψωμα 731 από τον δρόμο Μπεράτι -Κλεισούρας . …εκεί όπου έγιναν σκληρές μάχες στον ιταλο-ελληνικό πόλεμο, έχουν έρθει …. συνολικά περίπου 50 άτομα. Ανάμεσά τους και ένας χωρικός από το Μπούζι, ο οποίος έζησε τις μέρες που έγιναν οι μάχες και, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους της ελληνικής τηλεόρασης «αγαπάτε τους Έλληνες», απάντησε: «Τους αγαπάμε, αν μας αγαπούν».
Ο Παπούλιας ήταν πολύ συγκινημένος όταν τοποθέτησε το στεφάνι . Υπήρχαν κάποιοι δικοί του μεταξύ των νεκρών; Μου ήταν δύσκολο να ρωτήσω. Πριν φύγουμε, βγάλαμε και μια φωτογραφία μαζί, όπως μου το ζήτησε. … Στις 16:00 η ώρα βρισκόμαστε στο Αργυρόκαστρο …στη συνέχεια επισκεφτήκαμε το σπίτι - μουσείου όπου γεννήθηκε ο σύντροφος Ενβέρ Χότζα. Η ελληνική αποστολή είχε επίσης συνάντηση με καθηγητές και μαθητές της παιδαγωγικής σχολής. Οι επισκέψεις ολοκληρωθήκαν στην Δερβιτσάνη , όπου προς τιμήν της ελληνικής αποστολής, δόθηκε ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Οι Έλληνες και ιδιαίτερα ο Παπούλιας ήταν πολύ ευχαριστημένοι με αυτό που είδαν στη μειονότητα.
Στις 22:00 η ώρα πηγαίνουμε στους Αγίους Σαράντα. Κατά τη διάρκεια του δείπνου παρακολουθήσαμε και τις ειδήσεις στην ΕΡΤ-1, όπου μεταδόθηκε η δήλωση Παπανδρέου μετά την επιστροφή του από το Δουβλίνο.
Στο Αργυρόκαστρο, ο Pirro Bita μου είπε ότι χθες, στο δείπνο που παρέθεσε ο ΥΠ.ΕΞ Reis Malile , είχε πει στο μέλος της ελληνικής αποστολής, Κριστίδη: «..το ότι φτάσαμε σε αυτά τα αποτελέσματα, οφείλετε στον πρέσβη μας, ο οποίος έχει ξεκαθαρίσει στο υπουργείο, ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι υπέρ των καλών σχέσεων με την Αλβανία, παρά τις εκστρατείες που γίνονται από εχθρικούς κύκλους. Εμείς ως υπουργείο έχουμε ταχθεί για μια σκληρή στάση απέναντι στην Ελλάδα, ενώ ο πρέσβης είχε αντίθετη άποψη και αυτό που συγκεκριμενοποιούμε σήμερα έδειξε ότι είχε δίκιο»
Ήταν η εποχή -γράφει η εφημερίδα -που ο Παπούλιας ήταν επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, μέλος του πρώτου υπουργικού συμβουλίου του Ανδρέα Παπανδρέου, η Αλβανία και η Ελλάδα είχαν τις καλύτερες σχέσεις μεταξύ τους, παρόλο που η Αλβανία διοικούνταν από μονοκομματικό δικτατορικό καθεστώς. Το 1984, η επίσκεψη Παπούλια στην Αλβανία σηματοδότησε με συγκεκριμένο τρόπο μια σημαντική πρόοδο, όπου άνοιξε το συνοριακό σημείο Κακαβιάς, το οποίο εξακολουθεί να είναι το σημαντικότερο σημείο διέλευσης μεταξύ των δύο χωρών. (Μερικά σημαντικά κομμάτια του άρθρου)
Δευτέρα, 3 Δεκεμβρίου 1984
Ο Παπούλιας έρχεται στο Αργυρόκαστρο. Τον καλωσορίσαμε στο λόμπι του ξενοδοχείου. Τους ευχήθηκα κατά την άφιξη και μένουμε περίπου μισή ώρα στη αίθουσα του ξενοδοχείου, όπου πίνουμε από ένα ποτήρι ρακί και από έναν καφέ. Όταν είπα στον Παπούλια να σηκωθούμε , μου είπε «ήρθαμε με δύο πόδια, οπότε θα σηκωθούμε, όταν θα πιούμε δύο ποτήρια ρακί».
Στις 18:00 ξεκινούν οι συνομιλίες, μιλάει ο Muhamet Kapllani (ΥΦ.ΥΠ.ΕΞ) , απαντά ο Παπούλιας. Για την ελληνική μειονότητα είπε ότι –« δεν υπάρχει πρόβλημα για εμάς, καθώς η μειονότητα απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα που της παρέχει το Σύνταγμα της Αλβανίας. Γνωρίζουμε, επίσης, την ιδιαίτερη φροντίδα που δείχνει ο πρώτος γραμματέας του κόμματός σας, Ενβέρ Χότζα, στην ελληνική μειονότητα». Αναλυτικότερες πληροφορίες δώσαμε στο Υπουργείο Εξωτερικών.
Τρίτη 4 Δεκεμβρίου 1984
Στις 9:00 η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Παπούλια γίνεται δεκτή στο Υπουργείο Εξωτερικών από τον Reis Malile (Υπ.Εξ.Αλβανίας) Στις 10:15 πηγαίνουμε στο «Νεκροταφείο των Μαρτύρων της Πατρίδος», όπου η αντιπροσωπεία καταθέτει στεφάνι. Η τελετή υπογραφής πραγματοποιείται στις 13:00. Στις 18:00 πηγαίνουμε στον Πρωθυπουργό, όπου τον Παπούλια υποδέχεται ο σύντροφος Adil Çarçani. Η συνάντηση ήταν φιλική. Ο Παπούλιας παρέδωσε το μήνυμα του Έλληνα πρωθυπουργού Παπανδρέου στον σύντροφο Adil και είπε: «Ο Αντρέας με ζηλεύει, που έρχομαι να επισκεφτώ την Αλβανία, γιατί θέλει να έρθει και αυτός, γιατί είναι οικονομολόγος και θέλει να γνωρίσει τον αλβανικό σοσιαλισμό».
Επίσης, στις συζητήσεις που είχα με τον Παπούλια, μου είπε ότι «νόμιζα ότι θα μπορούσε να έρθει στην Κακαβιά ο Σεβαστιανός, αλλά δεν είχε αυτό το θάρρος. Έχουμε βρει τον μπελά μας με αυτόν, καθώς έχει και τη στήριξη των δεξιών εφημερίδων, που έχουν φτάσει να λένε ότι «ο Παπούλιας πρέπει να κρεμαστεί στην πλατεία Ομονοίας», ή ότι « πρέπει να τουφεκιστεί τώρα, που κάνει το ταξίδι του στο Αλβανία".
Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 1984
Ο Reis (υπ.εξ) μου ζήτησε να του τηλεφωνήσω. Έπρεπε να ρωτήσω τον Παπούλια εάν θα συμφωνούσε να δημοσιευτεί στον Τύπο το μήνυμα που έστειλε ο Παπανδρέου. «Μου είπε ότι δεν είχε άδεια για αυτό, αλλά ότι οι δηλώσεις του θα έπρεπε να δημοσιευτούν χωρίς εισαγωγικά, γιατί έτσι, μεταξύ άλλων, θα έσκαγαν οι Γιουγκοσλάβοι». Φύγαμε για το ύψωμα 731 από τον δρόμο Μπεράτι -Κλεισούρας . …εκεί όπου έγιναν σκληρές μάχες στον ιταλο-ελληνικό πόλεμο, έχουν έρθει …. συνολικά περίπου 50 άτομα. Ανάμεσά τους και ένας χωρικός από το Μπούζι, ο οποίος έζησε τις μέρες που έγιναν οι μάχες και, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους της ελληνικής τηλεόρασης «αγαπάτε τους Έλληνες», απάντησε: «Τους αγαπάμε, αν μας αγαπούν».
Ο Παπούλιας ήταν πολύ συγκινημένος όταν τοποθέτησε το στεφάνι . Υπήρχαν κάποιοι δικοί του μεταξύ των νεκρών; Μου ήταν δύσκολο να ρωτήσω. Πριν φύγουμε, βγάλαμε και μια φωτογραφία μαζί, όπως μου το ζήτησε. … Στις 16:00 η ώρα βρισκόμαστε στο Αργυρόκαστρο …στη συνέχεια επισκεφτήκαμε το σπίτι - μουσείου όπου γεννήθηκε ο σύντροφος Ενβέρ Χότζα. Η ελληνική αποστολή είχε επίσης συνάντηση με καθηγητές και μαθητές της παιδαγωγικής σχολής. Οι επισκέψεις ολοκληρωθήκαν στην Δερβιτσάνη , όπου προς τιμήν της ελληνικής αποστολής, δόθηκε ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Οι Έλληνες και ιδιαίτερα ο Παπούλιας ήταν πολύ ευχαριστημένοι με αυτό που είδαν στη μειονότητα.
Στις 22:00 η ώρα πηγαίνουμε στους Αγίους Σαράντα. Κατά τη διάρκεια του δείπνου παρακολουθήσαμε και τις ειδήσεις στην ΕΡΤ-1, όπου μεταδόθηκε η δήλωση Παπανδρέου μετά την επιστροφή του από το Δουβλίνο.
Στο Αργυρόκαστρο, ο Pirro Bita μου είπε ότι χθες, στο δείπνο που παρέθεσε ο ΥΠ.ΕΞ Reis Malile , είχε πει στο μέλος της ελληνικής αποστολής, Κριστίδη: «..το ότι φτάσαμε σε αυτά τα αποτελέσματα, οφείλετε στον πρέσβη μας, ο οποίος έχει ξεκαθαρίσει στο υπουργείο, ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι υπέρ των καλών σχέσεων με την Αλβανία, παρά τις εκστρατείες που γίνονται από εχθρικούς κύκλους. Εμείς ως υπουργείο έχουμε ταχθεί για μια σκληρή στάση απέναντι στην Ελλάδα, ενώ ο πρέσβης είχε αντίθετη άποψη και αυτό που συγκεκριμενοποιούμε σήμερα έδειξε ότι είχε δίκιο»
Αλέξανδρος Μάρκου
Διαβάστε ακόμη:
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών