Η διάσπαση του ΚΚΕ το 1968 αποτελεί ένα από τα πιο κομβικά γεγονότα στην ιστορία της ελληνικής αριστεράς. Η διαίρεση του κόμματος είχε βαθιές ιδεολογικές και στρατηγικές αιτίες, αλλά και άμεση σχέση με διεθνείς εξελίξεις, όπως η Σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία. Το 1968, λοιπόν, σηματοδότησε μια περίοδο έντονων αντιφάσεων και πολιτικών ρήξεων, που καθόρισαν το μέλλον του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος για πολλές δεκαετίες.
Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο και την ήττα των αριστερών δυνάμεων το 1949, το ΚΚΕ πέρασε χρόνια σε εξορία και καταστολή. Παρ' όλα αυτά, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 το ΚΚΕ προσπάθησε να ανασυγκροτηθεί και να επανέλθει στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, υπήρξε όμως μια βασική ιδεολογική αντίφαση: η διαφορά στις αντιλήψεις για την πορεία του σοσιαλισμού και την προσέγγιση του ΚΚΣΕ. Η επίσημη ηγεσία του ΚΚΕ, πιστή στις αρχές του σταλινισμού, βρισκόταν σε σύγκρουση με τις αναδυόμενες ριζοσπαστικές απόψεις, που επιθυμούσαν μια πιο δημοκρατική και εκσυγχρονισμένη γραμμή.
Ένα από τα καθοριστικά γεγονότα που έφερε την οριστική ρήξη στο ΚΚΕ ήταν η Σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία το 1968. Η απόφαση του ΚΚΣΕ να καταστείλει την «Άνοιξη της Πράγας», την περίοδο των μεταρρυθμίσεων υπό τον Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ, δημιούργησε σοβαρές διαφωνίες και στον ελληνικό κομμουνιστικό χώρο. Η ηγεσία του ΚΚΕ, που παρέμενε πιστή στις αποφάσεις της Σοβιετικής Ένωσης, υποστήριξε την επέμβαση, ενώ το ΚΚΕ (εσωτερικό), το οποίο είχε εκδηλωθεί ως εσωκομματική αντιπολίτευση, καταδίκασε την εισβολή και τάχθηκε υπέρ της ανεξαρτησίας των κομμουνιστικών κινημάτων από την σοβιετική κυριαρχία.
Αυτή η διάσταση σχετικά με την στάση απέναντι στην Σοβιετική Ένωση αποτέλεσε το βασικό σημείο διαφωνίας που πυροδότησε τη διάσπαση του κόμματος. Οι διαφορές αυτές αποδυνάμωσαν την ενότητα του ΚΚΕ και έθεσαν σε αμφισβήτηση τις θεμελιώδεις ιδεολογικές του βάσεις.
Το 1968, οι εσωτερικές διαφορές κατέληξαν σε οριστική διάσπαση του ΚΚΕ. Από τη μία πλευρά, το παραδοσιακό ΚΚΕ, που παρέμεινε πιστό στις σοβιετικές παραδόσεις και γραμμές, και από την άλλη το ΚΚΕ (εσωτερικό), το οποίο υποστήριξε μια πιο δημοκρατική και φιλελεύθερη προσέγγιση στον σοσιαλισμό. Οι δύο ομάδες χωρίστηκαν όχι μόνο για την στάση τους απέναντι στη Σοβιετική Ένωση, αλλά και για τις στρατηγικές τους προσεγγίσεις σχετικά με την κοινωνική επανάσταση στην Ελλάδα.
Η διάσπαση αυτή είχε βαθιές συνέπειες στο πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας. Το ΚΚΕ (εσωτερικό) αναγνώρισε την ανάγκη για έναν σοσιαλισμό που θα περιλάμβανε ελευθερία λόγου και πολιτικές μεταρρυθμίσεις, κάτι που τον διαφοροποιούσε από την αυστηρή γραμμή του ΚΚΕ. Το παραδοσιακό ΚΚΕ παρέμεινε πιστό στην άποψη ότι ο σοσιαλισμός μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσω της στενής σύνδεσης με την Σοβιετική Ένωση.
Η πολιτική αυτή σύγκρουση διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο και κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας του 1967-1974. Η χούντα των Συνταγματαρχών, που ήρθε στην εξουσία το 1967, επιδείνωσε την κατάσταση για το αριστερό κίνημα στην Ελλάδα. Το ΚΚΕ (εσωτερικό) προτίμησε πιο ήπιες μορφές αντίστασης και ανασυγκρότησης, ενώ το παραδοσιακό ΚΚΕ, με την έντονη σύνδεση του με το σοβιετικό μοντέλο, υποστήριξε την ανάγκη για πιο οργανωμένη και εντατική αντίσταση στην χούντα.
Η διάσπαση του ΚΚΕ άφησε μια παρακαταθήκη διχασμένων δυνάμεων στην αριστερά της Ελλάδας. Από τη μία πλευρά, το ΚΚΕ συνέχισε την παράδοση του σοβιετικού κομμουνισμού, ενώ το ΚΚΕ (εσωτερικό) προσπάθησε να αναδείξει νέες ιδέες και προσεγγίσεις για τον σοσιαλισμό. Αυτός ο διχασμός όχι μόνο αποδυνάμωσε την αριστερά, αλλά είχε και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην πολιτική κατάσταση της χώρας, ενισχύοντας την πολυδιάσπαση των αριστερών δυνάμεων και δυσχεραίνοντας τις προοπτικές μιας ενωμένης, αντιδικτατορικής αντίστασης.
Η διάσπαση του ΚΚΕ το 1968 υπήρξε καθοριστική για την πορεία της ελληνικής αριστεράς. Αν και τα γεγονότα της χρονιάς αυτής αποτέλεσαν μια φυσική συνέχεια των εσωτερικών συγκρούσεων του κόμματος, εντούτοις η ρήξη αυτή επιδείνωσε τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε το ελληνικό αριστερό κίνημα και συνέβαλε στην αποδυνάμωση της ενότητας του για πολλά χρόνια. Η ιστορία της διάσπασης συνεχίζει να επηρεάζει τις πολιτικές και ιδεολογικές διαμάχες στην αριστερά μέχρι και σήμερα.
Διαβάστε ακόμη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών