Αλβανία ανάμεσα στους πύργους και τις σκιές: Το αστικό μέλλον των Τιράνων και τα ερωτήματα της Δύσης

Στην καρδιά της Αλβανίας, μια πόλη μεταμορφώνεται. Πύργοι πολλών ορόφων ξεπηδούν σχεδόν καθημερινά στο κέντρο των Τιράνων, δίνοντας την αίσθηση μιας μητρόπολης που αναζητά τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη. Το πρώτο Φεστιβάλ Αρχιτεκτονικής που πραγματοποιήθηκε πριν λίγους μήνες στην αλβανική πρωτεύουσα επιβεβαίωσε αυτήν τη δυναμική, συγκεντρώνοντας περισσότερους από 150 αρχιτέκτονες από όλο τον κόσμο. Ωστόσο, πίσω από τον ενθουσιασμό, αναδύεται ένα σύνθετο και διφορούμενο αφήγημα.
Το φεστιβάλ «Ψωμί και Καρδιά» δεν έφερε μόνο αρχιτεκτονικές ιδέες, αλλά και ερωτήματα. Ποιος θα ζήσει σε όλους αυτούς τους ουρανοξύστες; Πώς εξηγείται η κατασκευαστική έκρηξη σε μια χώρα με μόλις 2,5 εκατομμύρια κατοίκους και ένα συνεχώς μειούμενο πληθυσμό λόγω μετανάστευσης; Και, κυρίως, πρόκειται για αστική ανάπτυξη ή για αισθητικά καμουφλαρισμένο ξέπλυμα χρήματος;

Αρχιτέκτονες και αναλυτές εκφράζουν την ανησυχία τους. Η ίδια η Die Zeit, γερμανική εφημερίδα με κύρος, φιλοξένησε εκτενές άρθρο στο οποίο επισημαίνεται η έλλειψη σαφούς απάντησης για το ποιος αγοράζει τα ακίνητα στους νέους πύργους. Μερικοί φτάνουν να ισχυρίζονται ότι οι επενδύσεις αυτές ενδέχεται να λειτουργούν ως παράθυρο για χρηματοπιστωτικές πρακτικές αδιαφάνειας.
Ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα, γνωστός για τη φιλοδοξία του να "χτίσει το μέλλον της Ευρώπης στα Τίρανα", επιλέγει έναν δρόμο υψηλής αισθητικής και αρχιτεκτονικής υπεροχής, μα με ρωγμές στη δημοκρατική και θεσμική βάση. Η πρόσφατη σύλληψη του δημάρχου Τιράνων και στενού του συνεργάτη, Έριον Βελιάι, με κατηγορίες για διαφθορά, ενίσχυσε τις υπόνοιες για ένα σύστημα που προωθεί την εξωτερική εικόνα, αλλά αδυνατεί να απαντήσει πειστικά στα εσωτερικά του προβλήματα.

Η οικονομική διάσταση της υπόθεσης είναι επίσης σημαντική. Οι κατασκευαστικές εταιρείες καλούνται να καταβάλουν πάνω από 10% του προϋπολογισμού ενός έργου σε φόρους από την αρχή – ποσοστό υψηλότερο από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Αν και τα έσοδα ενισχύουν το κράτος, γεννώνται ερωτήματα: Πρόκειται για αναπτυξιακό μοχλό ή για νομιμοποίηση ύποπτων κεφαλαίων;
Η Αλβανία διαθέτει μια τεράστια διασπορά – πάνω από 10 εκατομμύρια Αλβανούς στο εξωτερικό. Η ελπίδα της κυβέρνησης είναι ότι μέρος του κεφαλαίου της διασποράς θα επενδυθεί στη χώρα. Όμως το στοίχημα είναι διπλό: από τη μία να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή, και από την άλλη να μην μετατραπεί η αρχιτεκτονική σε εργαλείο βιτρίνας χωρίς θεμέλια ουσιαστικής προόδου.

Το μέλλον της Αλβανίας, λοιπόν, δεν χτίζεται μόνο με γερανούς και τσιμέντο, αλλά με θεσμούς, διαφάνεια και κοινωνικό όραμα. Οι πύργοι στα Τίρανα ίσως να αποτελέσουν την πρόσοψη του 21ου αιώνα. Το ερώτημα είναι τι υπάρχει πίσω από αυτήν.

Διαβάστε ακόμη

* Με τον Έντι στην ΕΕ

* Πολιτικός βιασμός αστικού συμβόλου

* Ο «Ραμαδούρο» της Ευρώπης

👉 Δείτε τα βίντεο μας στο Youtube