Το Καρόκι

Το Καρόκι  είναι τοποθετημένο σ’ ένα ύψωμα 425 μ.  κοντά στα ελληνο-αλβανικά σύνορα  και γύρω στα 19 χιλιόμετρα ανατολικά. των Αγίων Σαράντα. Συνορεύει από τα βόρεια με την Γριάζδανη και το Καισαράτι, ανατολικά με την Ελλάδα, νότια με το Νινάτι και δυτικά με τη Λιβαδειά και Λαζάτι.

Είναι παλιό χωριό. Κοντά σ’ αυτό βρίσκεται  το παλιό κάστρο του Παλαιομονάστηρου, μεταξύ Σμήνετσης και Καροκιού. Το  κάστρο είναι κτισμένο  απάνω σ’ ένα βράχο με κατεύθυνση ΒΑ όπου περνούσαν οι οδοί που συνδέανε  την Χαονία με την Θεσπρωτία. Έχει 4 εκτάρια, σχήμα τριγώνου, η μεγαλύτερη πλευρά είναι κρημνός που είναι αδιαπέραστος, οι δυο άλλες πλευρές είναι περικυκλωμένες με τοίχους. Νότια είναι η πόρτα του φρουρίου. Η περίοδος οικοδόμησης ανήκει στον IV αιώνα π. Χ. Αργότερα τον IV με III π. Χ. αιώνα έγιναν ανακαινίσεις.

Το 1913 αναφέρεται με 365 κατοίκους και με 294 το 1927. Το 1937  αριθμεί 438 κατοίκους.
Οι κάτοικοι είναι όλοι ελληνικής καταγωγής και χριστιανοί ορθόδοξοι.

Στην Αναλυτική Έκθεσις Σχολικού Έτους 1936- 1937 του εν Αργυροκάστρω Αλβανού Επιθεωρητού Ιδιωτικών (Κοινοτικών) Σχολείων της Μειονότητος κ. Κολ Κότσι αναφέρεται:  «Τριτάξιον μικτόν. Εγγεγραμμένοι μαθηταί: Άρρενες 33,  θήλεις 23,  έναν διδάσκαλο, τον Γεώργιο Μέμμο, ελληνόφωνος,  εκ Δίβρης, απόφοιτος Γυμνασίου Πωγωνιανής. Κάτοικοι 438.  Βεβαιωθέντες κατά το 1935 φόροι εις φράγκα χρυσά: Οικοδομών 140, επί των ζώων 1.144.  Οι κάτοικοι ασχολούνται με  κτηνοτροφίαν και μετανάστευσιν εις Ελλάδα, ένθα επαγγέλονται τον κασιτερωτήν. Λίαν πενιχρά η οικονομική αυτών κατάστασις»

Η μετανάστευση ήταν πάντα στην ημερήσια διάταξη. Γύρω στα 250 άτομα διέφυγαν σε Ελλάδα, Αμερική, Καναδά κ. ά.

Οι κάτοικοι του έχουν παράδοση στην κατασκευή γεωργικών ξύλινων εργαλείων.

Πήραν ενεργό μέρος στον Αντιφασιστικό Αγώνα και το χωριό έγινε μια από τις κυριότερες βάσεις του Κινήματος. Το 1944 έγιναν σκληρές μάχες με τις εχθρικές δυνάμεις και το χωριό κάηκε.
Όπως και στ’ άλλα χωριά μας και στο Καρόκι χτύπησε η λαίλαπα του ταξικού αγώνα.

  Ο Δημήτρης Λαγός, ο Κώστας Τσιάντος και ο Κώστας Ζώης εκτελέστηκαν ως αντιφρονούντες του συστήματος. Ο Δημήτρης Καραγιάννης εκτελέστηκε στα σύνορα καθώς ήθελε να δραπετεύσει. 7 άλλοι φυλακίστηκαν, ένας απεβίωσε στη φυλακή, 2 εξορίστηκαν, 2 δραπέτευσαν.

Η κτηνοτροφία, τα σιτηρά και η φρουτοκαλλιέργεια είναι οι κυριότερες κατευθύνσεις της οικονομίας.

Το μέρος είναι πλούσιο σε φαρμακευτικά φυτά, σε δάση και σε κυνήγι.
Στα χρόνια της συνεταιριστική ζωής λειτούργησε Οκτάχρονο σχολείο, εμπορική μονάδα και ο αριθμός των κατοίκων έφθασε τους 713.

Σήμερα ο αριθμός των κατοίκων, λόγω μετανάστευσης, μειώθηκε αισθητά.

(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)

sfeva.gr