Η Τσούκα

Ήταν το μεγαλύτερο χωριό στην Επαρχίας του Αλύκου, σήμερα το ενέταξαν στο Δήμο των Αγίων Σαράντα.

Είναι ένα χωριό που απλώνεται απάνω σε ένα λόφο  μάκρους 900 μ.  σε υψόμετρο 35 μ. τρίαχλμ νότια της πόλης των Αγ. Σαράντα, αριστερά της οδού Άγιοι Σαράντα –Βουθρωτό.

Πήρε αυτό το όνομα από το λόφο που είναι χτισμένη και λέγεται Τσούκα.
Εδώ απάνω βρίσκονται ερείπια κατοικήσιμων οικισμών του ΙΙ αιώναπ.Χ.

Απάνω στο λόφο βρίσκεται και ο καλιάς της Τσούκας χτισμένος  από μεγάλους ογκόλιθους σε σχήμα παραλληλεπιπέδου με κανονικό σχήμα διαφορετικού μεγέθους, που ανήκουν στον IV με ΙΙΙ αιώνα π.Χ.  του Δεσποτάτου της Ηπείρου.

Κατοικείται από πολίτες ελληνικής καταγωγής.

Είναι νέο χωριό. Ιδρύθηκε το 1878, μετά την καταστροφή του Λυκουρσιού με 10 σπίτια και το 1890 άνοιξε το πρώτο σχολείο στην ελληνική γλώσσα.

Στα τέλη του ΧΙΧ  αιώνα  τα κτήματα του χωριού έπεσαν στα χέρια του τσιφλικάΝτελβίνα.
Σύμφωνα την απογραφή του 1913 είχε 130 κατοίκους, ενώ την δεύτερη και τρίτη δεκαετία  του ΧΧαιώνα ήταν τσιφλίκι 9 ιδιοκτητών. Είχε 58 σπίτια με 287 κατοίκους, ενώ το 1927 έφθασε 228 κατοίκους. Το διάστημα αυτό εγκαταστάθηκαν εδώ και 20 οικογένειες ρομά. Το 1915-16 έγινε η βάση του Ιταλικού στρατού όπου ανέγειρε μερικά κτίρια.

Στα χρόνια 1927-1935 έγιναν 4 εξεγέρσεις κατά του συστήματος του καιρού. Το 1937 το σχολείο ήταν τριτάξιο αρρένων με 49 άρρενες με διδάσκαλο τον ΕλευθέριοΤάλιο από το Χαϊδεραγά (Λευτέρη Τάλιο). Αριθμούνταν 66 οικογένειες και  533 κάτοικοι.

Οι κάτοικοι του χωριού έλαβαν μέρος στο Αντιφασιστικό Αγώνα.

Και το χωριό αυτό δε γλύτωσε την κομμουνιστική θηριωδία. Δικάστηκαν με 20 χρόνια φυλάκισης ο Θωμάς Σιάνος και ο Μήτσιος Γκριμπούρας, γιατί ήθελαν να δραπετεύσουν και ο Λευτέρης Λούκας με 7 χρόνια.

Ανακηρύχτηκαν 4 οικογένειες κουλάκοι, μια «εχθρός του λαού», τέσσερις οικογένειες εξορίστηκαν.
Ξεχωριστή θέση στην ιστορία του χωριού κατέχει η προσωπικότητα του ιερέα του χωριού Γιάννη Δ. Ντάση, γνωστού ως παπα-Γιάννη. Τον ξύρισαν, τον φυλάκισαν, τον εξόρισαν και πέθανε με τον τίτλο του κουλάκου.
Τη θέση του στην ιεροσύνη την πήρε ο γιος του ο Κώστας.

Το 1959 κοντά στο χωριό έγινε ένα κανάλι με διαστάσεις 450 μ. βάθος 20μ. και πλάτος 25 μ. όπου τα νερά της Μπίστρισσας χύνονται στο Ιόνιο Πέλαγος. Έτσι απελευθερώθηκαν εκατοντάδες εκτάρια καλλιεργήσιμης γης από τα νερά της Μπίστρισσας και του Καλεσιώτη.

Ένα διάστημα το χωριό υπάγονταν στο Δήμο των Αγίων Σαράντα και η πληθυσμιακή αναλογία των κατοίκων έπαθε μεγάλη αλλοίωση. Σήμερα ο αριθμός των αλλόθρησκων στην Τσούκα είναι αρκετά μεγάλος.

Οι κάτοικοι του χωριού έχουν παράδοση στην καλλιέργεια των σιτηρών και των βιομηχανικών φυτών τα οποία είναι και η κυριότερη κατεύθυνση της οικονομίας.

Στα χρόνια της συνεταιριστικής ζωής άνοιξε οκτάχρονο σχολείο, εμπορικό κατάστημα, υγειονομικό κέντρο και ο πληθυσμός της έφτασε τους 2203 κατοίκους.

Κοντά στο χωριό, στην άκρη του Ιονίου Πελάγους, βρίσκεται το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου της Δέμκας, ένα μοναστήρι τύπου βυζαντινού, σε σχήμα σταυρού, που ανήκει στον XIV αιώνα.


(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)