Τα δικαιώματα των μειονοτήτων, η ΕΕΜ και εμείς

φώτο: το χωρίο Καινούργιο και η πινακίδα του

Τα δικαιώματα του πολίτη και των μειονοτήτων είναι καθιερωμένα από τις Διεθνείς Συμβάσεις και την Σύμβαση  Πλαίσιο. Σε κάθε χώρα. Και οι χώρες αυτές τα εφαρμόζουν. Και δίνουν στις μειονότητές τους αυτά που τους ανήκουν. Αυτά που τους αρμόζουν. Και κάτι παραπάνω σε πολλές χώρες. Αυτή είναι δημοκρατία. Αυτή είναι ισότητα. Βάσει αυτών των διατάξεων και η Αλβανία είναι υποχρεωμένη να τα σεβαστεί. Να τα εφαρμόσει.

Στο δικτατορικό, αντιδημοκρατικό, κομμουνιστικό σύστημα,  ούτε γινόταν λόγος για την καθιέρωση των δικαιωμάτων αυτών. Συρρικνώνονταν κι όλο συρρικνώνονταν. Άφησαν μόνον τα δημοτικά σχολεία στην ελληνική γλώσσα, κι αυτό για το μάτι του κόσμου. Η ελληνική γλώσσα, ανεξαρτήτως που ομιλούνταν, κινδύνευε να αλλοιωθεί. Η αλβανική είχε μπει καλά στα έγκατά  της. Μπήκαν και πιο βαθιά. Παρουσίασαν  λίστες με ιλλυρικά ονόματα  και υπερχρέωναν τους γονείς να γράψουν τα νεογέννητα με ένα από τα ονόματα της λίστας. Πολλές κοινότητες, στους τρεις νομούς, δεν αναγνωρίζονταν ως ελληνικές. Άλλαξαν ακόμα και τα ονόματά τους, βαπτίζοντάς τα με αλβανικά. Όλοι μας τα θυμούμαστε τα: Μπουρόνια, Μπρέγκας, Φιτόρε, Κόντρα, Γέτα ε ρε και ούτω καθ’ εξής. Τα ηλεκτροφόρα, θανάσιμα συρματοπλέγματα, που περίφραζαν τη χώρα των αετών, δεν άφηναν χώρο για κολαούζο.

Έφυγε, σαν η νύχτα, αυτή η καταραμένη περίοδος και νομίσαμε πως θ’ αναπνεύσουμε αέρα δημοκρατίας, ελευθερίας και ακέραιων δικαιωμάτων.

«Το γουδί του γουδοχέρι», λέει το ελληνικό ρητό.  Η αναγνώριση στην πρακτική των Διεθνών Συμβάσεων και της Σύμβασης Πλαίσιο βάδιζε με βήματα χελώνας. Ξανά η μειονότητα σε γκέτο. Μόνον τα 99 αναγνωρισμένα χωριά. Όχι παραπέρα, στη Χιμάρα, στην Άρτα, στην Πρεμετή κι αλλού. Δεν αναγνωρίστηκαν νομικά (στα χαρτιά) τα προαναφερόμενα και εμφαίνονται ακόμα ως αλβανικά.  Αν δεν αποδεικνύει την ελληνική του καταγωγή ο μαθητής ή η μαθήτρια, δεν μπορεί να γραφτεί στο ελληνικό σχολείο της περιοχής του, στερούντος του το δικαίωμα της ελευθερίας και της επιλογής του. Από τα δέκα αιτήματα που παρουσίασε η Ομόνοια στην Επιτροπή για τις Μειονότητες στα Τίρανα, μόνον ένα σημείο πέρασε: η αναγνώριση της διγλωσσίας σε μέρη που το ποσοστό υπερβαίνει τα 20% του πληθυσμού.

Είναι πολλές οι στερήσεις. Το πρόβλημα τι κάνουμε εμείς για την επίλυση εκείνων των σημείων που είναι στην αρμοδιότητά μας.

Έχοντας υπόψη πως η αλλαγή των ονομάτων των κοινοτήτων, με ελληνικά ονόματα έγινε de facto, έμεινα έκπληκτός όταν είδα  στο Καινούργιο την πινακίδα να γράφει «Vurgu iI ri».  Ενημερώθηκα πως στα κιτάπια του κράτους εμφανίζεται με αυτό το όνομα. Όπως και το Βρωμερό σε Buronja,  το Μαυρόπουλο σε Bregasi, τα Καλύβια σε Kodra, το Μερεφέντι σε Φιτόρε κι άλλα.

Η αλλαγή των ονομάτων, τόσο αυτών με αλβανική ονομασία, όσο κι αυτών με αγαλίτικη ονομασία, είναι στην δικαιοδοσία του επαρχιακού, σήμερα δημοτικού συμβουλίου. Είναι καθήκον των αρχόντων της κάθε κοινότητας, σε συνεργασία με το δημοτικό συμβούλιο, να πράξει το αυτονόητο.
Η οργάνωση της Ομόνοιας να σταθεί δίπλα τους και να συμπαρασταθεί σ’ ένα πρόβλημα που κακώς σβαρνίζεται τόσα χρόνια.


(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)