Η Αβαρίτσα

Είναι ένα χωριό στην επαρχία της Δίβρης, σήμερα δήμος Φοινίκης,  σε υψόμετρο 220 μέτρα, 13,5 χιλιόμετρα ανατολικά των Αγίων Σαράντα. Το χωριό είναι κτισμένο στους πρόποδες βουνού αριστερά του αυτοκινητόδρομου Δερμίσι -Θεολόγο.

Είναι αρχαίος οικισμός. Αυτό το αποδεικνύουν οι αρχαιολογικές ανασκαφές που έβγαλαν σε φως παλιά ευρήματα που ανήκουν στην περίοδο του χαλκού, καθώς και τα ερείπια ενός οχυρώματος του ΙV αιώνα π.Χ. (πόλη Ομάλια). Τον ΧVIII αιώνα λειτουργούσε  ένα ξακουστό μοναστήρι, όπου το 1778 έγινε μια Σύνοδος κληρικών.

Το 1729 άνοιξε σχολείο στην ελληνική γλώσσα. Βάσει της απογραφής του  1852 είχε 40 οικογένειες ελληνική καταγωγής. Αργότερα, οι ερχόμενες οικογένειες από την Τσαμουριά κι από άλλα μέρη αλλαξοπίστησαν.  Στα χρόνια του κομμουνισμού μετατράπηκε σε αλβανοχώρι, μολονότι οι κάτοικοί του ελληνικής καταγωγής είναι πολλοί.

Το 1913 είχε 210 κατοίκους και το 1939 έφτασε τους 230 κατοίκους.

Την ελληνικότητα της κοινότητας αυτής την μαρτυρεί και η ετυμολογία του χωριού.  Από το Αγία Βαρβάρα, Αϊ – Βαρβάρα, Αϊ – Βαρβαρίτσα, τελικά Αβαρίτσα. Τα ερείπια της  εκκλησίας  της Αγίας Βαρβάρας σώζονται μέχρι σήμερα. Εξισλαμίστηκε το 1737.

Οι κάτοικοί της πήραν ενεργό μέρος στον Αντιφασιστικό Αγώνα και  το χωριό κάηκε από τις ναζιστικές ορδές.

Το χωριό έχει πολλά νερά οπότε λειτουργούσαν πολλοί νερόμυλοι, που κάλυπταν τα περισσότερα  χωριά του Βούρκου.

Στα χρόνια της συνεταιριστικής ζωής άνοιξε Οκτάχρονο σχολείο, εμπορικά καταστήματα  κι ένα εργοστάσιο για την επεξεργασία της ελιάς.

Η κυριότερη κατεύθυνση της οικονομίας  είναι τα σιτηρά και η λιανή κτηνοτροφία. Έχει απέραντους ελαιώνες και πολλά εσπεριδοειδή.


(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)