Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός , ο «ΠατροΚοσμάς» του λαού μας, γεννήθηκε στο Μεγάλο Δένδρο της Αιτωλίας το 1714 από ευσεβείς γονείς που κατάγονταν από τα Γραμμενοχώρια των Ιωαννίνων. Μέχρι τα τριάντα χρόνια του, όπως λέει ο ίδιος, «περπάτησα τόπους πολλούς, κάστρα, χώρες και χωριά … και περισσότερον εκάθησα εις Άγιον Όρος δεκαεφτά χρόνους …» όπου έλαβε το μοναχικό σχήμα σε ηλικία 44 ετών.
Το 1760 πήγε στην Κωνσταντινούπολη και «παρακινούμενος από τον Παναγιώτατον Οικουμενικόν Πατριάρχην Κυρ Σωφρόνιον και λαμβάνοντας τας αγίας του ευχάς εβγήκα και περιπατώ από τόπον εις τόπον και από χώραν εις χώραν και διδάσκω τους αδελφούς τους χριστιανούς». Ο Πατριάρχης Σωφρόνιος είχε διαδεχτεί τον Δελβινιώτη Οικουμενικό Πατριάρχη Σεραφείμ τον Β’, ένθερμο υποστηρικτή των Ελληνικών γραμμάτων και στην εποχή του είχαν ιδρυθεί στην Ήπειρο σχολεία που ακτινοβολούσαν στο Πανελλήνιο. Την ίδια εποχή στα όρια της σημερινής Μητρόπολης Αργυροκάστρου ήταν οι αντάξιοι για την εποχή τους Επίσκοποι. ο Δρυϊνουπόλεως Δοσίθεος (1760-1795), ο Χειμάρρας και Δελβίνου Ιωαννίκιος (1755-1795) και ο Παραμυθίας Παϊσιος (1758-;), οι οποίοι έχτισαν και ανακαίνισαν στις περιοχές τους εκκλησίες, μοναστήρια και σχολεία.
Ο Άγιος Κοσμάς, επί δεκαέξι περίπου χρόνια, περπάτησε σχεδόν όλη τον ελλαδικό χώρο και ιδιαίτερα την Ήπειρο «αποζών εξ ελεημοσύνης, πιστεύων δε και διδάσκων ότι δια των σχολείων ου μόνον η θρησκεία στερεούτε αλλά και το εθνικόν αίσθημα εκκαίεται». Σε επιστολή του προς τον αδελφό του Χρύσανθο ιερομόναχο καταγράφει το έργο του στις τρείς ιεραποστολικές του περιοδείες : «Έως τράκοντα επαρχίας περιήλθον . δέκα σχολεία Ελληνικά εποίησα, διακόσια δια τα κοινά γράμματα, του Κυρίου συνεργούντος …».
Στις τρείς από τις τέσσερες περιοδείες του, πέρασε από τις περιοχές Δελβίνου - Χειμάρρας το 1775 και Δερόπολης το 1777 και το 1779 , δίδαξε σε πολλά χωριά και προέτρεψε όπου υπήρχε πόθος και δυνατότητα να γίνουν σχολεία. Η μνήμη του είναι χαραγμένη ως τις ημέρες μας στο λαό των περιοχών αυτών. Δείχνουν στα χωριά δρόμους που πέρασε, δέντρα και «λιθάρια» που ακούμπησε να ξεκουραστεί, μέρη που στάθηκε και δίδαξε… Οι κάτοικοι «σημάδεψαν» τα μέρη αυτά από τον καιρό του μαρτυρίου του με εικονίσματα στην μνήμη του και με κάθε ευκαιρία ακούγονται οι εκφράσεις : «όπως είπε κι ο Αγιο Κοσμάς» ή «το ‘πε κι ο Αγιο Κοσμάς» …..
Στον «κώδικα» του ναού της Παναγίας (Μουρτίλας) του Δελβίνου γράφει : «Έτος 1775.Κατά δε τα χίλια επτά … πέντε του έτους αρχιερατεύοντος …. ήλθεν εις την επαρχίαν μας … Εβγήκεν ο καλός Ιωαννίκιος και τον εδέχθη με μεγίστην χαράν και [αγαλ]λίασιν κατά τον πόθον του και εκ …μετ’ αυτού εις την επισκοπήν»….. Για τρείς μέρες κήρυξε στους κατοίκους του Δελβίνου και μαζί με τον Επίσκοπο Ιωαννίκιο «σχεδόν επάτησαν όλα τα χωριά της επαρχίας» μέχρι του Δρυμάδες της Χειμάρρας. Σε αυτή του την περιοδεία φρόντισε για την αναδιοργάνωση των δύο σχολείων της Δρόβιανης και στην επόμενη του 1779 ενοποίησε τις δύο σχολές με σκοπό να εξυπηρετήσουν όλη την περιοχή και προέτρεψε τους κατοίκους της Δρόβιανης να ενεργήσουν για σύσταση απλού σχολείου στον «Επάνω Μαχαλά». Στην περιοδεία του 1775 με προτροπή του συστάθηκε στο μοναστήρι του Διβροβουνίου «ανώτερη σχολή της αρχαίας διαλέκτου και των επιστημών» για την κατάρτιση και την μόρφωση του διδακτικού προσωπικού των νεοϊδρυθέντων σχολείων. Άφησε επιστολές στους κατοίκου του Χάλιου και της Χειμάρας με θέμα την δημιουργία σχολείων ….
Κατά την περιοδεία αυτή του 1775 επισκέφτηκε στη Δερόπολη το μοναστήρι της Πέπελης και το χωριό Βόδριστα προερχόμενος από το χωριό Λεσινίτσα του Δελβίνου.
Ο Άγιος Κοσμάς στην Δερόπολη
Ο Άγιος Κοσμάς επισκέφθηκε την Δερόπολη το 1775 , το 1777 και το 1779. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε ακριβείς ημερομηνίες για να μπορέσουμε να τον ‘’ακολουθήσουμε’’ στις πορείες του. Είναι γνωστές μόνο οι προφορικές παραδόσεις των χωριών που πέρασε και ελάχιστες σημειώσεις – ενθυμήσεις σε εκκλησιαστικά βιβλία.
Στον «κώδικα» του ναού της Παναγίας (Μουρτίλας) του Δελβίνου γράφει : «Έτος 1775.Κατά δε τα χίλια επτά … πέντε του έτους αρχιερατεύοντος …. ήλθεν εις την επαρχίαν μας … Εβγήκεν ο καλός Ιωαννίκιος και τον εδέχθη με μεγίστην χαράν και [αγαλ]λίασιν κατά τον πόθον του και εκ …μετ’ αυτού εις την επισκοπήν»….. Για τρείς μέρες κήρυξε στους κατοίκους του Δελβίνου και μαζί με τον Επίσκοπο Ιωαννίκιο «σχεδόν επάτησαν όλα τα χωριά της επαρχίας» μέχρι του Δρυμάδες της Χειμάρρας. Σε αυτή του την περιοδεία φρόντισε για την αναδιοργάνωση των δύο σχολείων της Δρόβιανης και στην επόμενη του 1779 ενοποίησε τις δύο σχολές με σκοπό να εξυπηρετήσουν όλη την περιοχή και προέτρεψε τους κατοίκους της Δρόβιανης να ενεργήσουν για σύσταση απλού σχολείου στον «Επάνω Μαχαλά». Στην περιοδεία του 1775 με προτροπή του συστάθηκε στο μοναστήρι του Διβροβουνίου «ανώτερη σχολή της αρχαίας διαλέκτου και των επιστημών» για την κατάρτιση και την μόρφωση του διδακτικού προσωπικού των νεοϊδρυθέντων σχολείων. Άφησε επιστολές στους κατοίκου του Χάλιου και της Χειμάρας με θέμα την δημιουργία σχολείων ….
Κατά την περιοδεία αυτή του 1775 επισκέφτηκε στη Δερόπολη το μοναστήρι της Πέπελης και το χωριό Βόδριστα προερχόμενος από το χωριό Λεσινίτσα του Δελβίνου.
Ο Άγιος Κοσμάς στην Δερόπολη
Ο Άγιος Κοσμάς επισκέφθηκε την Δερόπολη το 1775 , το 1777 και το 1779. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε ακριβείς ημερομηνίες για να μπορέσουμε να τον ‘’ακολουθήσουμε’’ στις πορείες του. Είναι γνωστές μόνο οι προφορικές παραδόσεις των χωριών που πέρασε και ελάχιστες σημειώσεις – ενθυμήσεις σε εκκλησιαστικά βιβλία.
Διαβάστε τη συνέχεια στο ιστολόγιο φίλ.π.γ. : " λ.μ. "
Διαβάστε ακόμη:
👉Ακολουθήστε μας στο twitter
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών