Αργά μεν, αλλά αν υπάρχει βούληση ποτέ δεν είναι αργά

Γράφει ο Τηλέμαχος Λαχανάς

Πρόκειται για το μνημόνιο κατανόησης για την συνεργασία στον τομέα των αρχαιολογικών έργων, ανασκαφών, συντήρησης, αποκατάστασης σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, μουσειολογίας και μουσειογραφίας, που υπέγραψαν η υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας Λίνα Μενδώνη και η υπουργός Πολιτισμού της Αλβανίας Elva Margariti. Όπως δήλωσε η κ. Μενδώνη πρόκειται για συνεργασία που έπρεπε να έχει υπογραφεί πριν από χρόνια!

Επειδή από το 1988 μέχρι το 2001, περίπου 13 χρόνια, υπήρξα Υπεύθυνος της Εφορείας Πολιτιστικών Μνημείων Αγίων Σαράντα και Δελβίνου και επειδή στις μέρες μου υπήρχε αδιαφορία από τους ταγούς της Κοινότητάς μας, καθώς και από την ελληνική διπλωματική εκπροσώπηση για το έργο που διετέλεσα, μέχρι σημείο να χαίρω την εκτίμηση ακόμα και ξένων περιοδικών παγκόσμιας εμβέλειας, δικαιούμαι να εκφράσω άποψη για το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης, επικροτώντας την πρωτοβουλία και ευχόμενος η συνεργασία να έχει θετική ανταπόκριση.

Όπως και σε προηγούμενες αναφορές μου, είναι λυπηρό το γεγονός ότι μετά από 32 χρόνια αδιαφορίας και έλλειψης στρατηγικής για υποδομές που χρειάζονταν, ώστε η Ε. Ε. Μειονότητα να επιβιώσει στις πατρογονικές της εστίες, ποιος δεν θα ανέμενε να είχε υπογραφεί χρόνια πριν και άλλο μνημόνιο κατανόησης, ώστε εκτός του χρέους της Αλβανίας προς την Κοινότητά μας να ανταποκρίνονταν και η εκάστοτε κυβέρνηση της Ελλάδας για το ιστορικό της χρέος, απέναντι σε μια Μειονότητα όχι μόνο ως προέκταση της δικής της Επικράτειας, αλλά ως χρέος για όσα είχε προσφέρει για την Ελλάδα, αλλά και υποφέρει για λάθη της Ελλάδας!. Οπότε θα είχαν ανέβει στις περιοχές μας και άλλοι υπουργοί, καθώς δεν είναι μόνο η φθορά των μνημείων! Εξαιτίας της παντελής έλλειψης υποδομών, της φτώχειας και των δύσκολων συνθηκών επιβίωσης, γεγονός που εφόσον δεν το είχε λάβει υπόψη της η εκάστοτε κυβέρνηση, σημαίνει ότι δεν το είχε κατανοήσει ούτε η ελληνική διπλωματία. Υπήρχε άλλη λύση ώστε ο πιο ο πιο δυναμικός, ο πιο δημιουργικός και ο διανοητικός πληθυσμός της Κοινότητας να μη αναγκάζονταν να αποδημήσει;
Αν πέρασε τα σύνορα «με το δεξί πόδι» η κ. Μενδώνη, αξίζει να περάσει στην ιστορία ως παράδειγμα προς μίμηση, ώστε να το ακολουθήσουν και άλλοι υπουργοί, ως η αρχή του καλού για το νοικοκύρεμα και την αναστήλωση, μεν, των μνημείων μας, αλλά και για την αναγέννηση των περιοχών μας.

Υπενθυμίζω όμως ότι όλα τα σημεία του μνημονίου που υπογράφηκε πρόσφατα, εγώ είχα αρχίσει να τα υλοποιώ από το 1993, χωρίς να έχω την στήριξη κανενός από τους φορείς μας, αν όχι αδιαφορία και τρικλοποδιές, ακόμα και από την ελληνική διπλωματική αρχή.

Τρεις μήνες πριν παραιτηθεί η κυβέρνηση του πατρός Μητσοτάκη, το 1993, κατόρθωσα διαμέσου της κ. Μπακογιάννη, τότε υπουργός Πολιτισμού, να εξασφαλίσω ένα χρηματικό ποσό των 5.000.000 δραχμών, με το οποίο διαμέσου της Εφορίας αρχαιοτήτων Ιωαννίνων θα κατόρθωνα τα όσα αναφέρονται στο μνημόνιο, συμπεριλαμβάνοντας και μελέτη για την ενοποίηση των μνημείων δώθε και εκείθε συνόρων, ώστε ο πολιτισμός να υπέρβαινε την διαχωριστική γραμμή των συνόρων, μέχρι να υπήρχε πολιτική συνεννόηση. Άλλο αν δεν κατόρθωσα και πολλά, καθώς όταν στην εξουσία ήρθε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. μπλοκάρισε τα χρήματα, οπότε και οι εκθέσεις που έστελνα στο Προξενείο κατέληγαν στο καλάθι των αχρήστων.

Εντούτοις δεν εμπέδωσα. Κατόρθωσα να συνάψω σχέσεις με τα Τ.Ε.Ι. δυτικής Αθήνας, ώστε οι φοιτητές του τομέα συντηρήσεων και αναστηλώσεων να έκαναν την πραχτική τους στα μνημεία μας, επίσης για την αναστήλωση της εκκλησίας της Παναγίας στην Βραχογοραντζή Δρόπολης. Κατόρθωσα να συγκρατήσω και να προστατέψω στο Βουθρωτό την ελληνική αρχαιολογική αποστολή, καθώς οι αρχαιολόγοι μας, παρά την σύναψη διακρατικής συμφωνίας, έκαναν το παν να την υποχρεώσουν για να φύγει, κατόρθωσα να κρατήσω στο Βουθρωτό την αγγλική αρχαιολογική αποστολή, η οποία στη συνέχεια χρηματοδότησε για συντηρήσεις και αναστηλώσεις, αλλάζοντας θεαματικά την μέχρι τότε όψη του μνημείου, κατόρθωσα να συντηρήσω και αναστηλώσω τις 15 από τις τότε 17 εκκλησίες μνημεία, οι οποίες είχαν μετατραπεί σε αχυρώνες και στάβλους ή σε αποθήκες φυτοφαρμάκων, κατόρθωσα τόσα πολλά που για να μη κουράσω τον αναγνώστη, θα αποφύγω την αναφορά τους.

Φυσικά όλα τα παραπάνω δεν τα αναφέρω για εύσημα, παρόλο αν και σήμερα υπερήλικας η συντήρηση και η αναστήλωση των πολιτιστικών μας μνημείων, καθώς και αυτών που αναδύονται από τις ανασκαφές, σαν να υπάρχουν στο DNA μου. Το ίδιο ενδιαφέρον όμως και για τα προβλήματα της ιδιαίτερης πατρίδας μου, καθώς διαμέσου των άρθρων μου στις τοπικές εφημερίδες δεν υπάρχει πρόβλημα για το οποίο να μη έχω προβληματίσει και σχολιάσει. Αναφέρω τα παραπάνω για να τα έχει υπόψη του όποιος προτιμηθεί για να μεριμνήσει τα μνημεία και τον πολιτισμό μας, λαμβάνοντας υπόψη τα όσα αναφέρονται και στο μνημόνιο κατανόησης, καθώς μετά από τόσα χρόνια παραίτησης από το χρέος μας για οτιδήποτε σχετίζεται με την ιδιαίτερη πατρίδα μας, είναι απαραίτητη η συμμετοχή για την αναγνώριση και την προβολή των προβλημάτων που απασχολούν την Κοινότητα, καθώς και η βοήθεια όσων μπορούν, όπως είναι απαραίτητη και μια νέα αφετηρία.

Σχόλια