Κελέζι Λιούντζης

Το Κελέζι είναι χωριό της Λιούντζης στο Δήμο Αργυροκάστρου. Είναι ένα  μικρό γραφικό χωριό με ενδιαφέροντα σπίτια και πηγές.
Αναφερόταν παλιά και ως Καλέζη. Το χωριό ανέκαθεν κατοικείται από χριστιανούς αλβανόφωνους, οι οποίοι στην πλειοψηφία είχαν έντονα τα ελληνικά αισθήματα ακόμα και από επιστήμονες που ήταν ευνοούμενοι του κομουνιστικού καθεστώτος. 
Κάποια στοιχεία για το χωριό Κελέζι θα τα αντλήσομε από την ωραία μονογραφία του Κελεζιώτη Αχιλλέα Μπερτζόλι. Αναφέρει διάφορα τοπωνύμια που τα περισσότερα είναι ελληνικά, όπως Χωνί της Πίκας, Αγορά, Περιβόλι, Ριγαναϊ κ.λ.π. 
Τα περισσότερα παλιά σπίτια είναι διώροφα µε εξωτερική ή εσωτερική σκάλα. Στα τέλη του 17ου και αρχές του 18ου αιώνα αριθμούσε 50 σπίτια. 
Στο πάνω μέρος του χωριού υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, μονόχωρη εκκλησία με νάρθηκα. Η εκκλησία έχει συντηρηθεί από τους ντόπιους και έχει λιτή αρχιτεκτονική. Στο εσωτερικό του ναού σώζεται επιτύμβια στήλη ελληνιστικής περιόδου, η οποία έχει επαναχρησιμοποιηθεί. Οι αγιογραφίες στην επιφάνεια της στήλης είναι ακόμη ορατές και δείχνουν ότι χρησιμοποιήθηκε στο εσωτερικό του ναού, ίσως ως τμήμα του τέμπλου. Κοντά στην εκκλησία βρίσκονται πολλοί παλιοί λιθόπλινθοι που μαρτυρούν την ύπαρξη πρώιμου οικισμού. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου χτίστηκε το 1786.
Το 1796 χτίστηκε στη μέση του χωριού η εκκλησία της Παναγιάς, η οποία καταστράφηκε το 1970 και στη θέση της χτίστηκε μαγαζί και αποθήκη. To 2017 η εκκλησία αποκαταστάθηκε με την οικονομική συνεισφορά της οικογένειας του Αχιλλέα Μπερτζόλι.

Ο πληθυσμός συντηρούνταν από τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αμπελουργία, όπως και από τους μετανάστες στην Ελλάδα και στην Κων/πολη. Αρχικά η έκταση του χωριού ήταν 1.200 στρέμματα από αυτά τα 300 ήταν καλλιεργήσιμα. Κάποιοι που δεν μπορούσαν να υποτάξουν το χωριό μπόρεσαν να τα λιγοστέψουν σε 750 στρέμματα. Στην αρχή έλαβαν 150 στρέμματα του κάμπου Κάλλο και μετά 300 στρέμματα του βουνού και τα ανακήρυξαν δημόσια γη τα έτη 1870-1880. 

Οι Τaksidaret ή dhekataret (Η λέξη χρησιμοποιείται στην ομιλούμενη γλώσσα των κατοίκων και προέρχεται από την ελληνική δεκατάριδες, που σημαίνει αυτοί που έπαιρναν το δέκατο της σοδιάς
των γεωργικών προϊόντων) έπαιρναν τριπλάσιους φόρους συνήθως από τις χήρες και από αυτές που είχαν τους άνδρες τους στην ξενιτιά, και κάποιες φορές έκαναν και εγκλήματα. 

Σύμφωνα με τον Johannes Koder και το «Προβλήματα της σλαβικής εποίκισης στην Ήπειρο» αναφέρεται στο κατάστιχο του 1431. Με βάση τα «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» στην απογραφή του 1880 είχε χριστιανούς 240, ενώ, σύμφωνα με την Εθνολογική Στατιστική της Βορείου Ηπείρου το 1913 είχε 242 και το 1927 είχε 306 χριστιανούς και 7 μωαμεθανούς, σύμφωνα με τον Teki Selenica στο «Shqiperia me 1927». 
Με βάση την Yπηρεσία Διπλωματικού και Iστορικού Aρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών το σχολικό έτος 1893-1894 λειτουργούσε Γραμματοδιδασκαλείο µε 24 μαθητές και ιερέα διδάσκαλο.

Σχετικές Δημοσιεύσεις

Σχόλια