Μια εκδήλωση που έχει από μόνη της ενδιαφέρον φιλοξενεί αύριο, Σάββατο 11.2.2023, το Φεστιβάλ Ιστορίας που διοργανώνουν τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ). Με τίτλο «Ο φωτογράφος των γονιών μου: 30 χρόνια αλβανικής μετανάστευσης» θα πραγματοποιηθεί στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων, πάρκο Ελευθερίας (πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ) στις 17:00. Αποκτά μεγαλύτερη σημασία όταν συζητώντας με την πολιτική επιστημόνισσα και συντονίστρια του Αρχείου Αλβανικής Μετανάστευσης Ιλιρίντα Μουσαράι καταλαβαίνουμε ότι το project, που βρίσκεται ακόμη στη νηπιακή ηλικία, έχει να δώσει πολλά στην έρευνα και στην κοινωνία μόλις μεγαλώσει.
Πάνε 30 και πλέον χρόνια από το δεύτερο κύμα μαζικής μετανάστευσης και προσφυγιάς που γνώρισε το ελληνικό κράτος ως χώρος υποδοχής (το πρώτο ήταν η έλευση των Μικρασιατών το 1922) και οι μνήμες παραμένουν ακόμη ενεργές αλλά εν πολλοίς αχαρτογράφητες. Σε αυτό επιχειρεί να συνεισφέρει το Αρχείο Αλβανικής Μετανάστευσης, το οποίο θα ντεμπουτάρει πρώτη φορά σε δημόσια εκδήλωση, στο πλαίσιο του φεστιβάλ των ΑΣΚΙ, καθώς αποτελεί το καινούργιο project τους και θα καλύπτει την περίοδο από τα τέλη του 1990 που έπεσε το καθεστώς Αλία μέχρι πρόσφατα.Θα είναι μια εισαγωγική συζήτηση, λέει στο documentonews.gr η Ιλιρίντα Μουσαράι, δεύτερη γενιά μετανάστρια και η ίδια, με αφορμή τις φωτογραφίες που τράβηξε ο Σπύρος Στάβερης από το μεταναστευτικό κύμα των αρχών της δεκαετίας του 1990. «Οι φωτογραφίες αυτές –δεν πρέπει να κάνω λάθος– ήταν το πρώτο αρχείο που δωρήθηκε στο Αρχείο Αλβανικής Μετανάστευσης και ουσιαστικά αποτελεί ένα φωτορεπορτάζ, το οποίο ο Σπ. Στάβερης έχει ονομάσει “Η μεγάλη φυγή προς την Ελλάδα”. Μιλάμε για δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες που ήρθαμε και στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες – κυρίως Ελλάδα και Ιταλία ως πιο κοντινές, για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως σημείο transit και για άλλες χώρες στη συνέχεια».
Αναφερόμενη στην αυριανή εκδήλωση τη χαρακτηρίζει «πάρα πολύ σημαντική, ακριβώς επειδή συνεχίζει μια συζήτηση αλλά σε πιο ανοιχτό επίπεδο. Υπήρχαν συλλογικότητες Αλβανών μεταναστών και μεταναστριών το ’90 και το 2000 και υπάρχουν ακόμη πολλές που έχουν και πολιτισμικές αλλά και πολιτικές δράσεις. Ως Αρχείο θα θέλαμε κι εμείς να συζητήσουμε ως προς τη διάσωση της μνήμης».
Ένα Αρχείο ανοιχτό στη συνδιαμόρφωσή του
Με κάποιες από αυτές τις συλλογικότητες το Αρχείο έχει έρθει σε επαφή για να τις ενημερώσει για το project και η συντονίστριά του επισημαίνει: «Δεν θέλουμε το Αρχείο να είναι ένα σώμα θεωρητικών, που να αξιολογούν τι είναι σημαντικό να διασωθεί. Θέλουμε να είναι ένα Αρχείο στο οποίο να συμμετέχουν και αυτές οι συλλογικότητες και να κρίνουν και αυτές τι θεωρούν σημαντικό να διασωθεί σε ένα Αρχείο το οποίο θα είναι ανοιχτό στο κοινό. Δηλαδή να είναι ενεργά τα υποκείμενα στην ίδια την επιλογή και την αφήγηση της ιστορίας της αλβανικής μετανάστευσης».
Το project είναι στην αρχική φάση του, να γίνουν κάποιες επαφές και επικοινωνία, να διαβαστεί μια βιβλιογραφία ώστε να αρχίσει να αποκτά σταδιακά μορφή. «Διαθέτουμε πολύ λίγα τεκμήρια ακόμα και έχουμε προσφορές αρχειακού υλικού που μας έχουν στείλει στη σελίδα μας στο facebook αλλά και οι συλλογικότητες με τις οποίες έχουμε μιλήσει» λέει στο documentonews.gr η Ιλιρίντα Μουσαράι και συνεχίζει: «Μετά θέλουμε να κάνουμε έναν κύκλο προφορικών συνεντεύξεων ώστε να εντάξουμε έτσι όσα προφανώς δεν μπορούμε να δούμε στον έντυπο λόγο. Αυτή είναι η μέχρι στιγμής πρότασή μου ως συντονίστριας. Μια συγκέντρωση μαρτυριών – τεκμηρίων για τους γνωστούς-αγνώστους, που είναι οι Αλβανοί και οι Αλβανές στην ελληνική κοινωνία. Είμαστε μια κοινότητα –γιατί κι εγώ είμαι μέλος αυτής της κοινότητας– που όλοι μπορεί να είμαστε φίλοι κάποιου ή ακόμη και σύντροφοι ζωής με κάποιους ή συνάδελφοι. Επειδή έχει διαμορφωθεί έτσι η αλβανική μετανάστευση λόγω των πολιτικών, η ιστορία μας είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό άγνωστη. Κι όχι μόνο τι συνέβαινε στην Αλβανία και επί καθεστώτος Χότζα και το ’90, αλλά και η ιστορία του τι βιώσαμε και συνεχίζουμε να βιώνουμε εδώ. Κι αυτό θα θέλαμε να αναδείξουμε με αυτή τη μνήμη πως, πέρα από το αφήγημα που υπάρχει –προφανώς και για πολιτικούς λόγους– ότι με τους Αλβανούς τα καταφέραμε, ενσωματώθηκαν, τα παιδιά τους πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο, έχουν δουλειές κ.λπ., πως δεν έγιναν ακριβώς έτσι τα πράγματα».
Ο ρόλος των media
Φυσικά η συζήτηση πέρασε και στο πώς παρουσίαζαν τα ΜΜΕ τον «άλλο», τον «διαφορετικό», ο οποίος εκείνη την εποχή της μεγάλης μεταναστευτικης ροής ήταν αλβανικής καταγωγής. «Και από λογοτεχνικά βιβλία που διαβάσαμε –επειδή θέλουμε να έχουμε κι ένα μικρό τμήμα βιβλιοθήκης με βιβλία που έχουν γραφτεί για την αλβανική μετανάστευση, είτε θεωρητικά είτε λογοτεχνικά– υπάρχει το πώς επηρεάζει η ιδιωτική τηλεόραση όχι μόνο να στιγματιστούν οι Αλβανοί μετανάστες, γεγονός πολύ ζοφερό, αλλά να αναφέρεται σε Αλβανούς μετανάστες και Αλβανές μετανάστριες η καταγωγή τους ως το άκρον άωτον της εγκληματικότητας στην Ελλάδα. Και πόσο επηρέασε τη ζωή τους.
Είναι πολλά που δεν γνωρίζουμε. Καθεστώς χαρτιών, μεταχείριση στα σύνορα. Δεν ξέρω ποιοι το γνωρίζουν, αλλά από το 1990 μέχρι το 1997 δεν υπήρξε καμία νομοθετική πρόβλεψη για νομιμοποίηση των μεταναστών. Στην άτυπη μετανάστευση το κράτος δεν έδωσε σε κανέναν και σε καμία τη δυνατότητα να μπορέσει να νομιμοποιηθεί. Επειδή ακριβώς η αλβανική μετανάστευση χρησιμοποιήθηκε ως εργατικό δυναμικό το οποίο μπόρεσε να αναστηλώσει την ελληνική οικονομία, τα ασφαλιστικά ταμεία και δεν ασχολιόταν κανείς με το πώς αυτοί οι άνθρωποι θα έχουν αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής εδώ. Και η κατάσταση συνεχίζεται μέχρι το 2001. Όλα αυτά πέρα από κάποιους ακαδημαϊκούς, που τα γνωρίζουν καθώς τα μελετάνε, και πέρα από τους ίδιους που τα βίωναν και τα γνωρίζουν βάσει της εμπειρίας, δεν αποτελούν ανοιχτή πληροφορία στο ευρύ κοινό. Ή γιατί η δεύτερη γενιά, όπως κι εγώ, δεν μιλάει πολύ καλά την αλβανική γλώσσα – είναι μια απορία που την έχουν πολλοί».
Φυσικά η συζήτηση πέρασε και στο πώς παρουσίαζαν τα ΜΜΕ τον «άλλο», τον «διαφορετικό», ο οποίος εκείνη την εποχή της μεγάλης μεταναστευτικης ροής ήταν αλβανικής καταγωγής. «Και από λογοτεχνικά βιβλία που διαβάσαμε –επειδή θέλουμε να έχουμε κι ένα μικρό τμήμα βιβλιοθήκης με βιβλία που έχουν γραφτεί για την αλβανική μετανάστευση, είτε θεωρητικά είτε λογοτεχνικά– υπάρχει το πώς επηρεάζει η ιδιωτική τηλεόραση όχι μόνο να στιγματιστούν οι Αλβανοί μετανάστες, γεγονός πολύ ζοφερό, αλλά να αναφέρεται σε Αλβανούς μετανάστες και Αλβανές μετανάστριες η καταγωγή τους ως το άκρον άωτον της εγκληματικότητας στην Ελλάδα. Και πόσο επηρέασε τη ζωή τους.
Είναι πολλά που δεν γνωρίζουμε. Καθεστώς χαρτιών, μεταχείριση στα σύνορα. Δεν ξέρω ποιοι το γνωρίζουν, αλλά από το 1990 μέχρι το 1997 δεν υπήρξε καμία νομοθετική πρόβλεψη για νομιμοποίηση των μεταναστών. Στην άτυπη μετανάστευση το κράτος δεν έδωσε σε κανέναν και σε καμία τη δυνατότητα να μπορέσει να νομιμοποιηθεί. Επειδή ακριβώς η αλβανική μετανάστευση χρησιμοποιήθηκε ως εργατικό δυναμικό το οποίο μπόρεσε να αναστηλώσει την ελληνική οικονομία, τα ασφαλιστικά ταμεία και δεν ασχολιόταν κανείς με το πώς αυτοί οι άνθρωποι θα έχουν αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής εδώ. Και η κατάσταση συνεχίζεται μέχρι το 2001. Όλα αυτά πέρα από κάποιους ακαδημαϊκούς, που τα γνωρίζουν καθώς τα μελετάνε, και πέρα από τους ίδιους που τα βίωναν και τα γνωρίζουν βάσει της εμπειρίας, δεν αποτελούν ανοιχτή πληροφορία στο ευρύ κοινό. Ή γιατί η δεύτερη γενιά, όπως κι εγώ, δεν μιλάει πολύ καλά την αλβανική γλώσσα – είναι μια απορία που την έχουν πολλοί».
Διαβάστε ακόμη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών