Η εκτεταμένη αποτροπή Ισραήλ και Ιραν και οι ενδεχόμενες δράσεις τους

Γράφει ο Στέλιος Φενέκος

Η εκτεταμένη αποτροπή (extended deterrence) είναι μια στρατηγική ασφάλειας που υιοθετεί μια χώρα, για να αποτρέψει επιθέσεις ή απειλές κατά αυτής με την συνδρομή των συμμάχων της. Eπίσης και η δυνατότητα απειλής μιας αντιπάλου χώρας από διαφορετικά σημεία είναι ένας βασικός παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην στρατηγική της εκτεταμένης αποτροπής.
Η εκτεταμένη αποτροπή δεν περιορίζεται μόνο στην αποτροπή μιας συγκεκριμένης απειλής από έναν μόνο αντίπαλο, αλλά πρέπει να είναι πολυδιάστατη και ευέλικτη, για να αντιμετωπίζει πολλαπλές και ταυτόχρονες απειλές από διαφορετικές κατευθύνσεις., συχνά μέσα από τη χρήση ή την απειλή χρήσης ισχυρών συμβατικών όπλων και κυρίως πυρηνικών όπλων.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Η εκτεταμένη αποτροπή αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, για την προστασία των συμμάχων της στην Ευρώπη και την Ασία απέναντι στην Σοβιετική απειλή.
Αποτελεί έναν τρόπο για τις μεγάλες δυνάμεις να διατηρούν την ισχύ και την επιρροή τους σε διεθνές επίπεδο συνεργατικά (με αξιοποίηση των αμυντικών δυνατοτήτων των συμμάχων τους για την επίτευξη αφενός πολλαπλής δυνατότητας απειλής του αντιπάλου αλλά και οικονομίες κλίμακας στους εξοπλισμούς).
Η εκτεταμένη αποτροπή, που δημιουργήθηκε από τις ΗΠΑ μέσω του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, συνέτεινε στην σταθερότητα και την ασφάλεια των μελών του.

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΙΣΡΑΗΛ ΜΕ ΙΡΑΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΣ
Επίσης η εκτεταμένη αποτροπή λειτούργησε και στην περίπτωση του Ισραήλ με την βοήθεια των ΗΠΑ στο παρελθόν, αλλά ακόμη περισσότερο σήμερα.
Αφενός οι ΗΠΑ εργάζονται για να αποτρέψουν μαζική επίθεση από άλλους δυνητικούς δρώντες κατά του Ισραήλ, αφετέρου κατά τις βληματικές επιθέσεις από το Ιράν, λειτούργησαν οι αμυντικές δυνατότητες αντιμετώπισης των βλημάτων και ενδιάμεσων χωρών, αλλά και χωρών που συμμετέχουν με δυνάμεις τους στο ναυτικό και αεροπορικό πεδίο.

Και αυτό λειτουργεί αμυντικά μεν (για προστασία), αυξάνει όμως την αποτρεπτική ισχύ του Ισραήλ.
Γιατί εάν έχει επιτύχει η "προστασία" ως επιχειρησιακή λειτουργία, τότε είναι πολύ ευκολότερη η επιθετική διάσταση της αποτροπής.
Και όπως έχω αναλύσει πολλές φορές με άρθρα, οι επιχειρησιακές λειτουργίες της "άμυνας", της "προστασίας" και της "ικανότητας επίθεσης" είναι ένα ενιαίο πολύπλοκο σύστημα (υπάρχει διαφορά του περίπλοκου και του πολύπλοκου συστήματος) όπου εάν λείπει κάτι ή είναι πιο αδύναμο επηρεάζει καθοριστικά και την αποτρεπτική ικανότητα μίας χώρας.

ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
Το Ισραήλ, παρά την αμυντική του ισχύ σήμερα, στην ουσία βασίζεται στην εκτεταμένη αποτροπή που του παρέχουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι για να μην γίνουν μαζικές και συντονισμένες επιθέσεις εναντίον του, από πολλές διαφορετικές πλευρές και χώρες.
Η αποτροπή αυτή ενισχύεται και από την διπλωματική ικανότητα των ΗΠΑ, που έχει κρατήσει χώρες εκτός της εμπλοκής, έχει πείσει αραβικές χώρες να λειτουργήσουν υπέρ της προστασίας του Ισραήλ στις βληματικές επιθέσεις από το Ιράν και έχει συγκρατήσει το Ιράν από μία μεγαλύτερη επιθετική δράση εναντίον του Ισραήλ.
Συνεπώς το Ισραήλ είναι αναγκασμένο να ελέγξει την επιθετικότητά του (εξαντλούμενο σε μικρής κλίμακας συγκρούσεις και χειρουργικά κτυπήματα εκτός του Ισραήλ), για να μην θέσει σε κίνδυνο την αμερικανική και συμμαχική υποστήριξη.

Οι πολιτικοί και στρατιωτικοί στόχοι του Ισραήλ παραμένουν κυρίως:
Η εξαϋλωση της Χαμάς στην Γάζα, ο έλεγχος της Γάζας με στρατιωτικό τρόπο, η επέκταση των εποικισμών, η απαγόρευση δημιουργίας Παλαιστινιακού κράτους και η πίεση στην Διεθνή κοινότητα και στον Λίβανο ώστε να απομακρυνθεί η Χεζμπολάχ βόρεια του ποταμού Λίτανυ (όπως προβλέπει η απόφαση του ΣΑ/ΟΗΕ 1701).
Και δεν θα διστάσει να επιχειρήσει περιορισμένα στρατιωτικά για να επιτύχει αυτόν τον στόχο.

Το Ιράν δεν αποτελεί κύριο στρατιωτικό στόχο για το Ισραήλ, στον βαθμό που το Ιράν δεν θα εμπλακεί άμεσα και μαζικά εναντίον του. Εάν εμπλακεί, τότε το Ισραήλ μπορεί να επιχειρήσει με σφοδρότητα, αξιοποιώντας το βληματικό δυναμικό και τις αεροπορικές δυνατότητες του (σε συνεργασία με τους συμμάχους του), εναντίον κρίσιμων εγκαταστάσεων του Ιράν.
Η ικανότητα προστασίας των στόχων αυτών από το Ιράν είναι αμφισβητούμενη, πέραν της αδυναμίας της εκτεταμένης αποτροπής του (και προστασίας, όπως έχει το Ισραήλ).

Όμως η εμπλοκή του Ιράν θα συνεχιστεί έμμεσα μέσω των αντιπροσώπων του. Και αυτό είναι κάτι που το Ισραήλ το αποδέχεται, αφού του δίνει την δυνατότητα να εμφανίζεται απειλούμενο, να συσπειρώνει τον λαό του, φίλους και συμμάχους και σε κάθε περίπτωση να δικαιολογείται έτσι η οιαδήποτε επιθετική του δράση για την επίτευξη των στρατιωτικών του στόχων.
Για το Ιράν, ως εκτεταμένη αποτροπή έναντι του Ισραήλ, αποτελεί η ενίσχυση των αντιπροσώπων του που απειλούν το Ισραήλ από διαφορετικές κατευθύνσεις με οπλικά συστήματα και πυραύλους.

Όμως και το Ιράν και οι αντιπρόσωποί του δεν έχουν ολοκληρωμένες επιχειρησιακές λειτουργίες έναντι του Ισραήλ και για αυτό είναι ευάλωτοι και οι δράσεις τους δεν μπορεί να είναι μία μαζική επίθεση στο έδαφος από διαφορετικές πλευρές ή μη μόνο με περιοδική εκτόξευση βλημάτων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Και όπως αποδείχθηκε, αυτές οι δράσεις είχαν πολύ περιορισμένη αποτελεσματικότητα (λόγω της επιχειρησιακής λειτουργίας τη προστασίας που έχει η εκτεταμένη αποτρεπτική ισχύς του Ισραήλ), και κυρίως κανένα ισχυρό στρατιωτικό στόχο για να επιτύχουν, πλην της επιθυμίας να πλήξουν εκ του μακρόθεν – όσο μπορούν- το Ισραήλ. Και το βέβαιο είναι ότι δεν έχουν τον Αραβικό κόσμο στο πλευρό τους.

Η εμπλοκή δε της Ρωσίας δεν μπορεί να προσφέρει κάποιο στρατηγικό πλεονέκτημα στο Ιράν. Η δε Κίνα πολύ σωστά επενδύει στο διπλωματικό της κεφάλαιο για να συγκρατήσει την κλιμάκωση.
Όσον αφορά τις ΗΠΑ (και τους συμμάχους του Ισραήλ) θα συνεχίσουν να προσφέρουν την ομπρέλα προστασίας στο Ισραήλ και να κινητοποιούν όλο το αποτρεπτικό διπλωματικό τους κεφάλαιο ώστε να είναι ελεγχόμενη η κλιμάκωση.

Συνεπώς, εάν το Ισραήλ διατηρήσει ελεγχόμενους του στρατιωτικούς στόχους και δεν επιχειρήσει να εισβάλλει με εκτεταμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον της Χεζμπολάχ στο έδαφος του Λιβάνου (αλλά στην χειρότερη περίπτωση με περιορισμένες καταδρομικές δράσεις, αεροπορικές και βληματικές) και αποδεχθεί την πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή, τότε μπορούμε να ελπίζουμε σε αποφυγή γενικευμένης σύρραξης στην Μέση Ανατολή.
Εάν όμως επιχειρήσει κατάληψη εδαφών (όπως έκανε στο Γκολάν στο παρελθόν), αφενός θα κινδυνεύσει η λειτουργούσα σήμερα εκτεταμένη αποτρεπτική συμμαχία, αφετέρου θα ενεργοποιηθούν αντανακλαστικά εχθρότητας και σε άλλες χώρες της περιοχής. Πέραν τούτων, δεν υπάρχει ελπίδα δημιουργίας στο ορατό μέλλον Παλαιστινιακού κράτους.

Οι δε απειλές της Τουρκίας για αποστολή στρατευμάτων είναι αστείες και αδύνατο να υπάρξουν. Πλην όμως το ΝΑΤΟ οφείλει να ελέγξει την Τουρκία για τις απειλές αυτές.

Διαβάστε ακόμη

Σχόλια