Από τα χρόνια του Βυζαντίου μέχρι και την τουρκοκρατία, η Ελλάδα γνώρισε αλλεπάλληλες εισβολές και εγκαταστάσεις ξένων φύλων. Παρ’ όλα αυτά, ο Ελληνισμός δεν αφανίστηκε – αντίθετα, ενσωμάτωσε τους εισβολείς και διατήρησε τον πυρήνα του πολιτισμού του: τη γλώσσα, την πίστη, τα ήθη και τα έθιμα.
Οι Σλάβοι και η αφομοίωσή τους
Οι πρώτοι Σλάβοι εμφανίστηκαν στην Ελλάδα τον 6ο αιώνα. Αν και εγκαταστάθηκαν κυρίως ειρηνικά, η σύνδεσή τους με τον ελλαδικό χώρο δεν έφερε ριζική αλλαγή στον πληθυσμό. Ο εκχριστιανισμός τους και οι νίκες των Βυζαντινών τους ώθησαν σε ταχύ εξελληνισμό. Στη συνέχεια, μικρές σλαβικές ομάδες επιβίωσαν κυρίως στη Θεσσαλία και την Ήπειρο, αλλά ενσωματώθηκαν πλήρως στον ελληνικό κορμό.
Οι Φράγκοι και η σύντομη κυριαρχία τους
Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, οι Φράγκοι κατέλαβαν περιοχές της Ελλάδας. Όμως η παρουσία τους δεν μακροημέρευσε. Στη βόρεια Ελλάδα ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, ενώ στον νότο οι Φράγκοι, αν και εγκαταστάθηκαν, σύντομα αφομοιώθηκαν μέσα από μικτούς γάμους και την υιοθέτηση της ελληνικής γλώσσας και κουλτούρας.
Οι Αλβανοί και η νομαδική παρουσία τους
Οι Αλβανοί εγκαταστάθηκαν κυρίως από τα βορειοδυτικά προς τα νότια της χώρας, κυρίως ως ληστές ή στρατιώτες. Η παρουσία τους υπήρξε έντονη σε κάποιες περιοχές, αλλά σταδιακά οι περισσότεροι αφομοιώθηκαν πολιτισμικά και γλωσσικά.
Οι Τούρκοι και οι εξισλαμισμοί
Παρά την μακραίωνη οθωμανική κυριαρχία, οι Τούρκοι επηρέασαν ελάχιστα την εθνολογική σύνθεση των Ελλήνων. Η διαφορετική θρησκεία λειτούργησε ως φραγμός. Αντίθετα, πολλοί Χριστιανοί εξισλαμίστηκαν, επηρεάζοντας την τουρκική εθνογένεση. Ο ελληνικός πληθυσμός, παρότι καταπιεσμένος, διατήρησε ισχυρή πολιτιστική συνοχή.
Πώς έγινε η αφομοίωση;
Η απάντηση δεν είναι μία. Οι κύριοι παράγοντες ήταν:
- Η ελληνική γλώσσα, ζωντανή και συνεχής από την αρχαιότητα, που λειτούργησε ως όχημα ταυτότητας.
- Η Ορθοδοξία, που ένωσε διαφορετικές ομάδες κάτω από κοινή πίστη.
- Η λαϊκή παράδοση, που συνέχισε αδιάλειπτα με ήθη, έθιμα, παροιμίες και τραγούδια.
- Η παιδεία και οι εκκλησιαστικοί θεσμοί, που διέσωσαν τον ελληνικό λόγο και πνεύμα.
- Και φυσικά, ο κοινός αγώνας κατά της καταπίεσης, που συσπείρωνε τους Έλληνες, διατηρώντας την εθνική τους συνείδηση.
Αν αναρωτηθεί κανείς πώς επέζησε ο Ελληνισμός μέσα από τόσες αναταράξεις, η απάντηση βρίσκεται σε αυτόν τον ιδιαίτερο πολιτισμικό δυναμισμό. Όσοι πέρασαν από τη χώρα είτε χάθηκαν μέσα της, είτε μεταλλάχθηκαν. Η ελληνική ταυτότητα, όπως αποδεικνύεται, δεν ήταν ποτέ στατική, αλλά εξελισσόμενη – μια δύναμη που αφομοιώνει, χωρίς να αλλοιώνεται.
Διαβάστε ακόμη
* Η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση και η αμερικανική αντίδραση: Το ανεκπλήρωτο όνειρο του Ζαχαριάδη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών