Με γάλα αφλατοξίνης δεν πάμε Ευρώπη

Τους τελευταίους μήνες, η δημόσια συζήτηση στην Αλβανία κινείται με αυξανόμενο ενθουσιασμό γύρω από την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Δηλώσεις αξιωματούχων της ΕΕ, όπως της Επιτρόπου Διεύρυνσης Μάρτα Κος, παρουσιάζονται από την κυβέρνηση ως σημάδια προόδου και σχεδόν προαναγγελίες ένταξης. Ωστόσο, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν μετριέται με δηλώσεις ούτε με αισθήματα αισιοδοξίας. Μετριέται με κριτήρια – και ένα από τα πιο αυστηρά και αδιαπραγμάτευτα είναι η ασφάλεια των τροφίμων.
Επιλέγω σήμερα να επικεντρωθώ σε ένα βασικό προϊόν: τα γαλακτοκομικά. Όχι επειδή είναι το μοναδικό πρόβλημα στο σύστημα, αλλά επειδή είναι το πιο άμεσο για την καθημερινότητα κάθε πολίτη και το πιο επικίνδυνο όταν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί αποτυγχάνουν.

Την άνοιξη του 2025, η Εθνική Αρχή Τροφίμων αποκάλυψε ότι περίπου το 40% των δειγμάτων γάλακτος των εμπορικών σημάτων Lufra και Erzeni βρέθηκαν να περιέχουν επίπεδα της καρκινογόνου αφλατοξίνης M1 πάνω από τα επιτρεπτά όρια. Σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της ΕΕ, μια τέτοια διαπίστωση θα οδηγούσε σε άμεσο πάγωμα της παραγωγής, ποινική έρευνα, ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού και κινητοποίηση θεσμών.
Στην Αλβανία, η αγορά απλώς συνέχισε τη λειτουργία της. Υπήρξε μερική απόσυρση προϊόντων, χωρίς δημόσια λογοδοσία, χωρίς ποινικές διώξεις, χωρίς διαφάνεια. Ο καταναλωτής έμεινε με ανασφάλεια, και το κράτος με σιωπή.

Το πρόβλημα δεν είναι μεμονωμένο. Η Lufra έχει παρελθόν:

• Το 2015 κατασχέθηκαν 1.350 κιλά αδήλωτου γάλακτος σε σκόνη, που χρησιμοποιούνταν σε προϊόντα με την ένδειξη «φρέσκο». Ποινική δίωξη για απάτη, καμία τιμωρία.
• Το 2024, κυκλοφόρησε μουχλιασμένο βουτυρόγαλα εντός ημερομηνίας λήξης. Καμία έρευνα.
• Την ίδια χρονιά, τύπωσε εικόνες ιστορικών προσωπικοτήτων (Σκεντέρμπεης, Μητέρα Τερέζα, Ισμαήλ Κεμάλι) σε συσκευασίες γάλακτος – εμπορευματοποίηση της ιστορικής μνήμης χωρίς μέτρο.

Η Erzeni δεν πάει πίσω:

• Ενεπλάκη στο ίδιο σκάνδαλο αφλατοξίνης.
• Τον Αύγουστο του 2024 βρέθηκε να πουλά τυρί με πλαστογραφημένη ημερομηνία λήξης.
• Τον Ιούνιο του 2025, το εργοστάσιό της κατηγορήθηκε για σοβαρή περιβαλλοντική ρύπανση στην περιοχή του Μπεράτ. Οι κάτοικοι κατήγγειλαν καπνούς και απόβλητα – και οι αρχές παρέμειναν άφαντες.

Οι δύο αυτές εταιρείες ελέγχουν περίπου 70-80% της αγοράς συσκευασμένων γαλακτοκομικών προϊόντων στην Αλβανία. Το 2023, η Αρχή Ανταγωνισμού διερεύνησε συντονισμένες αυξήσεις τιμών έως 38%, αλλά κατέληξε απλώς σε "συστάσεις". Το γεγονός ότι δύο επιχειρήσεις μπορούν να ελέγχουν την αγορά, να παραβιάζουν την υγειονομική και εμπορική νομοθεσία, και να μη λογοδοτούν ποτέ, αποδεικνύει κάτι βαθύτερο: ένα σύστημα που δεν λειτουργεί.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι μόνο οικονομικά κονδύλια και πολιτικές συμφωνίες. Είναι και κανόνες. Η επισιτιστική ασφάλεια είναι κομβική: αφορά την υγεία, την εμπιστοσύνη στον νόμο, την ικανότητα ενός κράτους να προστατεύει τον πολίτη του. Οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί (ΕΚ 178/2002, ΕΚ 852/2004, ΕΚ 1881/2006) δεν αφήνουν περιθώρια για τέτοιες αμέλειες. Αν η Αλβανία δεν μπορεί να ελέγξει τη διαδρομή ενός λίτρου γάλακτος από το ζώο στο ράφι, δεν μπορεί να θεωρείται ώριμη για ένταξη.

Μπορούμε να διοργανώνουμε συνόδους, να κάνουμε δηλώσεις, να σχεδιάζουμε στρατηγικές για «ευρωπαϊκή εικόνα». Όμως, αν δεν μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι το παιδί μας πίνει καθαρό γάλα, η Ευρώπη δεν μας χτυπά την πόρτα.
Η Ευρώπη δεν απορρίπτει την Αλβανία. Αλλά δεν δέχεται κράτη που ανέχονται προϊόντα κατώτερης ποιότητας, ούτε πολιτικές που καλύπτουν τους υπεύθυνους.
Η ευρωπαϊκή πορεία αρχίζει και τελειώνει εκεί: στο ψυγείο κάθε οικογένειας.

Διαβάστε ακόμη

* Ο Έντι Ράμα, η πορεία προς την ΕΕ και η αλβανική πολιτική σκηνή: Μεταρρύθμιση ή συγκέντρωση εξουσίας;

* Μπλοκάρισμα των αγροτικών κονδυλίων: Η ΕΕ κόβει το σχοινί εμπιστοσύνης με την Αλβανία

* Κατεδαφίσεις ως μέσο πολιτικής πίεσης: Μια σκιά πάνω από την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας

👉Ακολουθήστε μας στο facebook, κάνοντας like στη σελίδα Αγναντεύοντας για να βλέπετε πρώτοι τις δημοσιεύσεις μας