Τα αυξανόμενα χρέη υπουργείων και δήμων: Ένα προειδοποιητικό σήμα για τα δημόσια οικονομικά της Αλβανίας

Η εικόνα που παρουσιάζουν τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών για το πρώτο εξάμηνο του έτους είναι ανησυχητική. Τα χρέη των υπουργείων και των τοπικών αρχών έχουν αυξηθεί σημαντικά, αγγίζοντας μέχρι τον Ιούνιο τα 103 εκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για ένα ποσό που αποτυπώνει τις αδυναμίες στη δημοσιονομική διαχείριση, ενώ ταυτόχρονα προκαλεί ερωτήματα σχετικά με τις προοπτικές σταθερότητας του δημόσιου τομέα. Συγκριτικά με τον Μάρτιο, το συσσωρευμένο χρέος έχει αυξηθεί κατά 5,5 εκατομμύρια ευρώ, γεγονός που δείχνει ότι η δυναμική των υποχρεώσεων παραμένει ανοδική.

Σύμφωνα με τις αρμόδιες υπηρεσίες, τα βασικά αίτια της δημιουργίας νέων χρεών προέρχονται από την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων και τις δεσμεύσεις που σχετίζονται με επενδύσεις. Η ύπαρξη δικαστικών αποφάσεων που συχνά αφορούν αποζημιώσεις ή συμβατικές υποχρεώσεις του κράτους δημιουργεί ένα πλαίσιο ανελαστικών δαπανών. Την ίδια στιγμή, η αδυναμία προγραμματισμού και η έλλειψη ελέγχου στην εκτέλεση επενδυτικών σχεδίων επιβαρύνουν περαιτέρω την κατάσταση.
Δεν είναι η πρώτη φορά που το κράτος έρχεται αντιμέτωπο με τέτοιες προκλήσεις. Ωστόσο, το γεγονός ότι το πρόβλημα παραμένει άλυτο και μάλιστα διευρύνεται δείχνει ότι απαιτείται μια πιο συστηματική και διαρθρωτική προσέγγιση. Η διαχείριση των δημόσιων οικονομικών δεν μπορεί να περιορίζεται σε αποσπασματικές κινήσεις αλλά χρειάζεται μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και αυστηρή τήρηση των κανόνων.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το Υπουργείο Υποδομών και Ενέργειας έχει το μεγαλύτερο μερίδιο στις υποχρεώσεις, με σχεδόν 19 εκατομμύρια ευρώ χρέους. Ακολουθεί το Υπουργείο Υγείας και άλλοι κεντρικοί φορείς, οι οποίοι αντιμετωπίζουν αντίστοιχες πιέσεις. Η εικόνα αυτή δεν είναι τυχαία: οι τομείς των υποδομών και της υγείας χαρακτηρίζονται από μεγάλες επενδυτικές ανάγκες, υψηλά λειτουργικά κόστη και συχνά καθυστερήσεις στις εκταμιεύσεις. Έτσι, συσσωρεύονται υποχρεώσεις που δύσκολα καλύπτονται στον προκαθορισμένο χρόνο.
Παράλληλα, οι τοπικές αρχές αποδεικνύονται μια ακόμη πηγή ανησυχίας. Μέχρι τον Ιούνιο, τα χρέη των δήμων ανήλθαν στα 37 εκατομμύρια ευρώ. Οι δήμοι των Τιράνων, της Καβάγιας, του Ντιμάλ και της Ρογκοζίνας βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των οφειλετών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι, με εξαίρεση τα Τίρανα και την Καβάγια που αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα, οι υπόλοιποι δήμοι εντάχθηκαν φέτος για πρώτη φορά στους μεγάλους οφειλέτες. Αυτό σημαίνει ότι η οικονομική πίεση δεν είναι πλέον συγκεντρωμένη σε λίγες περιοχές αλλά διαχέεται ευρύτερα στον τοπικό αυτοδιοικητικό ιστό.

Το Υπουργείο Οικονομικών έχει δηλώσει την πρόθεσή του να διασφαλίσει την έγκαιρη αποπληρωμή των χρεών, ωστόσο η πρόκληση είναι μεγάλη. Από την άλλη πλευρά, ανεξάρτητοι θεσμοί όπως η Ανώτατη Ελεγκτική Υπηρεσία του Κράτους και ο Σύνδεσμος Δήμων υποστηρίζουν ότι το πραγματικό ύψος του συσσωρευμένου χρέους είναι ακόμη μεγαλύτερο από αυτό που καταγράφεται επισήμως. Η διαφορά αυτή στην εκτίμηση δείχνει ότι υπάρχει έλλειμμα διαφάνειας αλλά και πιθανές αστοχίες στην καταγραφή των υποχρεώσεων.

Η αύξηση των χρεών δεν αποτελεί απλώς έναν αριθμητικό δείκτη αλλά συνιστά απειλή για τη γενικότερη οικονομική σταθερότητα. Όταν υπουργεία και δήμοι συσσωρεύουν χρέη, περιορίζεται η δυνατότητα υλοποίησης νέων πολιτικών, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι πιέσεις για πρόσθετη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτό οδηγεί είτε σε περικοπές άλλων δαπανών είτε σε αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης.
Επιπλέον, η αδυναμία εξόφλησης υποχρεώσεων δημιουργεί αλυσιδωτές συνέπειες στην οικονομία. Οι προμηθευτές που συνεργάζονται με το κράτος ή τους δήμους μένουν απλήρωτοι, γεγονός που προκαλεί προβλήματα ρευστότητας και στον ιδιωτικό τομέα. Έτσι, η κρίση χρέους στον δημόσιο τομέα μεταφέρεται και στις επιχειρήσεις, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την απασχόληση και την οικονομική ανάπτυξη.

Η αύξηση των χρεών των υπουργείων και των δήμων αποτελεί ένα ξεκάθαρο προειδοποιητικό σήμα. Η ανάγκη για αυστηρότερη εποπτεία, καλύτερο προγραμματισμό και διαφάνεια είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Εάν δεν ληφθούν μέτρα για την ουσιαστική μείωση του χρέους και την αποφυγή νέων υποχρεώσεων, η χώρα κινδυνεύει να βρεθεί σε έναν φαύλο κύκλο οικονομικής αστάθειας. Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι, καθώς θα δείξουν αν η πολιτική βούληση και οι διοικητικές ικανότητες επαρκούν για να ανακοπεί η ανοδική πορεία των δημοσίων χρεών.

Διαβάστε ακόμη

* Αλβανία: Το Δημοκρατικό Κόμμα κατηγορεί την κυβέρνηση πως παρέχει κρατικές εγγυήσεις σε 10 ολιγάρχες

* Η αλβανική κυβέρνηση ενέκρινε τον νέο αυξημένο κατώτατο μισθό

* Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης η Αλβανία

👉 Ακολουθήστε το Apenadi.Blogspot στο Twitter