Η κωδικοποιημένη σύγκρουση Ράμα – Βελιάι και το ρίσκο αποσταθεροποίησης της Αλβανίας

Η πολιτική σκηνή στην Αλβανία βρίσκεται σε μια από τις πιο κρίσιμες φάσεις των τελευταίων ετών, καθώς η σύγκρουση ανάμεσα στον πρωθυπουργό Έντι Ράμα και τον δήμαρχο Τιράνων, Έριον Βελιάι, παίρνει ολοένα και πιο ανοιχτή μορφή. Η διαμάχη, που ξεκίνησε με «εκκαθαρίσεις» στελεχών του Βελιάι από το Σοσιαλιστικό Κόμμα και τη δημόσια διοίκηση, φαίνεται πλέον να αποκτά διεθνείς προεκτάσεις, αγγίζοντας ταυτόχρονα τον ευαίσθητο τομέα της οικονομίας και των σχέσεων με τους ξένους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.
Η απόλυση του υπουργού Οικονομικών Έρβιν Μέτε, τον Ιούλιο του 2024, υπήρξε το πρώτο ηχηρό καμπανάκι. Ο Μέτε, στενός συνεργάτης του Βελιάι και μέλος της ίδιας πολιτικής γενιάς που προήλθε από το κίνημα MJAFT και αργότερα το G99, είχε καταφέρει να κερδίσει θετικά σχόλια από διεθνείς θεσμούς για τη διαχείριση του χρέους και των δημόσιων δανείων. Η ξαφνική απομάκρυνσή του θεωρήθηκε λιγότερο τεχνοκρατική και περισσότερο πολιτική, μια κίνηση του Ράμα να αποδυναμώσει το λόμπι του δημάρχου των Τιράνων.

Στη συνέχεια, ο Ράμα δεν περιορίστηκε μόνο στο κυβερνητικό επίπεδο. Μεθοδικά, άρχισε να «κόβει τα χέρια» του Βελιάι σε κάθε χώρο: από το κόμμα και την εκτελεστική εξουσία μέχρι τη δημοτική διοίκηση, όπου άνθρωποι του δημάρχου βρέθηκαν εκτός συστήματος. Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: ο Ράμα δεν ανεχόταν εσωκομματικούς πόλους ισχύος, ούτε καν από τον μέχρι πρότινος θεωρούμενο «δελφίνο» της σοσιαλιστικής ηγεσίας.
Η κορύφωση ήρθε μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Ένα κωδικοποιημένο μήνυμα που αναρτήθηκε στον λογαριασμό TikTok του Βελιάι, το δεύτερο κατά σειρά, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. «Η αθόρυβη λειτουργία είναι ενεργοποιημένη επειδή δεν μου αρέσει πια. Όταν σου μιλήσω, θα είναι έκτακτη είδηση», έγραφε το μήνυμα, αφήνοντας να εννοηθεί πως ο δήμαρχος διαθέτει πληροφορίες ικανές να ταράξουν τα πολιτικά νερά.

Η απάντηση του Ράμα ήρθε ακαριαία. Εμφανίστηκε μπροστά στις κάμερες σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρώην υπουργό Οικονομικών Έρβιν Μέτε, μια κίνηση που ερμηνεύτηκε ως «σήμα» προς το στρατόπεδο του Βελιάι ότι υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης. Η δημόσια αυτή πράξη ήταν κωδικοποιημένη όσο και το αρχικό μήνυμα, καθώς ουσιαστικά άνοιγε την πόρτα σε συζήτηση με ανθρώπους του δημάρχου.

Γιατί όμως όλη αυτή η αντιπαράθεση έχει προκαλέσει τέτοιον πανικό στον πρωθυπουργό; Η απάντηση βρίσκεται στο πεδίο της οικονομίας. Ο Βελιάι δεν είναι απλώς ένας τοπικός πολιτικός με φιλοδοξίες. Διατηρεί ισχυρές διασυνδέσεις με ευρωπαϊκούς και αμερικανικούς κύκλους, ιδιαίτερα με το δίκτυο του Σόρος και με φιλελεύθερα λόμπι στις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον. Επιπλέον, κατά τη θητεία του Μέτε στο υπουργείο Οικονομικών, η Αλβανία συνεργάστηκε στενά με κολοσσούς όπως η BlackRock για τη διαχείριση του εξωτερικού χρέους.
Αυτό σημαίνει ότι τα υπονοούμενα του Βελιάι δεν αφορούν απλώς σε μια εσωκομματική ίντριγκα. Μπορούν να αγγίξουν άμεσα τα θεμέλια της οικονομικής σταθερότητας της χώρας. Μια φράση ή μια αποκαλυπτική πληροφορία μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση στις τράπεζες, στις αγορές ή στις διαπραγματεύσεις για το δημόσιο χρέος. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι συνέπειες είναι άμεσες: κυβερνήσεις πέφτουν, επενδυτές αποσύρονται και η εμπιστοσύνη των πολιτών καταρρέει.

Ο Ράμα, που μέχρι τώρα διατηρούσε σφιχτό έλεγχο στο εσωτερικό του κόμματος και της κυβέρνησης, δείχνει να αιφνιδιάζεται από αυτή τη νέα διάσταση της αντιπαράθεσης. Η καθυστέρηση στην ανακοίνωση της νέας κυβέρνησης ερμηνεύεται ως ένδειξη φόβου: φόβου απέναντι σε μια πιθανή κλιμάκωση από το στρατόπεδο Βελιάι και, κυρίως, απέναντι στους ξένους οικονομικούς κύκλους που τον στηρίζουν.
Το ερώτημα είναι τι μέλλει γενέσθαι. Υπάρχουν τρία πιθανά σενάρια:
  1. Συμβιβασμός και σιωπηρή ανακωχή. Ο Ράμα μπορεί να προσφέρει «χώρο» στους ανθρώπους του Βελιάι, κρατώντας τον σε ελεγχόμενη θέση αλλά αποτρέποντας την πλήρη ρήξη.
  2. Ανοιχτή ρήξη και πολιτική κρίση. Αν ο Βελιάι αποφασίσει να παίξει τα χαρτιά του με στήριξη από διεθνείς παράγοντες, η κυβέρνηση μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρή αποσταθεροποίηση.
  3. Παράταση αβεβαιότητας. Η μάχη μπορεί να συνεχιστεί με μηνύματα, κινήσεις ισχύος και αλληλοεκβιασμούς, αφήνοντας τη χώρα σε παρατεταμένη πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα.
Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, το βέβαιο είναι ότι η αντιπαράθεση αυτή δεν περιορίζεται στα στενά αλβανικά όρια. Αγγίζει τη σχέση της χώρας με τις αγορές, τους διεθνείς θεσμούς και τα μεγάλα οικονομικά λόμπι. Σε μια εποχή που η Αλβανία επιδιώκει την εμβάθυνση των σχέσεων με την ΕΕ και χρειάζεται σταθερότητα για να προσελκύσει επενδύσεις, η εσωτερική αυτή διαμάχη μετατρέπεται σε πραγματική απειλή για την πολιτική και οικονομική της πορεία.
Η μάχη Ράμα – Βελιάι δεν είναι απλώς προσωπική ή κομματική. Είναι μια αναμέτρηση για τον έλεγχο της εξουσίας σε όλα τα επίπεδα – πολιτικό, θεσμικό και οικονομικό. Και το γεγονός ότι εκτυλίσσεται με «κωδικοποιημένα» μηνύματα και κινήσεις μόνο ενισχύει την αίσθηση ότι τα επόμενα βήματα θα είναι απρόβλεπτα και δυνητικά εκρηκτικά για την Αλβανία.

Διαβάστε ακόμη

Σχόλια