Η αρχαία πόλη της Φοινίκης

 

Βρίσκεται στο χωριό Φοινίκη , 9 χλμ ανατολικά από την πόλη των Αγίων Σαράντα

Ήταν κτισμένη πάνω σε μια ράχη με υψόμετρο 290 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, με μια πεδιάδα κατάλληλη για κατοικίες στην κορυφή της.
Από εκεί μπορείς να δεις όλο τον κάμπο του Βούρκου μέχρι το Βουθρωτό. Τα τείχη μήκους 5000 μέτρων περιστοιχίζουν μια επιφάνεια των 57 εκταρίων. Από το μέγεθος της η Φοινίκη έρχεται μετά την Απολλωνία και το Δυρράχιο, ενώ στην Ήπειρο, μετά απο την Αμβρακία και είναι μεγαλύτερη από την Αντιγόνεια.

Η γέννηση της πόλης χρονολογείται κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. και μέχρι τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Η περίοδος της γέννησης ταυτίζεται τότε και με την ίδρυση άλλων πόλεων και του κράτους της Ηπείρου. Αρχικά η κατοίκηση ξεκίνησε στο άνω μέρος της ράχης με μια ελλειψοειδή περίφραξη σε ένα εμβαδόν 6 εκταρίων. Τα τείχη αυτής της περιοχής κτίστηκαν με ογκόλιθους διαστάσεων 3x3x2,10 που είναι και οι μεγαλύτεροι στην Ήπειρο .

Στην περίοδο του 3ου -2ου αιώνων π.Χ. η πόλη άνθισε πραγματικά. Έχει το δικό της νόμισμα και διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Χαονίας ως κέντρο της, ρόλο τον οποίο επέκτεινε μετά την ίδρυση του Κοινού των Ηπειρωτών, όπου λέγεται ως πρωτεύουσα τους.
Η Φοινίκη είναι πόλη με ακρόπολη, στην οποία αποκαλύφθηκαν μερικά κτήρια κοινωνικής χρήσεως όπως ναοί, το Γυμνάσιο και τρεις δεξαμενές νερού του 4ου αιώνα π.Χ.

Οι ανασκαφές αποκάλυψαν ένα συγκρότημα με κατοικίες με περιστύλιο και ποιοτική αρχιτεκτονική που διέφερε και από τις κατοικίες των πιο αναπτυγμένων πόλεων της Ηπείρου. Οι κατοικίες έχουν σχεδιαστεί με δύο αυλές περιστυλίου. Η πολεοδομική οργάνωση της πόλης είναι βάση αναβαθμίδων.
Σε μια από τις αναβαθμίδες αποκαλύφθηκε το αρχαίο θέατρο της Φοινίκης που από το μέγεθος υπερβαίνει δέκα φορές το θέατρο του Βουθρωτού και είναι από τα μεγαλύτερα στην Ήπειρο. Οι ειδικοί έχουν υπολογίσει ότι είχε χωρητικότητα 12.000 θέσεων
Σ’αυτό το χώρο οργανώνονταν παραστάσεις αλλά και συγκεντρώσεις των εκπροσώπων των φυλών της Ηπείρου για να λάβουν αποφάσεις για την τύχη της Ηπείρου. Αυτό επιβεβαιώνεται από τη ν αποκάλυψη στο θέατρο κεραμικών ταυτοτήτων που μαρτυρούσαν την παρουσία μελών του Κοινού από άλλες πόλεις της Ηπείρου. Οι ταυτότητες αυτές είναι σε μορφή νομίσματος αλλά είναι κατασκευασμένες από χώμα.

Την ανωτερότητα της πρωτεύουσας αυτής εκφράζει και η ύπαρξη σ’αυτή ενός ατελιέ γλυπτικής, που είναι και η μοναδική στη Χαονία. Τα γλυπτά που αναμετρούνταν με τα αριστουργήματα μεγάλων γλυπτών της αρχαίας Ελλάδος, είναι δημιουργία εγχωρίων καλλιτεχνών. Αυτό σημαίνει ότι η Φοινίκη είχε τη δική της σχολή γλυπτικής. Πολλά από τα γλυπτά της Φοινίκης σήμερα στολίζουν το μουσείο του Βουθρωτού.
Η νεκρόπολη της Φοινίκης είναι από τις πιο πλούσιες, με βωμούς και τάφους πλούσιους σε υλικά.

Η Φοινίκη ήταν ένα μεγάλο βιοτεχνικό, γεωργικό και εμπορικό κέντρο σε όλη την επικράτεια του Ελληνισμού. Ως το μεγαλύτερο κέντρο της Χαονίας αναφέρεται ως τόπος που το έτος 205 π.Χ. υπογράφτηκε η συμφωνία ειρήνης μεταξύ Ρώμης και Μακεδονίας.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές και η αποκάλυψη ισχυρών μνημείων στη Φοινίκη θα είναι η αφορμή για την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού σε όλο το νομό Δελβίνου.