Τα Κάλαντα των Φώτων στην Βόρεια Ήπειρο

Όπως σε άλλα μέρη της Ελλάδος έτσι και στη Βόρεια Ήπειρο, παραμονή γιορτών, όπως τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά, των Φώτων, του Λαζάρου, τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα γυρνώντας... από σπίτι σε σπίτι για να πάρουν από τους νοικοκυραίους φιλοδωρήματα σε χρήμα ή σε είδος ( αβγά, σύκα, λουκούμια, καραμέλες, γραφική ύλη κλπ). Οι ευχές και τα εγκωμιαστικά λόγια αναφέρονται στην καλή υγεία και στην προκοπή, στην προσωπική και οικογενειακή ευτυχία. Από περιοχή σε περιοχή υπάρχουν παραλλαγές στα Κάλαντα.

ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝ’ ΤΑ ΦΩΤΑ
(Ριζά, Αγιών Σαράντα)

Σήμερα είν’ τα φώτα,
καρκαλιέται η κότα
πίσω από την πόρτα.
Τη φωνάζ’ ο πέτος
δεν απολογιέται.

Της ρίχνει ένα λιθάρι
την παίρνει στο ποδάρι
-Ω λελέ, το πόδι μου,
και το καλαπόδι μου.

Φέρτε μου τη σέλα,
να σελώσω τ’ άλογό μου
να πάνω στα Γιάννενα
να φωνάξω γούμενο.

-Γούμενε, καλόγερε
και μπρακατσοκέφαλε!
-Που’ ν’ τα παιδιά ‘πο’ κάμες
-Τα ’καμα και τα ‘θαψα
στη χρυσή την εκκλησιά,
πο’ χει λίλια και καντήλια,
και πόρτες και παραθύρια.

Παίρνω το κλειδί κι ανοίγω,
βρίσκω λύκο που χορεύει
κι αλεπού που τσαργκανεύει.

Τσαγκ απ’ έδω, τσαγκ απ’ έκει
μο ’ φαγαν και το μπουρέκι.

Τι να φάνε τα παιδιά μου;
Τα σκατά του κορακά μου.

Τι να φάν’ οι φίλοι μου;
Τα σκατά του σκύλου μου.

ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝ’ ΤΑ ΦΩΤΑ
(Μαύρη Ρίζα - Δρόπολη)

Σήμερα είν’ τα φώτα,
καρκαλιέται η κότα
πο' ξω από την πόρτα.

Της ρίχνω ένα λιθάρι
την παίρνει στο ποδάρι
-Ω λελέ, το πόδι μου,
και το παραπόδι μου.

Φέρτε μου τη σέλα,
να καβαλικέψω.
Να πάω στη Δερόπολη
να φωνάξω τρεμετζή,
τρεμετζή, καλόγερε
και μπρεγκατσοκέφαλε.

Τα παιδιά που έκανες,
έσκασαν και πέθαναν
και που να τα θάψομε,
στης Κατέρως τον οντά.

Η Κατέρω δεν είναι εκεί
πάει στην πόλη για βρακί.

Πήρα το κλειδί κι ανοίγω,
βρίσκω λύκο που χορεύει
αλεπού που τσιγκανεύει.

Τσίγκι, τσίγκι, τ΄άργανο
κι ο Κατής στα Γιάννενα
πέντε ψάρια τα ΄πιασα
τα ΄πιασα, τ' αλάτισα,
στην πιατέλα τα ΄βαλα.

Τσιπ' απ' έδω, τσιπ΄απ' έκει,
μου ΄φαγαν και το τσουρέκι.

Τι να βάλω εγώ του σκύλου,
τα σκατά του γέρο-σκύλου.


Σήμερα είν' τα Φώτα και ο φωτισμός
(Βούρκος)

Καλημέρα σας, ω αδερφοί,
χαρείτε σήμερα τη γιορτή,
όπου μας γεμίζει όλο χαρά,
τούτη η γιορτή η δεσποτικιά.

Σήμερα είν' τα Φώτα και ο φωτισμός
και του Ιησού μας ο βαφτισμός.

Σήμερα τα φώτα , φωτίζονται
κι όλα τα νερά αγιάζονται.

Σήμερα βαφτίζεται ο Χριστός
εις τον Ιορδάνη τον ποταμό.

Είν΄η Παναγία με το Χριστό,
σπάργανα βαστάει, κερί κρατεί
και τον Αη Γιάννη παρακαλεί.

Πρόδρομε, Αι Γιάννη και βαφτιστή
έλα να βαφτήσεις Θεού παιδί.

Και ο Ιωάννης του έλεγε
κι όλο του το σώμα του έτρεμε.

Πως να σε βαφτίσω εγώ, Ιησού,
αφού εγεννήθηκα από εσού;

Πως μπορώ να βάλω τα χέρια μου,
πάνω στο κεφάλι του σωτήρα μου;

Και το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε,
πάνω στο κεφάλι του κάθησε
και φωνή ακούστη εκ του πατρός,
τούτος είν' ο γιος μου ο αγαπητός.


ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ
(Πωγώνι)

Σήμερα είν' τα φώτα κι ο Φωτισμός
κι η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός.

Αύριο είν' Αι Γιάννης ο Πρόδρομος.

Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό,
κάθετ' η κυρά μας η Παναγιά.

Σπάργανα βαστάει, κερί κρατεί,
και τον Άι Γιάννη παρακαλεί.

Αφέντη Άι Γιάννη και Πρόδρομε,
δέξου να βαφτίσεις Θεού παιδί.

Δέχομαι και θέλω και προσκυνώ,
να πετάξω απάνω στους ουρανούς.