15 Φεβρουαρίου 1989: Το τέλος της σοβιετικής εισβολής στο Αφγανιστάν

Στις 15 Φεβρουαρίου 1989, η Σοβιετική Ένωση αποσύρει τα στρατεύματά της από το Αφγανιστάν, έπειτα από 9ετη παρουσία. Η εισβολή της είχε ως στόχο την υποστήριξη του αφγανικού Κομουνιστικού Κόμματος στη διαμάχη του με τους Μουτζαχεντίν στη διάρκεια του Αφγανικού Πολέμου (1978–92).

Τον Απρίλιο του 1978, η κεντρώα κυβέρνηση του Αφγανιστάν, με πρόεδρο τον Mohammad Daud Khan, ανατράπηκε από αριστερούς στρατιωτικούς αξιωματούχους, υπό την ηγεσία του Nur Mohammad Taraki. Η εξουσία, στη συνέχεια, μοιράστηκε μεταξύ των 2 Μαρξιστικών-Λενινιστιών πολιτικών ομάδων – του Κόμματος του Λαού και του Κόμματος του Εμβλήματος.

Η νέα κυβέρνηση, που απολάμβανε ελάχιστης λαϊκής υποστήριξης, ανέπτυξε στενές σχέσεις με τη Σοβιετική Ένωση, άρχισε διώξεις εναντίον μελών της αντιπολίτευσης, καθώς και μεταρρυθμίσεις, που συνάντησαν την αντίσταση των μουσουλμάνων. Εξεγέρσεις άρχισαν να εκδηλώνονται από φυλές και αστικές ομάδες – γνωστές και ως ομάδα αντίστασης των Μουτζαχεντίν.

Οι αντιδράσεις αυτές, σε συνδυασμό με τις τριβές στο εσωτερικό της κυβέρνησης μεταξύ των 2 φραξιών, έδωσαν το χώρο στη Σοβιετική Ένωση να εισβάλει στη χώρα στις 24 Δεκεμβρίου του 1979, αποστέλλοντας περίπου 30.000 στρατιώτες και ανατρέποντας τη σύντομη προεδρία του ηγέτη της φράξιας του Λαού, Hafizullah Amin. Στόχος της Σοβιετικής Ένωσης ήταν να στηρίξει το καθεστώς στη χώρα, της οποίας ηγείται πλέον ο επικεφαλής της φράξιας του Εμβλήματος Babrak Karmal.

Ωστόσο, ο Karmal δεν κατάφερνε να συγκεντρώσει τη λαϊκή στήριξη. Υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ, η εξέγερση των Μουτζαχεντίν δυνάμωνε και εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα. Αρχικά οι Σοβιετικοί άφησαν τον αφγανικό στρατό να αναλάβει την κατάπνιξη της εξέγερσης. Ο στρατός, όμως, πληττόταν από πολυάριθμες λιποταξίες και παρέμεινε σημαντικά αναποτελεσματικός σε όλη τη διάρκεια του πολέμου.

Σύντομα άρχισε να επικρατεί μια στάσιμη κατάσταση σε σχέση με τον αφγανικό πόλεμο, με περισσότερους από 100.000 Σοβιετικούς στρατιώτες να ελέγχουν τις πόλεις και τους Μουτζαχεντίν να κυκλοφορούν σχετικά ελεύθερα στην επαρχία. Τα σοβιετικά στρατεύματα επιχείρησαν να συντρίψουν τις εξεγέρσεις με διάφορες τακτικές, ωστόσο οι Μουτζαχεντίν κατάφερναν γενικά να ξεφύγουν των επιθέσεων.

Οι Σοβιετικοί προσπάθησαν τότε να αντιστρέψουν την υποστήριξη του πληθυσμού απέναντι στους Μουτζαχεντίν, βομβαρδίζοντας τις αγροτικές περιοχές. Οι τακτικές αυτές οδήγησαν σε μαζικά κύματα φυγής πληθυσμών από την επαρχία. Μέχρι το 1982, περίπου 2,8 εκατ. Αφγανοί αναζήτησαν άσυλο στο Πακιστάν και άλλοι 1,5 στο Ιράν.

Οι Μουτζαχεντίν ήταν διαχωρισμένοι σε αρκετές ανεξάρτητες ομάδες και οι στρατιωτικές τους επιχειρήσεις παρέμειναν μη συντεταγμένες στη διάρκεια του πολέμου. Η ποιότητα των όπλων τους και της οργάνωσης της πολεμικής επιχείρησης βελτιώθηκε σταδιακά, χάρη και στην παροχή σημαντικής ποσότητας όπλων και άλλων πολεμικών εφοδίων από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, που έφταναν μέσω Πακιστάν. Ακόμη, σημαντικός αριθμός μουσουλμάνων εθελοντών από όλο των κόσμο, συμμετείχε στην αντίσταση κατά των Σοβιετικών.

Το 1988, η Σοβιετική Ένωση, έχοντας αποτύχει να εγκαταστήσει ένα αποδεκτό καθεστώς στο Αφγανιστάν, υπέγραψε μια συμφωνία με τις ΗΠΑ, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν, συμφωνώντας να αποσύρει τα στρατεύματά της. Η αποχώρηση της Σοβιετικής Ένωσης από το Αφγανιστάν ολοκληρώθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1989.

Σχόλια