Η Αίγυπτος έχει δυόμισι φορές περισσότερο πληθυσμό από την επόμενη πιο πολυπληθή αραβική χώρα, την Αλγερία και μεγαλύτερο από το άθροισμα του πληθυσμού Σαουδικής Αραβίας, Ιράκ, Ιορδανίας και Συρίας. Με ΑΕΠ 330 δισ. δολαρίων, η αιγυπτιακή οικονομία είναι δεύτερη μετά από το ΑΕΠ 620 δισ. δολαρίων της Σαουδικής Αραβίας. Λογικά, λοιπόν, ο αιγυπτιακός στρατός θεωρείται ιστορικά ο ισχυρότερος μεταξύ των αραβικών χωρών από την επανάσταση του 1952.
Από τότε και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970 η Αίγυπτος ήταν σταθερά στην ηγεσία των συνασπισμών εναντίον του Ισραήλ. Ο αραβο-ισραηλινός πόλεμος του 1973, έφερε ένα φυσικό τέλος στην κούρσα εξοπλισμών της Αιγύπτου, που επιστεγάστηκε με τις Συμφωνίες Camp David και την διμερή Συνθήκη Ειρήνης. Μετά την ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι, η Αίγυπτος έκανε τακτικού επιπέδου παρεμβάσεις στη Λιβύη για να διαμορφώσει το αποτέλεσμα του εμφυλίου πολέμου εκεί. Επιπλέον, η εμφάνιση του ISIS, που υπογραμμίστηκε κυρίως με την καταστροφική επίθεση στο τζαμί του Σινά, ανάγκασε τον αιγυπτιακό στρατό να κινητοποιηθεί.
Από τη δεκαετία 1970, η Αίγυπτος είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης, μετά το Ισραήλ, στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ. Αυτή αντιπροσωπεύει σχεδόν το 25% των ετήσιων αμυντικών της δαπανών, περίπου 5,5 δισ. δολάρια. Ως αποτέλεσμα, η Αίγυπτος διατηρεί τη μεγαλύτερη δύναμη της Μέσης Ανατολής με περίπου 450.000 στρατιώτες. Στηριζόταν, άλλωστε, παραδοσιακά στη δύναμη των αριθμών για να προβάλει τη στρατιωτική της ισχύ και την ηγετική της θέση. Η φύση του πολέμου, όμως, έχει εξελιχθεί. Ενώ οι αριθμοί εξακολουθούν να έχουν σημασία, η ποιότητα του εξοπλισμού, της εκπαίδευσης, της εφοδιαστικής κλπ έχουν πλέον μεγαλύτερη.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, οι αναλυτές έβλεπαν πολλά από τα αποθέματα του αιγυπτιακού στρατού ως απαρχαιωμένα. Ενώ η στρατιωτική πρόοδος, π.χ. της Κίνας και των Εμιράτων τα τελευταία 30 χρόνια είναι προφανής, είναι δύσκολο να μετρηθεί η αντίστοιχη πρόοδος της Αιγύπτου, η οποία επιστρέφει χωρίς θόρυβο στο πεδίο της στρατιωτικής ισχύος.
Ισχυρό οπλοστάσιο και πραγματική ισχύς
Με 240 μαχητικά F-16, 46 επιθετικά ελικόπτερα AH-64D Apache, 30 μεταγωγικά C-130, εννέα αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου E2C Hawkeye 2000, η αιγυπτιακή Αεροπορία είναι συγκρίσιμη σε μέγεθος και ισχύ με την τουρκική. Θα αποκτήσει δύο μοίρες του τελευταίου γαλλικού μαχητικού Rafale και θα παραλάβει 50 MiG-29 από τη Ρωσία. Για την αεροπορική άμυνα της, η Αίγυπτος διαθέτει το ρωσικό σύστημα S-300 και ίσως προμηθευτεί το πιο ικανό ρωσικό σύστημα αντι-βαλλιστικής άμυνας Antey-2500.
Ο αιγυπτιακός Στρατός παραμένει από τους μεγαλύτερους στον κόσμο. Διαθέτει πάνω από 1.100 άρματα μάχης Abrams, τα οποία παράγονται τοπικά με άδεια από το 2005. Διαθέτει επίσης περισσότερα από 1.700 άρματα M60 και 500 T-62. Προς παράδοση επίσης είναι 1600 αμερικανικά τεθωρακισμένα πολλαπλών χρήσεων. Όπως και στην αεροπορία, όμως, διαφοροποιεί τις προμήθειες της, εξου και η αγορά τουλάχιστον 500 ρωσικών αρμάτων T-90.
Το Ναυτικό της έχει υποστεί σημαντικό εκσυγχρονισμό. Το 2014, απέκτησε τέσσερα αμερικανικά ταχύπλοα σκάφη MK III και παρήγγειλε τέσσερις γαλλικές κορβέτες Gowind 2.500 τόνων με δυνατότητα αγοράς άλλων δύο. Το 2015, παρέλαβε μια ρωσική πυραυλάκατο P-32 Molniya, μια γαλλική φρεγάτα FREMM και δύο ελικοπτεροφόρα κλάσης Mistral. Τα τελευταία πληρώθηκαν από τη Σαουδική Αραβία και εξοπλίζονται με ρωσικά ελικόπτερα Ka-52. Φέτος, το Ναυτικό έθεσε σε υπηρεσία δύο από τα τέσσερα γερμανικά υποβρύχια Type-209 που έχει παραγγείλει.
Η Αίγυπτος διαφοροποιεί τις αμυντικές προμήθειες
Με αυτές τις αγορές, η Αίγυπτος εκσυγχρονίζει τις δυνάμεις της, στρεφόμενη σε προμήθειες από τη Ρωσία, Γαλλία και Γερμανία. Οι ΗΠΑ, όμως, παραμένουν η προνομιακή πηγή οπλισμού. Οι πρόσφατες αμυντικές δαπάνες της οφείλονται εν μέρει και στη φιλοδοξία του καθεστώτος Σίσι να επιστρέψει η Αίγυπτος σε ρόλο περιφερειακού ηγέτη, ειδικά μετά τα γεγονότα στη Λιβύη και την εκεί τουρκική επέμβαση.
Στο πλαίσιο αυτό αναπτύσσεται η στρατιωτική συνεργασία με Ελλάδα και Κύπρο, καθώς και με κράτη του Κόλπου, όπως τα Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία. Η επιθυμία τους να περισώσουν την αξιοπρέπεια τους είναι επιπλέον κίνητρο για τους Αιγύπτιους να υπερβούν την παραδοσιακή απροθυμία τους και αποκτήσουν αυξημένες επιχειρησιακές ικανότητες.
Τα όπλα υψηλής τεχνολογίας άφησαν λιγότερα κεφάλαια για συντήρηση και εκσυγχρονισμό των ήδη υπαρχόντων. Οι Αιγύπτιοι ξοδεύουν μόνο το 30% της αμερικανικής βοήθειας για συντήρηση, σε σύγκριση με το ελάχιστο 50% που προτείνουν οι ΗΠΑ. Και είναι αμφισβητήσιμο εάν ακόμη και αυτό το μικρό ποσό δαπανάται αποτελεσματικά. Οι χαμηλές δαπάνες συντήρησης εξηγούν και το χαμηλό ποσοστό χρήσης των διαθέσιμων οπλικών συστημάτων.
Το αιγυπτιακό F-16 πετάει 50% λιγότερο χρόνο ετησίως απ’ ότι το αντίστοιχο αμερικανικό και μόνο ένα μικρό κλάσμα των ωρών πτήσης του ελληνικού. Τα άρματα M1A1 που παράγονται κοντά στο Κάιρο κάθονται έξω από το εργοστάσιο για μήνες πριν παραδοθούν σε επιχειρησιακές μονάδες. Τα πολεμικά πλοία παραμένουν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου στο λιμάνι.
Ελλιπής εκπαίδευση
Το χαμηλό ποσοστό χρησιμοποίησης του αιγυπτιακού εξοπλισμού υποδηλώνει εξίσου χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Ανεξάρτητα από τον εξοπλισμό του, κανένας στρατός δεν μπορεί να είναι επιχειρησιακά ικανός χωρίς αυστηρή και επαναλαμβανόμενη εκπαίδευση. Το πρόβλημα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι οι ασκήσεις στην Αίγυπτο στερούνται πρωτοβουλίας, επειδή υιοθετούνται άκαμπτα προγραμματισμένα σενάρια. Δεν αναπτύσσονται κρίσιμες ικανότητες για την επιτυχία σε συνθήκες σύγκρουσης, ιδίως σε αντι-ανταρτικές επιχειρήσεις, οι οποίες αντιμετωπίζουν αναγκαστικά ρευστές και συχνά διφορούμενες περιστάσεις.
Παρά τα πολυάριθμα εκπαιδευτικά προγράμματα και ασκήσεις που διεξήχθησαν από την Αίγυπτο, αλλά και σε συνεργασία με άλλες ένοπλες δυνάμεις, το αιγυπτιακό δόγμα και οργάνωση παρέμειναν μέχρι πρόσφατα σε μεγάλο βαθμό εστιασμένα σε συμβατικές επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας. Η δομή διοίκησης είναι άκαμπτη και η λήψη αποφάσεων πραγματοποιείτο στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, με τους κατώτερους αξιωματικούς να έχουν ελάχιστη πρωτοβουλία.
Πολλά στελέχη εκτελούν τα ίδια καθήκοντα εντός των ίδιων μονάδων για παρατεταμένες περιόδους. Αυτό επιτρέπει υψηλό βαθμό τεχνικής κατάρτισης, αλλά και ωθεί σε ακαμψία. Οι ευθύνες και η εξουσία σε όλες τις βαθμίδες των ενόπλων δυνάμεων είναι αισθητά χαμηλότερη από ό,τι π.χ. στις ελληνικές. Αυτό είναι μια διαπίστωση μετά από αρκετές κοινές ασκήσεις.
Προς το παρόν, οι αιγυπτιακές ένοπλες δυνάμεις παραμένουν υπερβολικά μεγάλες, ανεπαρκώς εκπαιδευμένες και επηρεαζόμενες από το χαμηλού μορφωτικού επιπέδου προσωπικό, ιδίως στα κατώτερα επίπεδα. Με αυτό συνδέεται η αρτηριοσκληρωτική οργανωτική κουλτούρα που δεν δέχεται αλλαγές. Για να γίνει κατανοητή η ακαμψία, πριν την αγορά των ρωσικών ελικοπτέρων Ka-52 για χρήση από τα ελικοπτεροφόρα Mistral, τα πλοία δεν είχαν ελικόπτερα, επειδή οργανωτικά όλα τα ελικόπτερα ανήκαν στην Αεροπορία και δεν τα έδινε για επιχειρήσεις του Ναυτικού. Απαιτήθηκαν τροποποιήσεις για να αλλάξει αυτό το δόγμα.
Ο γίγαντας αφυπνίζεται
Οι αιγυπτιακές ένοπλες δυνάμεις είναι ένας γίγαντας που κοιμάται από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, αλλά φαίνεται πλέον να αφυπνίζεται. Αυτή η διαδικασία καθοδηγείται λιγότερο από τη γενναιόδωρη αμερικανική στρατιωτική βοήθεια και περισσότερο από την έντονη πίεση των ΗΠΑ και κυρίως από τις αυξανόμενες εσωτερικές και εξωτερικές απειλές.
Ο Σίσι, αντίθετα με τους προκατόχους του Σαντάτ και Μουμπάρακ, έχει ισχυρότερο έλεγχο επί του στρατεύματος κι αυτό του επιτρέπει ανοίγματα προς πολλές κατευθύνσεις. Οι κοινές ασκήσεις, άλλωστε, εκθέτουν τους Αιγύπτιους αξιωματικούς σε νεωτεριστικές ιδέες και σε παραδείγματα ξένων συναδέλφων τους, που έχουν πολύ μεγαλύτερη εμπειρία σε επιχειρησιακές συνθήκες.
Η στρατιωτική ισχύς της Αιγύπτου παραμένει σε ρευστή κατάσταση. Προσπαθεί να ανακτήσει το χαμένος έδαφος δεκαετιών αδράνειας και επανάπαυσης. Η ανάδειξη νέων απειλών στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Λιβύη, όπως η Τουρκία του Ερντογάν, αλλά και τρομοκρατικές ομάδες στο Σινά, αναγκάζουν το Κάιρο να αναβαθμίσει επιχειρησιακά τις ένοπλες δυνάμεις του.
Προς το παρόν, η Αίγυπτος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την Τουρκία ως ίσος προς ίσο επί του πεδίου. Για να σταθεί στην Ανατολική Μεσόγειο χρειάζεται τη συμμαχία της Ελλάδας, επειδή οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις μπορούν να αποβούν κοφτερή αιχμή στο μακρύ δόρυ της αιγυπτιακής ισχύος. Η στρατιωτική συμμαχία Αθηνών-Καΐρου, πολύ περισσότερο εάν περιλαμβάνει και τη Γαλλία, θα λειτουργήσει σαν καταλύτης για την επιχειρησιακή αναβάθμιση των αιγυπτιακών ενόπλων δυνάμεων, αλλά και θα συγκροτήσει ένα εξαιρετικά ισχυρό μέτωπο στην Ανατολική Μεσόγειο.
Διαβάστε ακόμη:
👉Ακολουθήστε μας στο facebook, κάνοντας like στη σελίδα Αγναντεύοντας για να βλέπετε πρώτοι τις δημοσιεύσεις μας
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών