Βρίσκεσαι στο Αργυρόκαστρο και δεν μιλάς Ελληνικά στους ντόπιους; Κακώς!

Μου βάζεις τριάντα λίτρα βενζίνη (σσ στα αγγλικά);

Μα Ελληνας δεν είσαι (σσ στα ελληνικά);
Ναι...
Και τότε γιατί δεν μου μιλάς στα ελληνικά;

Ο παραπάνω διάλογος δεν είναι φανταστικός, αντιθέτως αποτελεί χειροπιαστή πραγματικότητα που βίωσε ο γράφων σε βενζινάδικο (η τιμή της αμόλυβδης κοντά στα δύο ευρώ) λίγο έξω από το Αργυρόκαστρο της Αλβανίας το πρωί της Τρίτης. Το αυτοκίνητο, βλέπετε, είχε ελληνικές πινακίδες, κάτι απολύτως συνηθισμένο στην περιοχή της γειτονικής χώρας που οι Έλληνες αποκαλούμε, μάλλον καταχρηστικά πλέον, Βόρεια Ήπειρο. Το κάθε τι ελληνικό εδώ (ή εκεί, αναλόγως με το που βρίσκεται κανείς) συγγενεύει στενά με το αλβανικό στοιχείο. Η ώσμωση του ελληνικού με το αλβανικό σ' αυτό το κομμάτι του χάρτη είναι κάτι απίστευτο, μία απολύτως φυσική κατάσταση, που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη που ξεναγείται για πρώτη φορά στην περιοχή.

Παλιό, πέτρινο κτίριο στο Αργυρόκαστρο NEWS 24/7

Στην κοιλάδα της Δρόπολης οι πινακίδες των ελληνικών μειονοτικών χωριών αναγράφονται, υποχρεωτικά, και στην ελληνική γλώσσα. Οι κάτοικοι των εν λόγω χωριών αλλά και πολλοί των αλβανικών καταλαβαίνουν Ελληνικά, διαβάζουν Ελληνικά, σκέφτονται (και) Ελληνικά, χωρίς φυσικά να απεμπολούν τη δική τους καθημερινότητα και τη δική τους εθνική συνείδηση (σε ότι αφορά τους Αλβανούς).
Το παράδειγμα στο βενζινάδικο είναι απολύτως χαρακτηριστικό. Ο υπάλληλος δεν ήταν Έλληνας, εχει μεγαλώσει όμως με το ελληνικό στοιχείο να πλανάται στην ατμόσφαιρα, οπότε η ηχώ της ελληνικής γλώσσας ήταν γι' αυτόν κάτι τόσο οικείο που έσπευσε άμεσα να επικοινωνήσει (μ΄έναν άγνωστο, σημειωτέον) στα ελληνικά με μόνη αφορμή την πινακίδα ενός αυτοκινήτου.

Το Αργυρόκαστρο και η κοιλάδα της Δρόπολης NEWS 24/7

Το παραπάνω σκηνικό, ως περίπου λούπα, επαναλήφθηκε και άλλες φορές στο Αργυρόκαστρο. Μιλάς ελληνικά και αυτομάτως γίνεσαι κοινωνός της καθημερινότητας της πόλης. Αλώστε, το εν γένει σκηνικό, ειδικά αν μιλάμε για την αρχιτεκτονική, αποτελεί μία "συνέχεια" των Ιωαννίνων. Πέτρινες κατασκευές, πέτρινες στέγες, πέτρινα δρομάκια, όλα μίας απαράμιλλης ομορφιάς που συναντά κανείς εύκολα και στα Ζαγοροχώρια, για παράδειγμα. Κοντολογίς, είναι πολύ εύκολο για έναν Ελληνα να αισθανθεί σαν στο σπίτι του στην νότια Αλβανία ακόμα και αν δεν έχει ξαναταξιδέψει ποτέ στη χώρα, αρκεί να έχει καλή θέληση και διάθεση.

Οι Αλβανοί της Ελλάδας ξανά στην Αλβανία
Το γεγονός ότι αρκετοί Αλβανοί έχουν πλέον επαγγελματικές δραστηριότητες τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αλβανία (πολλές φορές ταυτόχρονα) δίνει μία ακόμα ενδιαφέρουσα διάσταση στη σχέση των δύο κοινοτήτων επί αλβανικού εδάφους.
Ο άνθρωπος που σέρβιρε την παρέα σε παραδοσιακή ταβέρνα του Αργυροκάστρου (σσ για την παρέα θα μάθετε περισσότερα σε επόμενες ανταποκρίσεις από την Αλβανία) μιλούσε ΤΕΛΕΙΑ ελληνικά γιατί εργαζόταν τα τελευταία 20 χρόνια στην Ελλάδα. Το τέλεια δεν είναι υπερβολή της στιγμής ούτε διάθεση να του πλέξουμε το εγκώμιο. Ο άνθρωπος είχε κατακτήσει τη γλώσσα, γεγονός που τον βοηθά αρκετά και στην τωρινή δουλειά του καθώς ο ελληνικός τουρισμός σ' αυτό το κομμάτι της Αλβανίας είναι υπολογίσιμος.
Λαμβάνοντας, παράλληλα, υπόψιν τη γεωγραφική εγγύτητα των δύο χωρών, συμπεραίνει ότι πλέον αυτά που ενώνουν τους Έλληνες και τους Αλβανούς είναι πραγματικά πολύ περισσότερα από αυτά που (υποτίθεται ότι) τους χωρίζουν.

Η ζωή τα έφερε έτσι ώστε οι εκατέρωθεν επιφυλακτικότητα να ξεπεραστεί και εν τέλει να μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Και αυτό, αν θέλουμε να είμαστε απολύτως τίμιοι με τον εαυτό μας ως Ελληνες, οφείλεται κυρίως στους Αλβανούς που υπέμειναν πολλά στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 90. Στους Αλβανούς που πρόσφεραν, πολλές φορές με το ίδιο τους στο αίμα, στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας στην προ του 2010 εποχή και αποτέλεσαν το συνδετικό κρίκο μεταξύ των δύο χωρών μετά από δεκαετίες συνεχόμενης καχυποψίας την οποία συντήρησε κυρίως ο ελληνικός εθνικισμός (χωρίς να είναι αμέτοχος ούτε ο αλβανικός).

Το φυσικό κάλλος και η άναρχη ανάπτυξη
Αν και ο τόπος, ακόμα και μορφολογικά, έχει σημαδευτεί από τις δεκαετίες της καταπίεσης (εν ονόματι του ιδιαίτερα απομονωτικού αλβανικού "κομμουνισμού"), σχεδόν αμέσως γίνεται αντιληπτό ότι κρύβει φυσικό κάλλος που ίσως εκπλήξει τον Ελληνα ταξιδιώτη ο οποίος έχει στο νου του μίας Αλβανίας "επαρχιακής", μίζερης, κολλημένης στο παρελθόν του καθεστώτος Χότζα.
Η πρώτη μεγάλη έκπληξη έρχεται στους Αγίους Σαράντα όπου το μάτι έρχεται σε πρώτη, αποφασιστικής σημασίας επαφή με το γαλανό του Ιονίου και τις ακτές της Βόρειας Κέρκυρας που βρίσκονται ακριβώς απέναντι. Αρωμα ανάπτυξης που βασίζεται στον τουρισμό η οποία έχει χαρακτηριστικό τη μάλλον άναρχη δόμηση που με τη σειρά της μαρτυρά βιασύνη να κερδηθεί ένα στοίχημα, το στοίχημα της ευημερίας με όρους ακραιφνούς καπιταλισμού.

Οι Άγιοι Σαράντα NEWS24/7

Συνεχίζοντας παραλιακά σ' ένα μέτριο οδικό δίκτυο (που πάντως ανακατασκευάζεται σε σημεία) φτάνεις κανείς στην υπέροχη από κάθε άποψη Χειμάρα στην οποία επίσης το ελληνικό στοιχείο είναι πολύ δυνατό, έστω και αν δεν αναγνωρίζεται επισήμως ως μειονοτική περιοχή. Η ιδιαίτερη πατρίδα του Πύρρου Δήμα δεν έχει τίποτα να ζηλέψει σε φυσική ομορφιά από κανένα άλλο δημοφιλή μεσογειακό τουριστικό προορισμό. Τα σχεδόν τιρκουάζ νερά σε τραβούν σαν μαγνήτης να τα γευτείς, έστω και αν πρέπει να είσαι πολύ τολμηρός για να βουτήξεις Απρίλιο μήνα στο Ιόνιο.
Η ανάβαση, που υποχρεωτικά κάνει κάποιος, στο δρόμο προς την Αυλώνα, σε μεταφέρει από τη θάλασσα κατευθείαν σε ένα παραδείσιο βουνό από το οποίο μπορείς να απολαύσεις τη θέα των διαμαντένιων ακτών από πολύ ψηλά σε μοναδικά πλάνα. Δυστυχώς λίγοι στην Ελλάδα γνωρίζουν ότι η Αλβανία κρύβει τέτοιες ομορφιές, τέτοιες μοναδικές, για τις αισθήσεις, εμπειρίες.

Η μαγευτική Χειμάρα NEWS 24/7

Τα περί άναρχης δόμησης και επιτακτικής ανάπτυξης ο επισκέπτης τα βιώνει και στην Αυλώνα, την πόλη των 80.000 κατοίκων στην αλβανική δύση με τους φοίνικες που προσδίδουν μία εξωτική διάσταση. Εδώ κανείς έρχεται αντιμέτωπος μ' έναν πρωτόγνωρο οικοδομικό οργασμό που στους πιο ηλικιωμένους Ελληνες θα θυμίσει την αντίστοιχη δραστηριότητα στην Ελλάδα τις δεκαετίες του 50 και του 60. Από παντού ξεφυτρώνουν θηριώδη, πολυόρωφα κτίρια μοντέρνας αρχιτεκτονικής αλλά συχνά αμφίβολης αισθητικής (αν και αυτό είναι κάτι εντελώς υποκειμενικό, σε τελική ανάλυση).
H Eθνική Οδός (χωρίς διόδια) που οδηγεί στα Τίρανα και η οποία αποτελεί δημιούργημα των τελευταίων χρόνων, πείθει τον τελευταίο δύσπιστο ότι η Αλβανία αρχίζει να αλλάζει. Διεκδικεί το δικό της μερίδιο στην ευρωπαϊκή πίτα της ανάπτυξης παλεύοντας πάντως με πολλά προβλήματα (διαφθορά, μετανάστευση των νέων και όχι μόνο). Κανείς όμως δεν μπορεί να την κατηγορήσει ότι δεν προσπαθεί να ανέβει στο τρένο της εξέλιξης. Και ουδείς θα πρέπει να παραγνωρίζει ότι η Αλβανία από το 1945 έως και το 1990 ήταν μία χώρα μόνη της, αποκομμένη από τον έξω κόσμο, φοβική και φοβισμένη. Τα τελευταία 32 χρόνια της αλβανικής ιστορίας ο ιστορικός του μέλλοντος θα τα καταγράψει και θα τα αναλύσει με τεράστιο ενδιαφέρον...

ΥΓ. Η αφορμή για το ταξίδι στην Αλβανία είναι το βίντεο που ακολουθεί. Σας φρεσκάρουμε, λοιπόν, τη μνήμη. Μείνετε συντονισμένοι στο NEWS 24/7 για τα επόμενα...