Πώς το πρόγραμμα καταπολέμησης της διαφθοράς των ΗΠΑ βοηθά τους διεφθαρμένους δικτάτορες

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν συμφωνούν. «Η διαφθορά υπονομεύει την οικονομική ανάπτυξη, εμποδίζει την ανάπτυξη, αποσταθεροποιεί τις κυβερνήσεις, υπονομεύει τη δημοκρατία και υποκινεί την παγκόσμια αστάθεια», αναφέρει το δελτίο τύπου τους που ανακοινώνει τη στρατηγική των ΗΠΑ για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Αλίμονο, όπως και τόσο πολύ που έχει αγγίξει η γραφειοκρατία , τα καλοπροαίρετα σχέδια καταλήγουν να κάνουν το αντίθετο.
Εδώ, το πρόβλημα είναι τόσο η Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ όσο και η κουλτούρα των αμερικανικών πρεσβειών. Η Διαχειρίστρια του USAID, Samantha Power, είναι ικανή με τα δελτία τύπου και την αυτοπροβολή, αλλά λιγότερο με τη βασική διαχείριση. Διατηρεί μετρήσεις που μετρούν τα προγράμματα της USAID με βάση τα χρήματα που δαπανήθηκαν και όχι τους στόχους που έχουν επιτευχθεί.

Πάρα πολλοί πρεσβευτές των ΗΠΑ και ομάδες χωρών, εν τω μεταξύ, δίνουν προτεραιότητα στις ομαλές εργασιακές σχέσεις με τους προέδρους και τους πρωθυπουργούς στις χώρες όπου είναι εγκατεστημένοι αντί να διακινδυνεύσουν την τοπική κακομεταχείριση έναντι της κριτικής.
Εδώ η περίπτωση της Αλβανίας είναι διδακτική. Σύμφωνα με τον David Wisner, επιτετραμμένο στην Πρεσβεία των ΗΠΑ στα Τίρανα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επενδύσει πάνω από 27,5 εκατομμύρια δολάρια σε προγράμματα επιβολής του νόμου και μεταρρύθμισης της δικαιοσύνης στην Αλβανία. Τα προγράμματα καταπολέμησης της διαφθοράς από μόνα τους αντιπροσωπεύουν εκατομμύρια δολάρια, ωστόσο η Αλβανία γίνεται ολοένα και πιο διεφθαρμένη καθώς ο Πρωθυπουργός Έντι Ράμα επιδιώκει να στρέψει την Αλβανία μακριά από την ευρωπαϊκή δημοκρατία και πάλι στην αυτοκρατορία τύπου Τουρκίας.

Πράγματι, το Freedom House κατατάσσει τώρα την Αλβανία ως λιγότερο ελεύθερη από την κατεχόμενη από την Τουρκία βόρεια Κύπρο. Ενώ οι ευσεβείς πόθοι μερικές φορές οδηγούν το Freedom House να καθυστερεί την υποβάθμιση των χωρών - εδώ, η μακρά άρνηση του οργανισμού να εκτιμήσει πλήρως τη στροφή της Τουρκίας είναι ένα παράδειγμα - η στροφή της Αλβανίας από τη δημοκρατία είναι πλέον αναμφισβήτητη.
Εξετάστε την περίπτωση του πρώην Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης Arben Ahmetaj, ενός ακτιβιστή της δημοκρατίας με σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι, ο οποίος ανέβαινε σταθερά στις πολιτικές βαθμίδες της Αλβανίας καθώς οι ψηφοφόροι ασπάζονταν τον φιλοδυτικό προσανατολισμό, την τεχνοκρατική του αξία και τη γενική του ικανότητα.

Τον Ιούλιο του 2023, καθώς η άνοδος και η δημοτικότητα του Ahmetaj άρχισαν να απειλούν τον Αλβανό πρωθυπουργό, εισαγγελείς που διορίστηκαν από τον Rama διέταξαν την Ειδική Δομή κατά της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος να αφαιρέσει τη βουλευτική του ασυλία και να τον συλλάβει. Ο Ahmetaj έκανε διακοπές στο εξωτερικό και, φοβούμενος για τη ζωή και την οικογένειά του, απλά δεν επέστρεψε. Ενώ το αλβανικό Σύνταγμα απαγορεύει την αυθαίρετη κράτηση, το 52% του πληθυσμού των φυλακών της Αλβανίας υπό τον Ράμα αποτελείται από άτομα υπό κράτηση.
Πρώην εισαγγελείς των ΗΠΑ που εξέτασαν τις κατηγορίες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για φάρσα, που δεν υποστηρίζεται από κανένα στοιχείο. Ο Ράμα κατηγόρησε τον Ahmetaj για διαφθορά σε διαγωνισμό για έναν αποτεφρωτή απορριμμάτων το 2015, αλλά ο Ahmetaj δεν είχε κανένα ρόλο σε αυτόν τον φάκελο — ο δήμαρχος των Τιράνων Erion Veliaj, πιστός του Rama, φέρεται να είναι ιδιοκτήτης του αποτεφρωτήρα. Οι κατηγορίες ότι ο Ahmetaj δεχόταν ταξίδια στο εξωτερικό κατέρρευσαν όταν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης μπόρεσε να προσκομίσει αποδείξεις και τραπεζικά αντίγραφα που αποδεικνύουν ότι είχε πληρώσει εκείνη τη στιγμή.

Ούτε ο Ahmetaj ήταν το μόνο θύμα ψευδών κατηγοριών διαφθοράς. Ο Ράμα φυλάκισε τον Φρέντι Μπελέρη, έναν Έλληνα Αλβανό, για να εμποδίσει την εκστρατεία του να γίνει δήμαρχος της Χιμάρας, μιας πόλης στην Αλβανική Ριβιέρα. Η κατηγορία; Αγόρασε τέσσερις ψήφους. Το πραγματικό κίνητρο του Ράμα φαίνεται να ήταν να θέσει νοκ-άουτ οποιονδήποτε πολιτικό στάθηκε εμπόδιο στα δικά του σχέδια για ανάπτυξη ακινήτων πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Δυστυχώς, τόσο με τον Ahmetaj όσο και με τον Μπελέρη, οι ΗΠΑ βοήθησαν ακούσια τη διαφθορά και τη φιλοδοξία του Rama. Οι ΗΠΑ έχουν επενδύσει εκατομμύρια δολάρια στην Ειδική Δομή κατά της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος. Ενώ το δικαστήριο ξεκίνησε ως νόμιμο εργαλείο για τη δίωξη της διαφθοράς, η χρηματοδότηση των ΗΠΑ συνεχίστηκε ακόμη και όταν ο Ράμα το διέφθειρε και το εξόπλισε.

Ακριβώς όπως μια σειρά από πρεσβευτές των ΗΠΑ είχαν με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τα μέσα του 2005, η Γιούρι Κιμ, τότε πρεσβευτής στην Αλβανία, σφράγισε τις θέσεις του Ράμα και εξέφρασε τις ανησυχίες του για να διασφαλίσει ομαλές σχέσεις. Ο παραλληλισμός με την Τουρκία συνεχίζεται καθώς ο Ερντογάν χρησιμοποίησε υποτιθέμενα ανεξάρτητους φορείς για να επιβάλει κυρώσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων εναντίον ή να αρπάξει περιουσίες από στελέχη της αντιπολίτευσης και από αυτούς που έκαναν δωρεές στις εκστρατείες τους.
Ούτε η Αλβανία είναι μόνη. Καθώς οι πρεσβευτές των ΗΠΑ και η USAID κοιτάζουν από την άλλη πλευρά και η Κίνα παρέχει βοήθεια, οι επίδοξοι δικτάτορες έχουν διαφθείρει  προγράμματα καταπολέμησης της διαφθοράς που χρηματοδοτούνται από τις ΗΠΑ στη Σομαλία, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τις Νήσους του Σολομώντα και το Περού.

Μπορεί να είναι πολύ αργά για ορισμένες χώρες — αλλά όχι για την Αλβανία. Οι Αλβανοί αξίζουν δημοκρατία, όχι δικτατορία. Εάν ο Μπάιντεν είναι σοβαρός για την καταπολέμηση της διαφθοράς, ο Ράμα θα πρέπει να είναι στο ταμείο, όχι οι δημοκρατικοί του αντίπαλοι.

Michael Rubin 

Διαβάστε ακόμη

Σχόλια