Ανατροπή από το Ακυρωτικό Δικαστήριο: Σε Κρίση η Συμφωνία Ιταλίας–Αλβανίας για τους Μετανάστες

Η συμφωνία Ιταλίας–Αλβανίας για τη δημιουργία κέντρων υποδοχής μεταναστών στο αλβανικό έδαφος μπαίνει πλέον σε σοβαρή νομική αμφισβήτηση, καθώς το Ακυρωτικό Δικαστήριο της Ιταλίας αλλάζει γραμμή και ζητά τη συνδρομή του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ).
Πρόκειται για μια ιστορική εξέλιξη: για πρώτη φορά, οι ευρωπαίοι δικαστές καλούνται να κρίνουν αν ένα σύστημα ασύλου εκτός ΕΕ είναι συμβατό με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Και αυτή η αμφισβήτηση έρχεται εκ των έσω — από το ανώτατο δικαστικό σώμα της Ιταλίας.

Το Ακυρωτικό υπέβαλε δύο κρίσιμα προδικαστικά ερωτήματα στο Δικαστήριο της ΕΕ:
  1. Είναι σύννομη η κράτηση αιτούντων άσυλο εκτός ΕΕ χωρίς σαφή προοπτική επαναπατρισμού; Πρόκειται για πιθανή παραβίαση της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ, που ρυθμίζει τις επιστροφές παράτυπων μεταναστών.
  2. Παραβιάζεται το δικαίωμα παραμονής στο έδαφος του κράτους όπου ζητείται άσυλο; Το Άρθρο 9 της Οδηγίας για τις Αναγνωρίσεις προβλέπει ότι ο αιτών άσυλο πρέπει να παραμένει στη χώρα που εξετάζει το αίτημά του. Η Αλβανία όμως δεν είναι κράτος μέλος της ΕΕ.
Η ιταλική κυβέρνηση βάσισε τη συμφωνία στο ότι οι δομές στη Gjadra θεωρούνται νομικά ισοδύναμες με τα ιταλικά Κέντρα Επαναπατρισμού (CPR), έστω κι αν βρίσκονται στην Αλβανία. Όμως το Ανώτατο Δικαστήριο δεν πείθεται: θεωρεί ότι η εξωτερίκευση της διαδικασίας ενδέχεται να υπονομεύει εγγυήσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Η απόφαση αυτή δημιουργεί:
  • Διχασμό εντός του ιταλικού δικαστικού σώματος, καθώς αναιρεί προηγούμενη απόφαση της 8ης Μαΐου.
  • Διεθνή πίεση στην Ιταλία, η οποία προβάλλει τη συμφωνία με την Αλβανία ως υπόδειγμα "νέας αντιμεταναστευτικής πολιτικής".
  • Αβεβαιότητα για τη λειτουργία των κέντρων στη Gjadra, αφού πολλά εθνικά δικαστήρια ενδέχεται πλέον να μπλοκάρουν την κράτηση μεταναστών εκεί μέχρι να υπάρξει απόφαση του ΔΕΕ.
Αν το Δικαστήριο της ΕΕ αποφανθεί ότι η συμφωνία παραβιάζει το κοινοτικό δίκαιο, τότε:
  • Θα πρόκειται για νομικό κόλαφο στην ιταλική κυβέρνηση και στις παρόμοιες "εξωτερικές λύσεις" που εξετάζουν κι άλλες χώρες.
  • Θα ενισχυθεί η θέση όσων υποστηρίζουν ότι η εξαγωγή του ασύλου σε τρίτες χώρες συνιστά παράκαμψη των ευρωπαϊκών αξιών.
Μέχρι να υπάρξει απόφαση από το Δικαστήριο του Λουξεμβούργου, όλα παγώνουν: οι διαδικασίες επιστροφής, η κράτηση εκτός επικράτειας, και κυρίως, η νομιμοποίηση της συμφωνίας. Το ερώτημα δεν είναι πλέον απλώς πολιτικό, αλλά βαθιά θεσμικό και νομικό:
  • Μπορεί η Ευρώπη να επιτρέπει κράτηση αιτούντων άσυλο εκτός των γεωγραφικών της ορίων;
  • Ή παραβιάζει έτσι το ίδιο της το δίκαιο;
Διαβάστε ακόμη

Σχόλια