Η υπερδραματοποίηση σεναρίων που κυμαίνονται από πυρηνικό πόλεμο μέχρι μπλοκάρισμα των Στενών του Ορμούζ εξυπηρετεί ενίοτε τα συμφέροντα των media, αλλά απέχει από τη στρατηγική λογική των εμπλεκομένων. Γιατί τεχνικά δυνατές δεν σημαίνει και πολιτικά ρεαλιστικές εξελίξεις.
Ο Πόλεμος του Σκιάχτρου: Μιντιακή Υπερβολή vs Ρεαλισμός
Τα σενάρια καταστροφής, όπως η χρήση πυρηνικών όπλων ή η πρόκληση παγκόσμιας κρίσης μέσω ενεργειακών chokepoints, υπερτονίζονται στο δημόσιο διάλογο. Αυτή η τακτική, γνωστή και ως fear-driven narrative, έχει ως βασικό σκοπό τη δημιουργία ανησυχίας, την προσέλκυση προσοχής και τη μεγιστοποίηση αναπαραγωγής.
Η υπερβολή αυτή προκαλεί έναν ιδιότυπο ανταγωνισμό πανικού, ο οποίος αντικαθιστά την ανάλυση με κραυγές και τα ψύχραιμα δεδομένα με εικασίες.
Η Πραγματική Στρατηγική Πιθανότητα: Πόλεμος εξ Αποστάσεως
Πιο πιθανό από μια γενικευμένη σύγκρουση είναι η συνέχιση ενός υβριδικού “πολέμου σκιών”. Πρόκειται για έναν πόλεμο εξ αποστάσεως (remote or standoff warfare) και δια αντιπροσώπων, όπου ο άμεσος στόχος δεν είναι η κατάληψη εδάφους, αλλά η φθορά και αποτροπή του αντιπάλου από μελλοντική απειλή.
Αυτό το στρατηγικό μοντέλο βασίζεται σε τεχνολογία, αεροπορικές προσβολές, κυβερνοεπιθέσεις, οικονομικές πιέσεις και πληροφοριακό πόλεμο — και όχι σε μαζική κινητοποίηση στρατευμάτων.
Πυρηνικά και Στενά του Ορμούζ: Τα Σενάρια Που Δεν Ευδοκιμούν
Παρά τις προόδους του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, η χώρα δεν διαθέτει πιστοποιημένο πυρηνικό οπλοστάσιο. Αντίστοιχα, το Ισραήλ, παρά την πυρηνική του ισχύ, δεν θα προχωρούσε σε πρώτο πλήγμα εκτός αν απειλείται η ίδια του η ύπαρξη.
Όσο για τα Στενά του Ορμούζ, η στρατηγική σημασία τους είναι τεράστια, καθώς διακινείται σχεδόν το 20% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου. Παρόλα αυτά, ένα στρατιωτικό μπλοκάρισμά τους θα είχε καταστροφικές συνέπειες και για το ίδιο το Ιράν, που εξαρτάται από τις εξαγωγές προς Κίνα και Ινδία. Το πιθανότερο είναι η χρήση των Στενών ως μέσο ψυχολογικής πίεσης, όχι ως πραγματικού όπλου.
Το Εσωτερικό Μέτωπο του Ιράν: Ρωγμές αλλά Όχι Κατάρρευση
Το ιρανικό καθεστώς αντιμετωπίζει σοβαρές εσωτερικές πιέσεις – οικονομική κρίση, κοινωνική δυσαρέσκεια, διεθνής απομόνωση. Ωστόσο, η Ισλαμική Δημοκρατία διατηρεί ακόμη τον έλεγχο μέσω ισχυρών θεσμών όπως το IRGC (Φρουροί της Επανάστασης), το δικαστικό σύστημα και η μυστική αστυνομία.
Η ανατροπή του καθεστώτος δεν φαίνεται άμεση, αλλά οι ενδογενείς πιέσεις αυξάνουν την πιθανότητα σταδιακής αναδιάταξης.
Ποιοι Διεκδικούν τη “Διαδοχή” στο Ιράν;
Σε ενδεχόμενο απώλειας ή δολοφονίας του Ανώτατου Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, το επικρατέστερο σενάριο είναι μια ενδοσυστημική μετάβαση. Ο γιος του, Μοτζταμπά Χαμενεΐ, διαθέτει ισχυρούς δεσμούς με το θρησκευτικό κατεστημένο και το IRGC, παρότι η θεσμική του νομιμοποίηση παραμένει ασαφής.
Εναλλακτικά, το ίδιο το IRGC μπορεί να επιλέξει «βιτρίνα» ηγέτη με πραγματικό έλεγχο να ασκείται από τον στρατιωτικό μηχανισμό. Μετριοπαθείς όπως ο Χασάν Χομεϊνί ή πρώην πρόεδροι (Χαταμί) φαντάζουν απίθανοι χωρίς ευρύτερη εσωτερική και διεθνή στήριξη.
Σε περίπτωση αιφνίδιας κατάρρευσης, δυνάμεις όπως οι Μουτζαχεντίν του Λαού (MEK) ή τα νέα κοινωνικά κινήματα (ειδικά γυναικών και νέων) θα μπορούσαν να διεκδικήσουν ρόλο – αλλά στερούνται ακόμα δομής και αποδοχής.
Συμπεράσματα: Ψυχραιμία, Ρεαλισμός, Παρακολούθηση
Η σύγκρουση Ιράν–Ισραήλ δεν πρέπει να αναλύεται μόνο υπό το πρίσμα στρατιωτικής ισχύος, αλλά και μέσα από τους φακούς της στρατηγικής ψυχολογίας, της εσωτερικής πολιτικής και των μεταβαλλόμενων κοινωνικών δυναμικών.
Η πραγματική απειλή ίσως δεν είναι ένας γενικευμένος πόλεμος, αλλά η σταδιακή αποσταθεροποίηση μέσα από σωρευτικές πιέσεις – και η αδυναμία των διεθνών παρατηρητών να διακρίνουν τα σημεία καμπής μέσα στον θόρυβο της υπερπληροφόρησης.
Διαβάστε ακόμη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών