Ρήγμα στους Θεσμούς: Η Αμφισβητούμενη Συμφωνία Ιταλίας–Αλβανίας για τη Μετανάστευση

Σε ένα νέο κεφάλαιο της πολιτικής και θεσμικής αντιπαράθεσης στην Ιταλία, η συμφωνία με την Αλβανία για τη μεταφορά αιτούντων άσυλο σε υπεράκτια κέντρα βρίσκεται υπό έντονη πίεση. Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο δημοσίευσε εκτενή νομική ανάλυση που θέτει σοβαρά ερωτήματα συνταγματικότητας, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα της πολυσυζητημένης συμφωνίας της κυβέρνησης Μελόνι.
Η συμφωνία, που υπογράφηκε το 2023 και τροποποιήθηκε στη συνέχεια, επιτρέπει τη μεταφορά ορισμένων μεταναστών σε αλβανικό έδαφος για τη διεκπεραίωση αιτημάτων ασύλου. Ωστόσο, η νομική γνωμοδότηση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου υπογραμμίζει μια σειρά θεσμικών και νομικών ελλείψεων: από την ασάφεια στον ορισμό του ποιοι υπάγονται στη συμφωνία, έως την έλλειψη σαφών εγγυήσεων για την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Το δικαστήριο επισημαίνει ότι η συμφωνία ενδέχεται να παραβιάζει τόσο το ιταλικό Σύνταγμα όσο και τις υποχρεώσεις της Ιταλίας στο πλαίσιο του ενωσιακού και διεθνούς δικαίου. Ένα από τα βασικά σημεία κριτικής είναι η αντιμετώπιση της κράτησης ως προεπιλογή – αντί για έσχατο μέτρο όπως απαιτείται – και ο κίνδυνος παράνομης κράτησης μεταναστών όταν δεν υπάρχουν υποδομές για την έγκαιρη επιστροφή τους στην Ιταλία.
Παρά τον έντονο χαρακτήρα της έκθεσης, η πρόεδρος του Ακυρωτικού Δικαστηρίου, Μαργκερίτα Κασάνο, διευκρίνισε ότι η γνωμοδότηση δεν έχει δεσμευτική ισχύ και λειτουργεί ως εργαλείο προβληματισμού για τους δικαστές. Ωστόσο, το περιεχόμενό της μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μελλοντικές νομικές προσφυγές σε ιταλικά και ευρωπαϊκά δικαστήρια.

Από την πλευρά της κυβέρνησης, οι αντιδράσεις ήταν έντονες. Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Τομάσο Φότι χαρακτήρισε την έκθεση απόπειρα υπονόμευσης της κυβερνητικής πολιτικής, ενώ στελέχη της Δεξιάς επιτέθηκαν ανοικτά στο δικαστικό σώμα, κάνοντας λόγο για «ακτιβιστές» μέσα στους θεσμούς.
Η αντιπαράθεση φέρνει ξανά στο προσκήνιο τον ευρύτερο προβληματισμό για την ισορροπία μεταξύ εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας, αλλά και για τα όρια της μεταναστευτικής πολιτικής σε μια Ευρώπη που αναζητεί κοινή γραμμή πλεύσης απέναντι στις προκλήσεις της μετανάστευσης.

Το μέλλον της συμφωνίας Ιταλίας–Αλβανίας είναι πλέον αβέβαιο – όχι μόνο εξαιτίας των πρακτικών προκλήσεων, αλλά και λόγω της βαθιάς συνταγματικής και θεσμικής αμφισβήτησης που προκαλεί.

Διαβάστε ακόμη

Σχόλια