Το 2017, με πρόσχημα μια «περιβαλλοντική έκτακτη ανάγκη», η κυβέρνηση Ράμα προώθησε την κατασκευή τριών μονάδων αποθήκευσης, ενθυλάκωσης και καύσης αποβλήτων στα Τίρανα, στο Ελμπασάν και στο Φιέρι. Το σχέδιο παρουσιάστηκε ως έργο–πρότυπο που θα έφερνε την Αλβανία πιο κοντά στα ευρωπαϊκά στάνταρντ. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός το συνέδεσε μάλιστα με τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόοδο στις διαπραγματεύσεις ένταξης.
Η πραγματικότητα όμως αποδείχθηκε εντελώς διαφορετική. Σύμφωνα με τη Δικαιοσύνη, η υπόθεση των αποτεφρωτήρων κατέληξε σε ένα σκάνδαλο μεγατόνων: ο Ράμα συνδέθηκε με το δίδυμο Κλόντιαν Ζότο και Μιρέλ Μερτίρι, οι οποίοι μέσω υπεράκτιων καναλιών απομύζησαν εκατομμύρια ευρώ, αφήνοντας πίσω ημιτελή έργα και άδεια ταμεία. Από τα 430 εκατομμύρια ευρώ που διατέθηκαν, οι εγκαταστάσεις στα Τίρανα ουδέποτε κατασκευάστηκαν, ενώ σε Φιέρι και Ελμπασάν οι μονάδες δεν λειτουργούν.
Παρά ταύτα, ο Ράμα δεν δίστασε να παρουσιάσει το πρόγραμμα ως «ευθυγραμμισμένο με την ΕΕ». Μόνο που η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ξεκάθαρα απορρίψει τέτοιες μονάδες, υπογραμμίζοντας ότι οι αποτεφρωτήρες εκπέμπουν επικίνδυνες ουσίες και δεν συνιστούν βιώσιμη λύση διαχείρισης απορριμμάτων. Η «ευρωπαϊκή κάλυψη» που επικαλέστηκε ο πρωθυπουργός αποδείχθηκε λοιπόν απλώς ένας μύθος για εσωτερική κατανάλωση.
Ένα νέο σχέδιο, το ίδιο μοτίβο
Στις 28 Αυγούστου 2025, ο Ράμα παρουσίασε το νέο του όραμα: ένα «ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων» με νέο νομικό πλαίσιο, έναν εθνικό φορέα και μια κεντρική υπηρεσία που θα αφαιρεί από τους δήμους τη διαχείριση των σκουπιδιών. Στόχος, όπως είπε, είναι να λυθεί «το πιο δύσκολο, χρονοβόρο και δαπανηρό πρόβλημα της χώρας».
Η ρητορική του όμως φανερώνει από μόνη της τις αντιφάσεις: πριν λίγα χρόνια διαβεβαίωνε ότι το ζήτημα είχε «επιλυθεί οριστικά» με τους αποτεφρωτήρες. Τώρα παραδέχεται ότι παραμένει ανοιχτό και μάλιστα σε κρίσιμη κατάσταση.
Το μοτίβο είναι γνώριμο: και πάλι μια κεντρική δομή, και πάλι αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τους δήμους, και πάλι νέες παραχωρήσεις σε ιδιωτικές εταιρείες. Όπως ακριβώς το 2017, έτσι και σήμερα, το σχέδιο παρουσιάζεται ως «σύμφωνο με τις ευρωπαϊκές συστάσεις». Όμως η εμπειρία δείχνει ότι τέτοιες υποσχέσεις καταλήγουν σε νέα δάνεια, νέες δαπάνες και νέες υποψίες για κατασπατάληση δημόσιου χρήματος.
Η πραγματική εικόνα στους δήμους
Αρκεί μια ματιά στην καθημερινότητα των πολιτών για να φανεί το χάσμα ανάμεσα στη ρητορική και την πραγματικότητα. Στα Τίρανα, παρά τις δεσμεύσεις, δεν εφαρμόζεται διαχωρισμός απορριμμάτων στην πηγή. Κι όμως, η ιταλική εταιρεία «ECO Tirana» έχει αναλάβει τη σχετική παραχώρηση εδώ και χρόνια, με συμβόλαιο που επιβαρύνει τους δημότες.
Το ίδιο ισχύει σε Δυρράχιο, Ελμπασάν, Κορυτσά, Φιέρι, Λούσνια, Μπεράτι, Αυλώνα, Λέζα, Σκόδρα, Πόγραδετς και Άγιοι Σαράντα: κανένας διαχωρισμός απορριμμάτων στην πηγή, παρά το γεγονός ότι το ετήσιο ταμείο συλλογής επιβαρύνεται με 30% επιπλέον, υποτίθεται για αυτόν τον σκοπό.
Την ίδια στιγμή, εκατομμύρια ευρώ έχουν δαπανηθεί για την «επεξεργασία λυμάτων και λευκού νερού» μέσω της Εθνικής Υπηρεσίας Ύδρευσης, Αποχέτευσης και Υποδομών Αποβλήτων (AKUM), χωρίς να υπάρχει σαφής απολογισμός για το πού κατέληξαν τα 135 εκατομμύρια που εγκρίθηκαν την τελευταία δεκαετία.
Έξι ερωτήματα που ζητούν απάντηση
Μπροστά σε αυτό το νέο «μεγαλεπήβολο σχέδιο» του πρωθυπουργού, έξι ερωτήσεις παραμένουν ανοιχτές και απαιτούν ξεκάθαρες απαντήσεις:
- Γιατί οι χώροι υγειονομικής ταφής και οι αποτεφρωτήρες του 2017 χρηματοδοτήθηκαν με 430 εκατομμύρια ευρώ μόνο σε τρεις πόλεις;
- Πρόκειται το νέο σχέδιο να αποτελέσει μια ακόμη ευκαιρία κατασπατάλησης εκατομμυρίων, όπως εκείνο με τους αποτεφρωτήρες;
- Γιατί δεν εφαρμόζεται διαχωρισμός αποβλήτων στην πηγή στα Τίρανα, ενώ η «ECO Tirana» πληρώνεται γι’ αυτό εδώ και χρόνια;
- Γιατί δεν εφαρμόζεται αντίστοιχα ο διαχωρισμός σε μεγάλες πόλεις της χώρας, παρότι οι δημότες πληρώνουν επιπλέον 30% στο ταμείο συλλογής;
- Ποιες ιδιωτικές εταιρείες θα αναλάβουν τώρα τη νέα παραχώρηση, για πόσα χρόνια και με ποιο οικονομικό αντάλλαγμα;
- Πού κατέληξαν τα 135 εκατομμύρια ευρώ που διατέθηκαν για την επεξεργασία λυμάτων από το AKUM τα τελευταία δέκα χρόνια;
Διαβάστε ακόμη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών