.png)
Μετά την αποτυχία της εξέγερσης του Κύρου του Νεότερου και τη μάχη στα Κούναξα (401 π.Χ.), οι ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας βρέθηκαν εκτεθειμένες στον Πέρση βασιλιά Αρταξέρξη Β΄ και ζήτησαν προστασία από τη Σπάρτη. Παρότι οι Σπαρτιάτες είχαν προηγουμένως παραδώσει τις πόλεις αυτές στους Πέρσες μέσω συνθηκών, αποφάσισαν να επέμβουν για να μη χάσουν το κύρος τους. Οι εκστρατείες τους, αρχικά υπό τον Θίβρωνα και έπειτα υπό τον Δερκυλίδα, είχαν περιορισμένη επιτυχία, γεγονός που ώθησε τους Πέρσες σατράπες Τισσαφέρνη και Φαρνάβαζο να στραφούν στη ναυτική ισχύ.
Ο Κόνων, φιλοξενούμενος του βασιλιά της Σαλαμίνας της Κύπρου Ευαγόρα, εκμεταλλεύτηκε τη σύγκρουση Περσών και Σπαρτιατών και πρότεινε στον Αρταξέρξη σχέδιο αντιμετώπισης της Σπάρτης μέσω ισχυρού στόλου. Με την υποστήριξη του Φαρνάβαζου, ο Πέρσης βασιλιάς χρηματοδότησε τη ναυπήγηση εκατοντάδων τριήρεων στη Φοινίκη και την Κύπρο και ανέθεσε στον Κόνωνα ενεργό ρόλο στη διοίκησή τους. Έτσι ο Αθηναίος στρατηγός επανεμφανίστηκε δυναμικά στο πολιτικοστρατιωτικό προσκήνιο.
Την ίδια περίοδο οι Σπαρτιάτες, επηρεασμένοι από τον Λύσανδρο, έδωσαν έμφαση στις χερσαίες επιχειρήσεις και υποτίμησαν τον ναυτικό κίνδυνο. Ο βασιλιάς Αγησίλαος ανέλαβε εκστρατεία στη Μικρά Ασία, ενώ ο σπαρτιατικός στόλος έμεινε σχετικά αδύναμος. Αντίθετα, ο Κόνων ενίσχυσε σταδιακά τις δυνάμεις του και εξασφάλισε τον έλεγχο κομβικών θαλάσσιων περιοχών, με σημαντικότερη τη Ρόδο, όπου εγκαθιδρύθηκε δημοκρατικό πολίτευμα φιλικό προς τους Πέρσες και τους Αθηναίους.
Παράλληλα, οι Πέρσες χρηματοδότησαν αντισπαρτιατικές κινήσεις στην Ελλάδα, ενισχύοντας πολιτικά και στρατιωτικά την Αθήνα, τη Θήβα, την Κόρινθο και το Άργος. Η αποδυνάμωση της Σπάρτης οδήγησε σε συγκρούσεις όπως η μάχη της Αλιάρτου και οι μεγάλες συγκρούσεις στον Νεμέα και την Κορώνεια, που όμως δεν ανέτρεψαν τη γενική ισορροπία υπέρ των Λακεδαιμονίων.
Η κορύφωση των εξελίξεων ήρθε το 394 π.Χ. με τη ναυμαχία της Κνίδου. Ο περσικός στόλος, με τον Κόνωνα και τον Φαρνάβαζο επικεφαλής, αντιμετώπισε τον σπαρτιατικό στόλο του ναυάρχου Πεισάνδρου. Αρχικά οι Σπαρτιάτες είχαν πλεονέκτημα, αλλά η είσοδος των φοινικικών πλοίων στη μάχη ανέτρεψε την κατάσταση. Ο σπαρτιατικός στόλος διαλύθηκε, ο Πεισάνδρος σκοτώθηκε και περίπου 50 σπαρτιατικά πλοία χάθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Η ήττα αυτή αποτέλεσε καίριο πλήγμα για τη ναυτική ισχύ της Σπάρτης.
Μετά τη νίκη, ο Κόνων και ο Φαρνάβαζος περιέπλευσαν τα νησιά και τα μικρασιατικά παράλια, εκδιώκοντας τις σπαρτιατικές φρουρές και υποσχόμενοι σεβασμό στην αυτονομία των πόλεων. Πολλές ελληνικές πόλεις και νησιά αποσκίρτησαν από τη σπαρτιατική συμμαχία, αναγνωρίζοντας την περσική επικυριαρχία ως μικρότερο κακό σε σχέση με τη σπαρτιατική καταπίεση. Η τακτική αυτή ενίσχυσε το κύρος του Κόνωνα και έθεσε τις βάσεις για την ανάκαμψη της Αθήνας.
Το 393 π.Χ. ο Κόνων επέστρεψε στην Αθήνα με ισχυρό στόλο και περσική οικονομική ενίσχυση. Υπό την καθοδήγησή του ξεκίνησε η ανοικοδόμηση των Μακρών Τειχών, γεγονός τεράστιας στρατηγικής και συμβολικής σημασίας. Η πόλη ανακτούσε την άμυνά της, την οικονομική της δραστηριότητα και μέρος της παλιάς της αίγλης. Οι Αθηναίοι τίμησαν τον Κόνωνα με εξαιρετικές διακρίσεις και ανδριάντες, ενώ η επιρροή της Αθήνας επεκτάθηκε ξανά σε νησιά του Αιγαίου και στη Δήλο.
Ωστόσο, η επιτυχία αυτή προκάλεσε την αντίδραση της Σπάρτης, η οποία επιδίωξε συμφιλίωση με τον Πέρση βασιλιά. Με πρωταγωνιστή τον Ανταλκίδα, οι Σπαρτιάτες πέτυχαν να στραφεί η περσική πολιτική εναντίον της Αθήνας. Ο σατράπης Τιρίβαζος φυλάκισε τον Κόνωνα το 392 π.Χ., αν και αργότερα αυτός απελευθερώθηκε. Ο Κόνων δεν επέστρεψε στην Αθήνα, αλλά κατέφυγε στην Κύπρο, όπου πέθανε το 390 π.Χ.
Η ναυμαχία της Κνίδου σήμανε την αρχή του τέλους της σπαρτιατικής ηγεμονίας και την αναβίωση της αθηναϊκής δύναμης. Αν και η οριστική πτώση της Σπάρτης ήρθε αργότερα, στα Λεύκτρα (371 π.Χ.), η δράση του Κόνωνα άνοιξε τον δρόμο για τη Β΄ Αθηναϊκή Συμμαχία και απέδειξε ότι η ναυτική ισχύς παρέμενε καθοριστικός παράγοντας στον ελληνικό κόσμο του 4ου αιώνα π.Χ.
Διαβάστε ακόμη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών