Η μετάβαση από μια προβληματική δημοκρατία σε μια "αισθητική δικτατορία" δεν έγινε με πραξικόπημα. Συντελέστηκε αθόρυβα, μέσα από την πλήρη κατάληψη των θεσμών και την αναδιοργάνωσή τους γύρω από τη βούληση ενός και μόνο ανθρώπου. Το κοινοβούλιο έχει πλέον μετατραπεί σε σκηνή θεάματος — μια πινακοθήκη σιωπών — ενώ οι υπουργοί δεν είναι πολιτικά πρόσωπα με ευθύνη, αλλά εκτελεστές ρόλων γραμμένων από τον ίδιο τον πρωθυπουργό-σεναριογράφο.
Το πιο επικίνδυνο δεν είναι ότι αυτή η εξουσία είναι απόλυτη. Είναι ότι παρουσιάζεται ως "σύγχρονη", "προοδευτική", "καλλιτεχνική". Το περιτύλιγμα είναι ελκυστικό: εκδηλώσεις για το περιβάλλον, καμπάνιες για την Ευρώπη, δημόσια τέχνη, διεθνείς διασυνδέσεις. Όμως πίσω από τη βιτρίνα, η ελευθερία υποχωρεί καθημερινά. Η δημόσια σφαίρα αποστειρώνεται από κάθε πραγματική αντιπολίτευση. Οι φωνές που διαφωνούν αποσιωπούνται όχι με βία, αλλά με τη χειρότερη μορφή λογοκρισίας: την αυτολογοκρισία.
Η αντιπολίτευση, από τη μεριά της, είναι ανίκανη να εμπνεύσει ή να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Κατακερματισμένη, ηθικά κουρασμένη, συχνά συνεργός με τη σιωπή της, λειτουργεί ως πρόσχημα πλουραλισμού, όχι ως μηχανισμός ελέγχου της εξουσίας.
Αυτό που βιώνουμε στην Αλβανία δεν είναι απλώς παρακμή της δημοκρατίας. Είναι η τελειοποίηση της πολιτικής αυταπάτης: όλα φαίνονται θεσμικά, ευρωπαϊκά, μοντέρνα. Κι όμως, κάτω από το βερνίκι, η εξουσία έχει πάψει να λογοδοτεί. Έχει πάψει να ακροάζεται. Έχει πάψει να φοβάται τον πολίτη.
Ο Έντι Ράμα δεν χρειάζεται πια να πείσει κανέναν. Το έχει καταφέρει μέσω της οικειοποίησης της εικόνας, του μηνύματος και τελικά, της ίδιας της πραγματικότητας. Είναι πρωθυπουργός, αλλά ταυτόχρονα αρχιτέκτονας της κοινής συνείδησης, επιμελητής της δημόσιας ζωής, και δικαστής του αποδεκτού λόγου.
Η κοινωνία μοιάζει να έχει βυθιστεί σε μια κατάσταση μακράς ηθικής ύπνωσης. Η σιωπή είναι εκκωφαντική. Ο φόβος έχει γίνει συνήθεια. Η χειραγώγηση είναι τόσο κομψή, που πλέον δεν την αναγνωρίζουμε. Όταν η πραγματικότητα είναι θλιβερή, το θέαμα γίνεται πανηγυρικό – και εμείς μαθαίνουμε να χειροκροτούμε την ίδια μας την φίμωση.
Αν αυτή δεν είναι δικτατορία, τότε είναι η πιο καλοφτιαγμένη, η πιο ειρωνική παρωδία της δημοκρατίας που έχει χρηματοδοτήσει ποτέ η Ευρώπη.
Και το ερώτημα παραμένει: ποιος θα ξυπνήσει πρώτος — οι θεσμοί ή οι πολίτες;
Διαβάστε ακόμη
* Αλβανία ανάμεσα στους πύργους και τις σκιές: Το αστικό μέλλον των Τιράνων και τα ερωτήματα της Δύσης
* Η "Ραμαμανία" και το κόστος της ψευδαίσθησης: Όταν η εξωτερική εικόνα υπονομεύει το εσωτερικό κράτος
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών