Το «Σοσιαλιστικό Κόμμα» του Έντι Ράμα: Από κόμμα δημοκρατίας σε κόμμα-μοναρχία

Εδώ και δύο δεκαετίες το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας προβάλλεται προς τα έξω ως ένας θεσμός που ενσαρκώνει την εσωτερική δημοκρατία, τη διαφάνεια και τον διάλογο. Στην πράξη όμως, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική: το κόμμα έχει μετατραπεί σε προσωπικό φέουδο του Έντι Ράμα, όπου καμία διαφωνία δεν επιτρέπεται και κάθε έννοια ανανέωσης έχει θαφτεί κάτω από το βάρος ενός αυταρχικού αρχηγισμού. Ο Ράμα δεν είναι απλά πρόεδρος, αλλά ο «μονάρχης» του κόμματος, έχοντας εδραιώσει έναν απόλυτο έλεγχο που θυμίζει περισσότερο αυλές δεσποτών παρά σύγχρονες δημοκρατικές δομές.

Η πορεία του Ράμα προς την ηγεσία ξεκίνησε το 2005, όταν εξελέγη πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος σε μία διαδικασία που παρουσιάστηκε ως «ανοιχτή και δημοκρατική». Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για μία καλοστημένη φάρσα: ο μοναδικός επίσημος αντίπαλος ήταν ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ρετζέπ Μεϊντάνι, ενώ η συμμετοχή πολλών κορυφαίων στελεχών του κόμματος σαμποταρίστηκε. Ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας, Γκράμος Ρούτσι, αρνήθηκε να συμμετάσχει, καταγγέλλοντας τις «στημένες» διαδικασίες. Από τότε, η «δημοκρατία» στο εσωτερικό του κόμματος έπαψε να υπάρχει· αυτό που επιβλήθηκε ήταν η αρχή του ενός ανδρός.

Όσοι τόλμησαν να αμφισβητήσουν την κυριαρχία του Ράμα βρέθηκαν εκτός ηγετικών δομών. Παλιοί σοσιαλιστές, με ιστορική πορεία και αγώνες, αντικαταστάθηκαν από μια νέα γενιά «στρατιωτών» του αρχηγού. Πρόκειται για πρόσωπα που δεν έχουν ούτε ανεξαρτησία σκέψης ούτε πολιτική βαρύτητα, αλλά απλώς γνωρίζουν τον ρόλο τους: να σηκώνουν το χέρι υπέρ κάθε απόφασης του ηγέτη. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα μετατράπηκε έτσι σε ένα μηχανισμό σιωπηλής υπακοής, όπου οι ηγετικές θέσεις δεν κατακτώνται με πολιτικές ιδέες, αλλά με προσωπική αφοσίωση στον «μονάρχη».

Για να επικυρώσει αυτήν την απολυταρχική εξουσία, ο Ράμα δεν δίστασε να παρακάμψει και να αλλάξει το ίδιο το καταστατικό του κόμματος. Παραδοσιακά, ο πρόεδρος εκλεγόταν από το συνέδριο κάθε τέσσερα χρόνια. Όμως, μετά την άνοδό του στην πρωθυπουργία, το 2015, ο Ράμα φρόντισε να θεσμοθετήσει έναν κανόνα που του διασφαλίζει την «αιώνια» παραμονή στην ηγεσία: όταν το κόμμα κυβερνά και ο πρόεδρος είναι ταυτόχρονα πρωθυπουργός, τότε εκλογές για την ηγεσία διεξάγονται μόνο αν το ζητήσει το 10% των συνέδρων και αν το εγκρίνει η πλειοψηφία. Στην πράξη, κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Οι περισσότεροι σύνεδροι είναι υπουργοί, βουλευτές, δήμαρχοι ή διορισμένοι αξιωματούχοι που οφείλουν τη θέση τους στον ίδιο τον Ράμα. Κανείς δεν θα τολμήσει να στραφεί εναντίον του, γιατί γνωρίζει ότι η καριέρα του θα τελειώσει ακαριαία.

Παρά το γεγονός ότι ο Έντι Ράμα είναι επικεφαλής του κόμματος επί είκοσι συναπτά έτη, στην πραγματικότητα δεν έχει επανεκλεγεί ποτέ από συνέδριο. Αντίθετα, κάθε τέσσερα χρόνια, το Γραφείο Μητρώου Πολιτικών Κομμάτων παραλαμβάνει έγγραφα που εμφανίζουν τον Ράμα ως «επανεκλεγέντα» πρόεδρο, χωρίς καμία πραγματική εκλογική διαδικασία. Πρόκειται για μια συστηματική εξαπάτηση, που όχι μόνο παραβιάζει κάθε αρχή κομματικής δημοκρατίας, αλλά και προσβάλλει τη νομιμότητα του ίδιου του κράτους. Οι καταγγελίες ότι τον Ιούνιο του 2025 ο Ράμα αυτοανακηρύχθηκε εκ νέου πρόεδρος για την περίοδο 2025-2029, χωρίς κανένα αποδεικτικό, αποκαλύπτουν το βάθος αυτού του σκανδάλου.

Η Αλβανία χρειάζεται κόμματα που να λειτουργούν με αρχές, να ανανεώνονται και να δίνουν χώρο σε νέες ιδέες. Αντί γι’ αυτό, το Σοσιαλιστικό Κόμμα έχει μετατραπεί σε εργαλείο προσωπικής εξουσίας. Η απουσία εσωκομματικής δημοκρατίας δεν είναι απλά εσωτερικό ζήτημα ενός κόμματος· επηρεάζει άμεσα τη χώρα, καθώς το κυβερνών κόμμα δεν μπορεί να παράγει πολιτική κουλτούρα πλουραλισμού και συμμετοχής. Έτσι, η Αλβανία βυθίζεται σε μια πολιτική μονοτονία, όπου η ηγεσία δεν αμφισβητείται ποτέ, οι αποφάσεις λαμβάνονται μονομερώς και η κοινωνία πληρώνει το τίμημα.

Ο Έντι Ράμα δεν είναι πλέον απλώς ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος· είναι ο απόλυτος μονάρχης του. Με συστηματικές εκκαθαρίσεις, παραποίηση διαδικασιών και αλλοίωση του καταστατικού, έχει κατορθώσει να κλειδώσει την εξουσία του για δύο δεκαετίες, χωρίς πραγματικό αντίπαλο. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που κάποτε υποσχόταν εναλλακτική, δημοκρατική διακυβέρνηση, έχει πλέον μετατραπεί σε προέκταση ενός και μόνο ανθρώπου. Και όσο αυτός ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται, η πολιτική ζωή της Αλβανίας θα παραμένει όμηρος ενός καθεστώτος που φορά τον μανδύα του σοσιαλισμού, αλλά λειτουργεί ως απόλυτη μοναρχία.

Διαβάστε ακόμη

Σχόλια